«من، شهردارم» یا «من شهر، دارم»

محمد رحیم مرتضوی، شهردار منطقه9

طرح «من شهردارم» یا «من شهر، دارم» ابرپروژه مدیریت شهری است که طی یک‌سال گذشته درباره آن شنیده اید؛ این طرح  درپی تبدیل کردن شهروند به شهروند - مسئول است و برنده واقعی آن نیز خود شهروندان هستند.طرح من شهردارم دارای منشأ قانونی در اصول مختلف قانون اساسی و همچنین دینی در آیات متعددی از قرآن کریم است .

طرح من شهردارم از نظر مبانی حکمرانی شهری: در جهان امروز مشارکت گسترده مردم در تمامی فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یکی از الزامات دستیابی به توسعه پایدار به شمار می‌رود، این به آن معناست که اگرچه داشتن برنامه‌های توسعه‌محور و منابع کافی از نیازهای رسیدن به توسعه پایدار است، اما این موضوعات بدون رضایت ذی‌نفعان حقیقی که همان شهروندان به‌عنوان ولی‌نعمتان مسئولان و مدیران هستند با چالش‌های جدی مواجه می‌شود.
طرح من شهردارم از نظر مبانی اسلام و قرآن:  اساسا در دین مبین اسلام، انسان مسلمان انسان اجتماعی است؛ یعنی انسانی که علاوه‌بر خودسازی فردی در پی ساختن دیگران و جامعه است. از دیدگاه قرآن، مشارکت سیاسی و اجتماعی مسلمین به‌مثابه یک تکلیف برای ایشان تعیین شده و وظیفه مسئولان و حکام امت اسلامی نیز ایجاد زمینه‌های این مشارکت است و در آیات قرآن نیز تاکید بسیاری بر این مهم شده است.
طرح من شهردارم در اصول قانون اساسی: نگاه قانون اساسی ایران به موضوع مشارکت صرفا منحصر به برگزاری انتخابات نیست، بلکه مشارکت را یک رکن از ارکان زندگی اجتماعی مردم دانسته و حضور فعال ایشان در بهسازی جامعه را مدنظر دارد. مشارکت مردمی از منظر قانون اساسی نه‌تنها یک حق شهروندی است، بلکه یک حق ذاتی و فطری است. در اصل 3 قانون اساسی یکی از وظایف حکومت جمهوری اسلامی ایران «مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش» است.
نقاط قوت و دلایل موفقیت طرح من شهردارم: تشکیل شورایاری‌های مدیریت محلات و ایجاد سامانه‌های یکپارچه مدیریت و نظارت همگانی از نشانه‌های عزم و اراده جدی جهت تحقق مشارکت حداکثری مردم و شهروندان در زندگی شهری خود است، اما به‌نظر می‌رسد اقدامات انجام‌شده در این حوزه دارای 4شاخصه اصلی باشند تا  مشارکت صورت پذیرد. این شاخصه‌ها عبارتند از: سهولت دسترسی، چابکی، نظارت دقیق و سرعت اقدامات.
فرایندهای مشارکت مردم باید سهل و قابل دسترس باشد: برای جذب مشارکت مردم نباید آنها در پیچ‌وخم ساختارهای بوروکراتیک اداری گرفتار یا اسیر مکاتبات و اصطلاحا کاغذبازی‌های مرسوم شوند.
برای جذب مشارکت شهروندان نباید به ساختار و چارت سازمانی شهرداری تهران و شهرداری‌ها افزوده شود: تعریف و ایجاد ساختارهای اضافه به بهانه جذب مشارکت مردمی، اقدامات واحدهای متولی را با کندی مواجه کرده و آنها را در نیل به اهداف خود ناتوان می‌سازد.
نظارت، رصد و قابل سنجش بودن میزان مشارکت شهروندان توسط خود شهروندان و امکان ارائه بازخورد: شهروندان باید بتوانند نتیجه پیشنهادهای مشارکتی خود را به‌صورت برخط رصد کنند و درصورت اجرا نیز بتوانند بازخورد خود را ارائه کنند؛ این موضوع منتج به افزایش روحیه مشارکت و اعتماد اجتماعی به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه اجتماعی مدیریت شهری است.
ضرورت اجرای فوری طرح‌ها و ایده‌های شهروندان: شهروندان باید به‌سرعت و در یک فرایند سهل و آسان نتیجه تعامل و مشارکت خود با مدیریت شهری را در محیط زندگی خود مشاهده کنند. اجرای سریع برنامه‌ها و طرح‌های ارائه‌شده از سوی شهروندان، ایشان را به آینده زندگی شهری خود امیدوارتر  و لذت کار مشترک و در کنار مسئولان بودن را برای ایشان ملموس و احساس تعلق به شهر را در وجودشان دوچندان می‌کند.
در حال حاضر براساس ارزیابی‌های انجام شده طرح من شهردارم تا حد زیادی توانسته معیارهای چهارگانه فوق را با خود به همراه داشته باشد که نشان‌دهنده موفقیت طرح در دور اول خود و چشم‌انداز توفیقات بیشتر در مراحل بعدی است.