گزارش
راز محبوبیت حماس
محبوبیت گروه‌های مسلح فلسطینی به‌ویژه حماس از زمان عملیات طوفان‌الاقصی در جامعه فلسطینی به صورت تصاعدی افزایش یافته است
رضا عمویی-روزنامه‌نگار
با وجود ادامه جنگ در غزه برای سومین ماه متوالی، اما دور گردون بر مراد تل‌آویو نمی‌چرخد. نتانیاهو امید بسیاری داشت که به بهانه طوفان الاقصی بتواند یک بار برای همیشه کارگروه مقاومت فلسطینی حماس در نوار غزه را یکسره کند، اما حدود 3 ماه بمباران ساعت به ساعت غزه نه تنها به حذف حماس منجر نشده بلکه حتی گزارش‌هایی در دست است که نشان می‌دهد جایگاه و موقعیت نیروهای مسلح فلسطینی به‌ویژه گروه حماس در میان فلسطینی‌ها در حال تقویت است. درباره تقویت نفوذ حماس در غزه طی چند هفته گذشته تحلیل‌های مختلفی از جمله در آمریکا منتشر شده و بسیاری از این تحلیل‌ها در حال هشدار دادن به تل‌آویو هستند که جنگ نه تنها حماس را نابود نکرد بلکه این جنگ به تقویت موقعیت حماس در جامعه فلسطینی و عربی نیز منجر شده است.
قدم به قدم با حماس در کرانه باختری
با وجود آنکه کرانه باختری تحت کنترل سیاسی تشکیلات خودگردان فلسطین قرار دارد اما گزارشی از بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که روی دیوارها و کوچه‌های شهرهای مختلف کرانه باختری تصاویر اعضا و جنگجویان حماس به چشم می‌خورد. «رائد دبی»، استاد علوم سیاسی و رئیس شاخه جوانان حزب فتح در کرانه باختری نیز به خبرنگار بی‌بی‌سی می‌گوید که حمایت از حماس و نیروهای مسلح فلسطینی را در گفت و شنودهای روزانه مردم، موسیقی‌هایی که در ماشین‌ها پخش می‌شود، در پست‌های فیس‌بوک و دیگر رسانه‌های اجتماعی و حتی در مناظره دانشجویان در دانشگاه‌ها می‌بینیم. به گفته این استاد دانشگاه، در 30سال گذشته در کرانه باختری، هیچ مدل قهرمان و موفقی از فلسطین در برابر اشغالگری اسرائیل برای نسل جدید وجود نداشته است، اما اکنون حماس برای فلسطینی‌ها به نماد موفقیت در برابر اشغالگری اسرائیل تبدیل شده است.
ارزیابی سی‌ان‌ان از محبوبیت حماس
تلویزیون آمریکایی سی‌ان‌ان به نقل از کارشناسان آگاه در واشنگتن با ارزیابی نظرات مختلف گزارش داده است که حماس با موفقیت توانسته همزمان با جنگ غزه، خود را در برخی از بخش‌های جهان عرب و اسلام به‌عنوان مدافع آرمان فلسطین و یک مبارز مؤثر علیه اشغالگری اسرائیل معرفی کند. یک مقام ارشد دولت بایدن نیز که نامی از آن برده نشده به سی‌ان‌ان گفته است که تا قبل از عملیات 7 اکتبر، حماس یک سازمان معمولی بود اما این سازمان مسلح امروز یک سازمان بسیار محبوب در فلسطین است که آمریکا نمی‌تواند به راحتی آن را نادیده بگیرد یا از تحولات آینده غزه کنار بزند.
جهش حمایت از حماس از 12 درصد به 44درصد در اوج جنگ
گزارش دیگری از «مرکز تحقیقات سیاست و نظرسنجی فلسطین» در دست است که در آن با استناد به نظرسنجی انجام‌شده توسط این مرکز گفته شده که حمایت از حماس در کرانه باختری از 12درصد در ماه سپتامبر گذشته یعنی حدود 3ماه پیش به حدود 44درصد در این روزها همزمان با بمباران غزه رسیده است.
نظرسنجی‌های عربی چه می‌گویند؟
نظرسنجی‌ای که به تازگی توسط «خلیل شکاکی»، استاد علوم سیاسی و رئیس «مرکز فلسطینی برای تحقیقات سیاسی و زمینه‌یابی» انجام شده، نشان‌دهنده افزایش حمایت از حماس حتی در غزه ویران‌شده است ؛ علاوه بر آن نشان می‌دهد که نزدیک به 90درصد از فلسطینی‌ها خواستار استعفای محمود عباس هستند. شکاکی گفت که به طور معمول طی سال‌های گذشته ساکنان غزه معمولاً نگاه انتقادی‌تری به حماس نسبت به ساکنان کرانه باختری داشتند، اما اکنون به‌رغم خرابی‌ها در غزه 57درصد از پاسخ‌دهندگان ساکن غزه گفته‌اند که کار حماس در انجام حمله 7 اکتبر علیه اسرائیل صحیح بوده است. این رقم برای ساکنان کرانه باختری 82درصد بود.
حمایت از حماس فراتر از فلسطین
گزارش‌ها نشان می‌دهد که حمایت از حماس به فراتر از مرزهای فلسطین کشیده شده است و نظرسنجی‌های صورت‌گرفته از سوی اندیشکده واشنگتن نشان می‌دهد که محبوبیت حماس در عربستان پس از طوفان‌الاقصی 30 درصد افزایش یافته است. براساس این گزارش، هم‌اکنون 96درصداز سعودی‌ها معتقدند‌که‌کشورهای عربی باید همه روابط خود را با اسرائیل برای اعتراض به جنگ غزه قطع و حمایت خود را از حماس اعلام کنند. همچنین براساس گزارش مرکز تحقیقات سیاست و نظرسنجی فلسطین، در اردن، جایی که بیش از نیمی از جمعیت آن فلسطینی‌الاصل هستند، میزان حمایت از حماس به بیش از 65درصد می‌رسد و در لبنان نیز حمایت از حماس در حال نزدیک شدن به 50درصد است.
چرا حماس محبوب شد؟
«جاناتان پانیکوف»، به عنوان مقام سابق اطلاعاتی آمریکا و کارشناس امنیتی غرب آسیا درباره افزایش حمایت از حماس گفته است که در کرانه باختری و
به طورکلی در جامعه فلسطینی، حماس به عنوان تنها گروهی دیده می‌شود که واقعاً علیه اشغالگری اسرائیل کاری انجام می‌دهد. در واقع اوج گرفتن محبوبیت حماس و دیگر گروه‌های مسلح فلسطینی مانند «جهاد اسلامی» در غیاب انفعال دیگر گروه‌های سیاسی صورت گرفته و این نشان‌دهنده حرکت آرام جامعه فلسطین به سمت عملیات مسلحانه در برابر اسرائیل به جای مذاکرات سیاسی است. «داهلیا شیندلین»، کارشناس آلمانی تحولات تل‌آویو به اشپیگل گفته است که فلسطینی‌ها اکنون حماس را قهرمان
«شماره یک» در نبرد با اسرائیل می‌دانند و در مقابل جایگاه فتح سکولار کمرنگ شده است.
فراتر از حمایت از حماس
افزایش حمایت از حماس را در چارچوب افزایش حمایت از عملیات مسلحانه در فلسطین هم می‌توان دید. «اوفر زالزبگ»، کارشناس اسرائیلی مؤسسه «هربرت سی‌کلمن» در وین اتریش معتقد است که فراتر از محبوبیت حماس، در واقع مقاومت مسلحانه است که محبوبیت پیدا کرده و حماس نماد بارز این مقاومت مسلحانه است. نظرسنجی‌ای که توسط «مرکز العالم العربی للبحوث و التنمیه» بین۳۱ اکتبر تا ۷ نوامبر سال جاری (همزمان با جنگ غزه) از تعدادی از ساکنان نوار غزه و کرانه باختری انجام شد، نشان دهنده افزایش محبوبیت گروه‌های مسلح فلسطینی است و براساس آن، گردان‌های القسام با ۸۹درصد، جهاد اسلامی با ۸۴درصد، گردان‌های الاقصی با ۸۰درصد و حماس با ۷۶درصد بیشترین بازخورد‌های مثبت را داشتند. این درحالی است که فتح ۲۳درصد و تشکیلات خودگردان۱۰درصد نظر مثبت شرکت‌کنندگان را به خود اختصاص دادند.
همچنین نظرسنجی دیگری که توسط گالوپ در تابستان امسال و حتی قبل از عملیات طوفان‌الاقصی انجام شد، نشان داد که تمایل فلسطینی‌های 15 تا 25 ساله (مشهور به نسل Z ) به راه حلی برای 2کشور به شدت کاهش یافته و فقط یک ششم آنها به دنبال راه حل سیاسی در فلسطین هستند.
در همینه زمینه :
