پذیرایی با مجمعههای مسی در عهد ناصری
دورهمی در شب یلدا به عنوان یکی از رسم‌های ایرانیان در همه دوره‌ها کم و بیش شبیه به هم برگزار می‌شد و در تهران قدیم هم مردم و درباریان به این سنت پایبند بوده‌اند. داریوش شهبازی، تهران‌شناس می‌گوید: «در تهران قدیم همچون دیگر نقاط این سرزمین، آیین ارزشمند «شب چله» برگزار می‌شد و مردم در بلندترین شب سال با انواع میوه‌های خشک که خودشان درست کرده بودند از میهمانان پذیرایی می‌کردند.» در روزگاری که خبری از یخچال و سردخانه عمومی برای نگهداری میوه‌های شب چله نبود، مردم برای ذخیره میوه زمستانی خود چه ترفندی به‌کار می‌بردند؟
شهبازی می‌گوید: « انگور را با آویزان کردن از سقف در اتاقی تاریک نگهداری می‌کردند و خربزه و هندوانه را زیر خاک خشک و محیطی بی‌رطوبت یا در میان کاه قرار می‌دادند؛ البته گاهی همه این زحمات بر باد می‌رفت و میزبان بعد از یکی، دو ماه از خراب شدن هندوانه یا خربزه هنگام مصرف با خبر می‌شد.» در چنین شرایطی چاره‌ای جز استفاده از تنقلات خشک مانند توت، انجیر و مویز نبود تا این شب آیینی با دورهمی هرچند مختصر برگزار شود و بتوانند با گرمای دورهمی، محفل خود را گرم کنند. البته این مراسم گاه با شاهنامه‌خوانی و تفال حضرت حافظ و گاه با قرائت قرآن شریف مزین می‌شد. برخی خانواده‌ها قصه‌گو و روایت‌گو هم داشتند که مدتی هم به نقل سخن آنان اختصاص پیدا می‌کرد.
عکس‌هایی از دوره قاجار به جا مانده است که به‌دلیل نوع خوراکی‌هایی که در مقابل زنان و مردان قرار داده شده، به‌نظر می‌رسد مربوط به شب یلدا باشد. البته در عکس‌ها خبری از کرسی نیست و انار و لبو همراه چند خوراکی دیگر در سینی‌هایی چیده شده و مقابل میهمانان قرار دارد. این تهران‌شناس درباره عکس‌های به جا مانده از دوره قاجار می‌گوید: «زنان ناصرالدین شاه در داخل حرمسرا و اندرونی جشن‌هایی برپا می‌کردند و برای پذیرایی هم از خوراکی‌های مرسوم آن روزها استفاده می‌شد. اگر به عکس‌ها دقت کنیم متوجه نوع پذیرایی می‌شویم و اینکه میوه و احتمالا شیرینی در مجمعههای مسی چیده شده است.»
