نسخه‌ای برای در راه‌ماندگان

لیلا شریف؛ روزنامه‌نگار

در راه‌ماندگان همان مهمان‌های تهران هستند که هر یک به‌دلیلی پا در پایتخت گذاشته‌اند، اما تلنبار شدن مشکلات، جیب‌های آنها را از پول خالی کرده تا جایی که برای برگشت به شهر و کاشانه خود نیز پولی ندارند. بسیاری از این مهمان‌های چند روزه تهران برای کار به پایتخت می‌آیند و زمانی که به خواسته خود نمی‌رسند و پولی نیز برای بازگشت ندارند، مجبور می‌شوند به پایگاه‌های خدمات اجتماعی شهرداری در پایانه‌ها مراجعه کنند.
احمد احمدی‌صدر، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در این رابطه اعلام کرده بود که در 8‌ماه گذشته، ۲هزارو۱۰۵ در راه مانده از سوی شهرداری خدمات گرفته‌اند و از این تعداد یک‌هزارو۵۵۹نفر، آقایان و ۵۴۶نفر را بانوان تشکیل داده‌اند.
پایگاه‌های خدمات اجتماعی شهرداری در پایانه‌های شرق، غرب و جنوب روزنه امیدی برای در راه‌ماندگان است. محمد اسماعیلی، رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری گفت: 29پایگاه خدمات اجتماعی در شهر تهران داریم که بخشی از فعالیت‌هایشان مربوط به افراد در راه مانده است. 3پایگاه خدمات اجتماعی شهرداری در پایانه‌های مسافربری غرب، شرق و جنوب فعال هستند و یک پایگاه نیز با مجموعه راه‌آهن تهران همکاری می‌کند و به شکل تخصصی موضوع افراد در راه مانده را مورد توجه قرار داده‌اند.
به‌گفته اسماعیلی «سایر پایگاه‌های حاضر در مناطق نیز درصورت مراجعه افراد در راه مانده، آنها را با توجه به مقصدشان به پایگاه‌های حاضر در پایانه‌ها ارجاع می‌‌دهند که بعد از تهیه بلیت به شهرشان بازگردند.» او در رابطه با نحوه شناسایی این افراد گفت: به‌طور معمول افراد در راه مانده به مراکز تحت مدیریت ما مراجعه می‌کنند و به ما می‌گویند که به‌دلیل مشکل مالی امکان بازگشت به شهر خود را ندارند و درصورت تأمین هزینه بلیت به شهر خود باز خواهند گشت؛ به‌عنوان مثال ما ارتباطی با دفتر شهردار داریم و در هفته شاهد هستیم که برخی از در راه‌ماندگان به دفتر شهردار تهران مراجعه می‌کنند. آنها به ما معرفی می‌شوند تا مشکل‌شان حل شود.
رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران افزود: مددکارها در پایگاه‌ها مستقر هستند و از طریق خیرین، کمک تعاونی‌های مسافربری، کمیته امداد و... هزینه بلیت تهیه می‌شود؛ به‌عنوان مثال تعاونی‌های مسافربری در‌ماه چند بلیت برای این کار در اختیار ما قرار می‌دهند.
اسماعیلی در رابطه با پرتراکم‌ترین پایانه‌ها در موضوع در‌راه‌ماندگان، توضیح داد: بیشتر در راه‌ماندگان، خودشان را به پایانه‌ها می‌رسانند. بعد از معرفی آنها به پایگاه‌ها، مددکارهایمان دست به راستی‌آزمایی و مشاوره می‌زنند و پس از آن بلیت بازگشت برایشان تهیه می‌شود. متأسفانه بیشتر در‌راه‌ماندگان مربوط به شهرهای محروم در جنوب کشور هستند و بر‌همین‌اساس پایانه مسافربری جنوب در رتبه اول و پس از آن نیز پایانه غرب و شرق در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
او با اشاره به این موضوع که بیشتر در راه‌ماندگان برای کار به تهران مراجعه می‌کنند، افزود: در راه‌ماندگان دلایل مختلفی دارند؛ برخی برای کار آمده‌اند، اما کاری پیدا نکرده‌اند و چون پول ندارند، نمی‌توانند به شهرشان بازگردند، برخی نیز برای کارهای حقوقی و درمانی به تهران آمده‌اند و بی‌پول مانده‌اند.
رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران افزود: مشتری‌های ثابت نیز داریم و برخی افراد بارها به ما مراجعه می‌کنند، اما ما هر‌بار به آنها کمک می‌کنیم. بسیاری از مددجوها تحت نظر کمیته امداد و بهزیستی هستند و ما از آنها استعلام می‌کنیم.
او در رابطه با آمار زنان در راه مانده، گفت: بسیاری از زن‌ها نیز برای کار و تحصیل به تهران می‌آیند، اما زمان بازگشت با مشکل مالی روبه‌رو می‌شوند و به ما مراجعه می‌کنند. در این میان برخی دختران فراری هم هستند که پس از شناسایی توسط ما و ارائه مشاوره از سوی مددکار راضی به بازگشت می‌شوند، اما به‌دلیل اینکه برخی از این خانواده‌ها حتی توان پرداختن بلیت را هم ندارند، ما این هزینه را تقبل می‌کنیم.
اسماعیلی در مورد خانواده‌های بی‌سرپناه توضیح داد: این خانواده‌ها همان افرادی هستند که به‌دلیل مشکل مسکن در خیابان به‌صورت خانوادگی چادر زده‌اند. ابتدا واحد گشت این افراد را شناسایی می‌کند؛ چرا که 90درصد این خانواده‌ها برای تکدی‌گری، چادر می‌زنند. در مرحله بعد با نیروی انتظامی، شهرداری ناحیه و کمیته امداد ارتباط می‌گیریم تا در مسیر درست مشکل را حل کنیم.
رئیس اداره ساماندهی آسیب‌های اجتماعی سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران افزود: «ما 23پایگاه در مناطق شهرداری تهران داریم و منطقه16، 2پایگاه دارد. 6پایگاه متمرکز نیز در پایگاه‌های مسافربری، حرم امام‌خمینی(ره)، سازمان بهشت‌زهرا(ع) و سازمان تاکسیرانی فعالند.» او در رابطه با فعالیت مددکارها در شب‌های سرد تهران گفت: در شب‌های گذشته که هوای تهران سردتر شده است، ما تعداد واحدهای گشت را از 20واحد به 35واحد افزایش دادیم و همچنین طرح گشت حامی شهر مناطق نیز از ابتدای فصل سرما کلید خورد و هر منطقه باید یک واحد را برای این کار درنظر بگیرد. شهروندان هم درصورت مشاهده افراد آسیب‌دیده می‌توانند با سامانه 137 تماس بگیرند.