در شهر
متهم جدید زباله‌های پراکنده درشهر
شهرداری در پی ایجاد سطل‌های زباله در بسته است تا به کیفیت نظافت معابر کمک کند
کیسه‌های زباله‌ای که دل‌و‌روده‌شان درآمده و اطراف مخزن‌های زباله از دستمال‌های استفاده شده، میوه‌های کپک‌زده و غذاهای مانده پر شده است؛ این تصویری است که زباله‌گردها در کنار مخازن هر کوچه و خیابان می‌سازند و تلاش مداوم پاکبان‌ها برای پاک کردن این تصویر، چندان کارساز نیست. تلاش برای تمیز ماندن محوطه اطراف مخازن به نبرد تن به تن میان پاکبان‌ها و زباله‌گردها تبدیل شده است و درست زمانی که پاکبان‌ها گمان می‌کنند با تمیز کردن فضای اطراف مخزن، موجب پاکیزگی کوچه‌ها و محله‌ها شده‌اند، دقایقی بعد با حضور یک زباله‌گرد، تصویر محیط اطراف پاکیزه مخزن مخدوش می‌شود؛ موضوعی که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد.
زباله‌های پخش‌شده کنار مخزن کار گربه نیست
مصطفی که در یکی از محلات مرکزی شهر ساکن است، بارها شاهد خرابکاری زباله‌گردها در شهر بوده و در این رابطه می‌گوید: «من تا چند وقت پیش فکر می‌کردم که این حجم از کیسه‌های پاره شده اطراف مخزن‌ها و آشغال‌هایی که پخش و پلا شده‌اند، کار گربه‌های شهر است و اون‌ها به زباله‌های اطراف مخزن‌ها حمله می‌کنند، اما چند روز پیش صحنه‌ای را دیدم که نظرم عوض شد.» او توضیح داد: «درسته که بعضی از مخزن‌های زباله خیلی پر می‌شن و نیاز دارن که سریع تخلیه شن، اما مدتی پیش خودم دیدم که یکی از این زباله‌گردها داشت یکی‌یکی، کیسه‌های زباله رو پاره می‌کرد و آشغال‌های توی کیسه رو اطراف مخزن و درست وسط خیابان می‌انداخت.» این روایت محدود به مصطفی نمی‌شود و فاطمه که در یکی از مناطق جنوبی شهر زندگی می‌کند نیز نسبت به خارج کردن زباله‌ها از مخازن شهر توسط زباله‌گردها، اعتراض دارد: «شهر تهران به این بزرگی دردسرهای زیادی داره، اما یه مدتی هست که این زباله‌گردها وضعیت نظافت رو بدتر کردن. اینا هم از سر ناچاری دست به این کار می‌زنن، اما خب بعضی مشکل‌هاشون رو نمی‌شه نادیده گرفت؛ مثلا همین که آشغال‌ها رو از سطل درمی‌آرن و بعد پلاستیک‌ها و چیزهایی که به درد فروش می‌خورن رو جدا می‌کنن و بقیه آشغال رو دور مخزن می‌ریزن. من نمی‌دونم باید چی کار کرد، اما این کار زباله‌گردها خیلی شکل و شمایل بدی به شهر داده است.»
20بار در روز اطراف مخزن‌ها رو تمیز می‌کنیم
پاکبان‌های شهر هم، دل‌خوشی از پخشن شدن زباله‌ها به وسیله زباله‌گردها ندارند. حسن‌زاده، پاکبانی است که از همان ابتدای گفت‌وگو، زمانی که نام زباله جمع‌کن‌ها را می‌شنود، با کلافگی خاص می‌گوید: «این بنده‌های خدا که امان ما رو بریدن.»
حسن‌زاده ادامه می‌دهد: «الان بدترین مشکل ما همینه، مدام دور مخزن زباله رو تمیز می‌کنیم، اما باز چند دقیقه دیگه می‌بینیم که دور مخزن پر از کیسه‌های پاره شده آشغال و زباله‌اس. مدیرهای ما خیلی وقتا نقاطی که کثیف باشه رو به ما پیام می‌زنن و ما سریع می‌ریم که اون اطراف رو تمیز کنیم، اما بدبختی اینه که باز یه زباله‌گرد دیگه می‌آد و همون وضعیت تکرار می‌شه.» این پاکبان که در منطقه3 کار می‌کند، با دلخوری توضیح می‌دهد: «بعضی وقتا مجبور می‌شیم که 20بار اطراف مخزن‌ها رو تمیز کنیم. بارها هم به این زباله‌گردها گفتیم که تو رو خدا، حداقل وقتی آشغال جمع می‌کنید، دور و بر مخزن نریزید، اول الکی به ما قول می‌دن، اما خب، باز همون کار رو انجام می‌دن. دردسر ما بیشتر موقع روز هست که تمام آشغال‌ها رو اطراف مخزن‌ها خالی می‌کنن.»
به‌هم‌ریختگی مخازن شهر از سوی زباله‌گردها در سال‌های اخیر شدت یافته است؛ موضوعی که یکی از پاکبانان به اسم حسن‌زاده هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «والا این یه سال اخیر خیلی زیادشده، ما قبلا هم با زباله‌گردها درگیر بودیم، اما الان چند ماهه که هم تعدادشون بیشتر شده، هم مدلشون اینجوری شده که تمام مخزن رو خالی می‌کنن تا چیزی پیدا کنن. این زباله‌گردها با خودشون می‌گن یه گونی هم پر کنم، 800هزار تومان می‌فروشم، دیگه براشون تمیزی شهر مهم نیست و سریع کیسه‌ها رو پاره می‌کنن تا ببینن از توش چی کاسب می‌شن. الان در جریان هستم که بطری‌های خالی آب، نزدیک به کیلویی 9هزار تومان قیمت دارن، کارتن رو هم کیلویی 10هزار تومان می‌خرن. آشغال جمع‌کن بره و یه دوری توی مخزن‌ها بزنه، حداقل 10کیلو جمع می‌کنه.» نادر یکی از پاکبان‌های منطقه یک شهرداری است که از درگیری با زباله‌گردها گله‌مند است؛ چراکه این نیروهای خدمات شهری مشکلات ریز و درشتی با زباله‌گردها دارند: «آشغال جمع‌کن‌ها ما رو اذیت می‌کنن. بارها شده که بهشون گفتیم حداقل این آشغال رو که از سطل خالی می‌کنن که پلاستیک و کاغذش رو جدا کنن، خیلی توی خیابون پخش نکنن، اما خب با پررویی به ما می‌گن که شماها حقوق می‌گیرین و وظیفه‌تونه این آشغالا رو باز جمع کنین.»
پیگیری مخزن‌هایی با درهای بسته
چندی پیش معاونت خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری تهران با ارائه طرح جدید برای مخازن شهری و در‌دار کردن آنها، تلاش کرد تا قدمی برای محدودیت دسترسی زباله‌گردها به مخازن بردارد. حسین نظری، معاون خدمات شهری و محیط‌زیست شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری در رابطه با این موضوع گفت: «این موضوع را در قراردادهای جدید نظافت شهری پیگیری خواهیم کرد. دنبال این هستیم که اگر بتوانیم مخازن مناسبی را تهیه کنیم.» او افزود: «فردی ایده‌ای در رابطه با مخزن‌هایی که قابلیت باز شدن نداشته باشند، ارائه داده و این ایده در حال بررسی است.»
