گزارش
«انسان‌رسانه» غزه پیروز جنگ روایت‌ها
راز شکست پروپاگاندا و فیلترینگ پنهان اسرائیل چه بود؟
فرشاد شیرزادی-روزنامه‌نگار
در کنار ویژگی‌های نظامی طوفان الاقصی و روزهای پس از آن، یک ویژگی مهم در حوزه سواد رسانه در نبرد حدود 75روزه در غزه وجود دارد. در شرایط محاصره که اجازه‌ای برای ورود حتی کمک‌های انسان دوستانه به غزه هم وجود ندارد، طبیعتا رسانه‌های رسمی نماینده‌های شاخصی در غزه ندارند اما اخبار تجاوز صهیونیست‌ها به حقوق انسانی اهالی غزه و تصاویر کشتار زنان و کودکان بی‌دفاع بلافاصله پس از وقوع به‌طور گسترده به سراسر جهان مخابره می‌شد.اینجا مهم‌ترین وجه این ماجرا یعنی حضور پررنگ شهروند‌رسانه و انسان‌رسانه به چشم می‌آید. در این گزارش نظر کارشناسان برجسته سواد رسانه در این زمینه آمده است.
چگونه سیاست‌های رسانه‌ای اسرائیل مانع از شنیدن صدای مردم غزه در دنیا نشد؟
محمد لسانی، کارشناس سواد رسانه:بحث اصلی و مهم ، تفاوت رسانه جمعی با رسانه اجتماعی است. دوران رسانه‌های جمعی، دوران کنترل و مدیریت هدفمند و کانالیزه کردن اطلاعات بود به‌نحوی که اصحاب قدرت در دوران رسانه جمعی، امکان کنترل کامل صداها را داشتند. در دوران رسانه‌های اجتماعی اما ، کنشگری کاربران و خلاقیت آنها، امکان دورزدن بسیاری از محدودیت‌ها و فضای بسته اطلاعات را فراهم می‌کند. در غزه هم گرچه در زمینه فیلترینگ در سایه یا فیلترینگ پنهان (shadowban)، اصحاب قدرت و ثروت سعی کردند در مقابل صدای مردم مظلوم غزه ایستادگی و آن را به هر نحوی مسدود کنند، اما پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مسیر را به سمتی پیش بردند که شاهد تظاهرات چند صد هزار نفری در قلب واشنگتن، پاریس و اروپا بودیم. به‌نظر می‌رسد رسانه اجتماعی به خوبی مدیریت پیام را
چند بعدی و غیرمتمرکز کرده و برای کاربران نقش خاص و ویژه‌ای قائل شده است.
درباره اینکه رسانه‌های خارجی چگونه ناکام مانده‌اند و برای جبران ناکامی‌های خود چه کار می‌کنند باید گفت؛ اتفاقی که می‌افتد این است که ما در حوزه رسانه‌های طرفدار اسرائیل شاهد پمپاژ پول و خبر فیک و اتکا به رسانه‌های مسلط (mainstream) هستیم. کمپین‌های تبلیغات پولی در شبکه‌های اجتماعی به نفع رژیم صهیونیستی و با مادرخرجی رژیم صهیونیستی برپا شد. به همین دلیل آنها هم سعی کردند فرایند توفیق خودشان را با همان ثروت و قدرت ادامه دهند.بایدن بلندگوی فیک نیوز شد. یعنی سربریدن 40نوزاد که توسط i24news (شبکه اسرائیلی) بیان شد، توسط هیچ رئیس‌جمهور و مقام رسمی‌ای مگر بایدن عنوان نشده بود. رئیس‌جمهور آمریکا در دیدار با انجمن‌های یهودی، اعلام ناراحتی و انزجار کرد که چگونه جهان به اینجا رسیده که 40نوزاد سر بریده می‌شوند و به همین دلیل به‌صورت خاص هم رسانه‌های مسلط، رئیس‌جمهور و ساختار ایالات متحد آمریکا، در چند دور وتو و رأی منفی که این کشور علیه آتش‌بس در غزه داد، برای افکار عمومی جا انداخت که انگلیس، آمریکا و رژیم صهیونیستی متحدان عیان و روی صحنه‌اند و در جنایات شریک هم هستند.»
انسانیت‌زدایی رسانه‌ها و مقامات رژیم صهیونیستی از مردم فلسطین، در طرحی بود که آنها پیش گرفتند. در این طرح، تیترها و مصاحبه‌هایی که تهیه و تنظیم می‌کردند، آنان را تحت عنوان حیوانات و نازی‌ها تصویر کردند. حتی الفاظی به آنها دادند که سابقه نداشت. مشاور بنیامین نتانیاهو، حنانیا نفتالی از کودکان فلسطینی با عنوان «بمب‌های متحرک» یاد کرد. او مشاور بلندپایه نتانیاهوست و می‌گوید که باید جهان از ما خشنود باشد که اجازه نمی‌دهیم این بمب‌های کوچک در سطح اروپا و آمریکا منفجر شوند! با همین گفته و واکنش کوتاه پیداست که او مجوز کشتاری عظیم را می‌دهد و قریب به 100خبرنگار کشته می‌شوند و این 100نفر بالاتر از تعداد خبرنگاران کشته‌شده در جنگ جهانی اول و دوم است. این ثابت می‌کند که در این زمینه صدای نه‌تنها فلسطینیان بلکه هر کسی که حنجره مردم مظلوم فلسطین باشد، توسط رژیم صهیونیستی مورد هجمه سنگین قرار خواهد گرفت.
تفاوت شهروند رسانه و شهروند خبرنگار
محمود اکرامی‌فر، شاعر و استاد دانشگاه: «شهروند رسانه» در جهان امروز مقابل «شهروند خبرنگار» مطرح می‌شود که اغلب رسانه‌های خارجی در جهت نیل به اهداف و مقاصد خود از دومی بهره‌برده‌اند و می‌برند. متأسفانه بخش عمده‌ای از آحاد مردم قدرت بالایی در دریافت و ارسال دارند و در این بین گیرنده و فرستنده‌های خوبی هستند. یعنی در دستیابی و خودبیانگری ماهرند اما در ارزیابی و دورازه‌بانی خبرشان مشکل دارند. به همین دلیل ساده، به‌طور مثال شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی از این مورد بهره می‌برند و اینجاست که ما خبر و شبه خبر و خبر سوخته را با هم می‌شنویم و تشخیص برایمان دشوار می‌شود. دلیل اصلی این موضوع هم نداشتن سواد رسانه است. موضوع «شهروند رسانه» امروز به جای «شهروند خبرنگار» مطرح است.
در همینه زمینه :
