چرا ترکیه بیشتر از ایران بارش دشت می‌کند؟

انتشار اخبار مربوط به دخالت برخی کشورها در تغییرات اقلیمی و بارش‌های ایران در برخی رسانه‌ها و فضای مجازی جنجال زیادی به پا کرده است. برخی حتی پا را فراتر گذاشته و شایعه جنگ‌های اقلیمی را مطرح می‌کنند.
بحث پر بارشی کشورهای همسایه و ضعیف‌شدن سامانه‌های بارشی پس از ورود به ایران به جایی رسیده که بررسی دقیق و علمی اثرگذاری هارپ بر آب و هوای کشور از سوی برخی مسئولان محیط‌زیست هم مطرح شده است. رئیس سازمان هواشناسی کشور اما در واکنش به جنجال‌های برخی محافل خبری و فضای مجازی درباره دلایل پربارشی کشورهای همسایه به‌ویژه ترکیه و کم بارشی ایران، سخن گفت و تأکید کرد: «وقوع بارش و تشکیل ابر، فرایندهایی هستند که در جو تعریف مشخص دارند. یکی از اصلی‌ترین عوامل در شکل‌‌گیری شرایط ناپایدار جوی، وضعیت توپوگرافی، پستی و بلندی‌های سطح زمین و میزان رطوبت است که می‌تواند منجر به بارندگی شود اما اگر رطوبت وجود نداشته باشد وزش باد و خیزش گردوغبار رخ می‌دهد.»
سحر تاج‌بخش، با بیان اینکه هم‌مرز بودن کشورها به‌معنای سیستم‌های جوی مشابه نیست، گفت:« کشور ترکیه در عرض‌های بالاتر از کشور ما قرار دارد، وسعت کمتری نسبت به ایران دارد و 2منبع رطوبتی قابل توجه دارد؛ ضمن اینکه الگوی جوی این کشور با ایران متفاوت است. میانگین بارش ترکیه سالانه بیش ‌از ۵۰۰ میلی‌متر و این رقم در کشور ما ۲۳۰ میلی‌متر است و 2کشور، 2اقلیم متفاوت دارند.»
او درباره شایعات منتشر شده مبنی ‌بر جنگ اقلیمی گفت:« اگر کشوری در جهان وجود داشته باشد که با بهره‌گیری از قدرت زیاد، انرژی‌های سیستم‌های جوی را تحت کنترل خود قرار دهد، قطعاً یک مسئله پنهانی نیست. آنقدر می‌تواند این قدرت را اشاعه دهد که بر همه جا حکومت کند اما انرژی‌های سیستم‌های جوی بسیار زیاد است و اینکه ما با فرایندهای کوچک‌مقیاس بخواهیم آنها را تحت‌تأثیر قرار دهیم، امکان‌پذیر نیست. اما اگر مقصود از جنگ اقلیمی پیامدهای تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از افزایش دمای کره زمین باشد، کشورها می‌توانند به این مرحله از اختلاف نظر برسند؛ چرا که پیامدهای آن موجب کاهش منابع آبی می‌شود. همانطور که کشور ما یکی از اصلی‌ترین مناطق در زمین است که مشکل تنش آب دارد و بخشی از این تنش می‌تواند از پیامدهای تغییر اقلیم باشد.»
پیش‌تر نیما فرید مجتهدی، دکترای آب و هواشناسی و صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی هم در گفت‌وگو با همشهری، گرمایش جهانی و تأثیر پدیده‌های جوی مثل ال‌نینو را عامل تشدید افزایش دما در کشور و برخی مناطق جهان عنوان و تأکید کرده بودند که دلیل کم بارشی ایران افزایش دمای هوا و کاهش رطوبت در مرزهای داخلی ایران است.

کم‌بارشی‌ها به‌دلیل تغییر اقلیم است نه دخالت سایر کشورها
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم نیز در نخستین سمینار علمی با موضوع نقش مداخلات منطقه‌ای احتمالی در تغییرات بارندگی کشور گفت: علت اصلی کم‌بارشی‌ها اثرات تغییر اقلیم است و درباره موضوع مداخلات سایر کشورها، هنوز نیاز به بررسی بیشتری داریم.
داریوش گلعلیزاده، در جلسه‌ای که با حضور نمایندگان همه دستگاه‌های مسئول و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها برای بررسی و واکاوی استفاده از فناوری‌های نوین‌برگزار شده بود، گفت: وضعیت موجود به‌دلیل پراکندگی اقدامات و شکل نگرفتن همکاری بین دستگاه‌ها در گذشته باعث شده تا جامعه دچار تشویش شود و اطلاعات درستی به مردم منتقل نشود. اطلاعاتی که امروز مطرح شد، نشان داد این کم‌بارشی سال‌های اخیر در سایر کشورهای منطقه نیز وجود داشته، اما نیاز به بررسی بیشتر دارد.
گلعلیزاده گفت: اگر به این نتیجه برسیم که فناوری‌ها می‌توانند کشور را از آسیب‌پذیری بیشتر نجات دهند، ما هم قطعاً به سمت مطالعه و استفاده از این فناوری‌ها می‌رویم؛ البته در گذشته تجربیاتی وجود داشته، اما چون معیار درستی نداشته‌ایم، نتوانسته‌ایم با موفقیت آن را اجرا کنیم‌. در حال حاضر وزارت نیرو وظیفه استفاده از این فناوری را برعهده دارد، اما نیاز است از ظرفیت همه دستگاه‌ها استفاده شود. توجیه اقتصادی نیز درخصوص استفاده از این فناوری‌ها بسیار مهم است.
در پایان این سمینار، کارشناسان به نتیجه مشترک نرسیدند. گلعلیزاده درباره بارورسازی ابرها نیز گفت: بارورسازی در برخی کشورها انجام شده، اما سؤال اینجاست که تا چه اندازه موفق بوده است؛ در این خصوص نتایج قابل استنادی وجود ندارد.