آگاهی از مسائل حقوقی به پیشگیری از وقوع بسیاری از جرائم و حوادث ناخوشایند کمک می‌کند. در این صفحه با کمک گروهی از بهترین وکلا و حقوق‌دانان دادگستری به سؤالات روز حقوقی شما پاسخ می‌دهیم.
اگر کارفرما سفته ضمانت خواست چه کنیم؟
سمیرا مقدسی- وکیل دادگستری و مشاور حقوقی
اگر شغل مناسبی پیدا کرده‌اید و کارفرما از شما درخواست سفته ضمانت حسن انجام کار کرده باید چند نکته و مسئله مهم را رعایت کنید. با رعایت کردن این موارد می‌توانید از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری کنید.
در سفته ضمانت انجام کار، تاریخ وصول سفته ذکر نشود!
در سفته‌های معمول که برای انجام معاملات و وصول مطالبات صادر می‌شود درج تاریخ الزامی و ضروری است. اما تفاوت مهمی که سفته ضمانت حسن انجام کار دارد این است که اتفاقا نباید تاریخ وصول نوشته شود. ذکر عبارت جهت ضمانت حسن انجام کار نشان می‌دهد که این سفته برای پرداخت مبلغ در زمان مشخصی صادر نشده و تنها نقش ضمانتی دارد.
نام گیرنده سفته نوشته شود!
مشخصات و نام فرد گیرنده سفته مشخص شود و اگر طرف قرارداد یک شرکت حقوقی است نام شرکت نوشته شود. در ضمن سفته می‌تواند در وجه حامل نیز صادر شود.
هیچ وقت سفته سفید امضاء به کارفرما ندهید!
در سفته یا در قرارداد کار لازم است حتما علت صدور را مشخص کنید؛ مثلا بنویسید بابت تضمین حسن انجام کار، بابت ضمانت قرارداد و ... درصورتی که سفته را سفید امضا به کارفرما بدهید و در قرارداد کار نیز اشاره‌ای به سفته نشده باشد کارفرما می‌تواند سفته را نقد کند و شما دلیل و مدرکی دال بر اینکه سفته صرفا برای ضمانت حسن انجام کار بوده نخواهید داشت.
رسید و ته برگ سفته را پیش خود نگه دارید
درصورتی که مشخصات و شرایط سفته در قرارداد ذکر شده باشد نیازی به رسید نیست؛ اما در غیراین صورت حتما از کارفرما درخواست کنید در ازای تحویل سفته به شما رسید بدهد. همچنین ته برگ سفته را جدا کنید و نزد خود نگه دارید؛ زیرا این ته برگ به منزله رسید قانونی و مستند سفته است. در مواردی که کارفرما از استرداد سفته خودداری کند یا هر مشکل حقوقی پیش بیاید این ته‌برگ می‌تواند به‌عنوان ادله و سند درنظر گرفته شود.
از سفته کپی بگیرید!
نکته مهمی که بسیاری از کارجویان آن را فراموش می‌کنند کپی‌گرفتن از سفته است. بعد از اینکه تمام موارد بالا را رعایت کردید و آن را امضا کردید حتما از سفته یک نسخه کپی بگیرید و از کارفرما بخواهید آن را امضا کند. در این صورت، اگر بعدا مشکلی پیش بیاید یا کارفرما به هر دلیلی از استرداد سفته خودداری کند شما دلیل و مدرک محکم و قانونی برای احقاق حق خود خواهید داشت.
در قرارداد به سفته باید اشاره شود!
در قرارداد کار حتما لازم است در مورد سفته توضیح داده شود و حتی‌الامکان شماره سفته و مشخصات آن، دلیل دریافت سفته (حسن انجام کار) و شرایط عودت سفته به کارگر و کارمند حتما در مفاد قرارداد کار درج شده باشد.
مجازات راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه بدون مجوز
زینب ریاضت- وکیل دادگستری و عضو هیأت علمی دانشگاه
یکی از دیگر جرائم بانکی قابل توجه در قانون پولی بانکی، فعالیت بانکی بدون مجوز است. وفق قوانین بالادستی توسعه، ایجاد و ثبت نهادهای پولی و اعتباری از قبیل بانک‌ها، مؤسسات اعتباری، تعاونی‌های اعتباری، صندوق‌های قرض الحسنه، صرافی‌ها و شرکت‌های واسپاری و همچنین ثبت تغییرات نهادهای مذکور فقط با اخذ مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران امکان‌پذیر است و برابر بند «ب»ماده 42قانون پولی و بانکی کشور، اشتغال به بانکداری بدون رعایت مقررات قانونی جرم شناخته شده است. مطابق تبصره ۴ ماده یک قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی اشخاص حقیقی یا حقوقی که به عملیات بانکی اشتغال دارند درصورتی که موفق به اخذ مجوز فعالیت تحت عنوان موجود یا عنوان مناسب دیگر ظرف6ماه از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون نشوند بنا به اعلام بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حق ادامه فعالیت نخواهند داشت و متخلفان از اجرای این حکم درصورت شکایت بانک یادشده ازطریق مقامات قضایی صلاحیت‌دار به مجازات حبس تا 6ماه محکوم خواهند شد.
بر این اساس، اگر به‌عنوان مثال یک شرکت تعاونی با هدف کمک به کارمندان، اعضا و شاغلان مربوطه صندوق قرض‌الحسنه راه‌اندازی کند می‌تواند مصداق این جرم باشد. حال یا مجوز را اخذ کرده یا در ابتدا مجوز اخذ و سپس تمدید نشده است.
لازم به ذکر است استرداد بعدی شکایت مطرح شده از سوی بانک مرکزی وفق رویه قضایی به‌معنای تأیید اقدامات گذشته نیست و موجب نفی وصف مجرمانه از جرمی که سابقاً به وقوع پیوسته نیست. از آنجا که فعالیت شرکت‌های تعاونی اعتباری اعضا و شاغلان از مصادیق عملیات بانکی محسوب می‌شود و رعایت و اجرای تمامی ضوابط مربوط به عملیات بانکی از سوی این شرکت‌های تعاونی نیز الزامی است حتی عدم‌تمدید مجوز فعالیت نیز مصداق جرم مذکور است و مقنن شرط تعقیب کیفری بزه فعالیت بانکی بدون مجوز را فقط شکایت بانک مرکزی قلمداد کرده و گذشت شاکی را از موجبات موقوفی تعقیب به‌حساب نیاورده است. در نتیجه اگر بانک مرکزی تا قبل از شکایت، اعراض و گذشت نماید، گذشت او مؤثر است؛ ولی گذشت بعد از شکایت بانک مرکزی و شروع به تعقیب، تأثیری در موقوفی تعقیب، دادرسی، صدور یا اجرای حکم ندارد.
مجازات سقط جنین
محمدرضا گیوکی- وکیل دادگستری
سقط جنین عمدی، در اسلام گناه بوده و بسیار نکوهش شده و شاید بتوان سقط‌جنین عمدی را زنده به گور کردن مدرن نامید و در قانون مجازات نیز به تبعیت از شرع مقدس، جرم‌انگاری و برای آن، مجازات پیش‌بینی شده است.
اما مجازات سقط‌جنین، بسته به شرایط، به این شرح است:
براساس ماده 715قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط‌جنین غیرعمدی، به‌واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم‌رعایت نظامات دولتی یا عدم‌مهارت راننده (اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری، دیه و حبس از دو‌ماه تا یک سال است.
همچنین مجازات سقط جنین، در جنایت بر مادر که سبب از بین رفتن جنین شود، دیه است و دیه بر مبنای مراحل رشد جنین که در قانون مجازات اسلامی، آمده، محاسبه می‌شود.
طبق ماده 622قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط جنین، در مواردی که سقط جنین، با وارد‌کردن ضربه یا اذیت و آزار زن حامله، محقق شود؛ دیه و حبس از 6ماه تا یک سال و 6ماه است.
با توجه به آنچه در ماده 623قانون مجازات آمده است، مجازات انداختن بچه، در مواردی که شخصی به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری به زن باردار، موجب سقط جنین زن حامله شود، دیه و حبس از6ماه تا یک سال خواهد بود.
همچنین، براساس ماده 623قانون مجازات اسلامی، اگر شخصی، با علم و آگاهی و عمد، ادویه یا وسایلی را به زن حامله توصیه کند و بدین‌ترتیب، سبب سقط‌جنین شود، مجازات وی برای سقط‌جنین، دیه و حبس 3 تا 6ماه خواهد بود.
مجازات سقط‌جنین، برای پزشک یا ماما و همچنین اشخاصی که وسایل سقط را فراهم می‌کنند و یا مباشرت به سقط می‌کنند نیز حبس از 2 تا 5 سال و پرداخت دیه است و برای پزشک و ماما، ابطال پروانه نیز به‌عنوان مجازات، انجام خواهد شد. در سال‌های اخیر نیز براساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مجازات‌هایی برای سقط‌جنین درنظر گرفته شده است. در ماده 56این قانون آمده:
سقط‌جنین ممنوع و از جرائم دارای جنبه عمومی است و مطابق مواد (716) تا (720) قانون مجازات اسلامی و مواد این قانون، مستوجب مجازات دیه، حبس و ابطال پروانه پزشکی است.
اما در چه مواردی سقط‌جنین قانونی است؟
مادر صرفاً در مواردی که احتمال بدهد شرایط زیر محقق می‌شود، می‌تواند درخواست سقط‌جنین را به مراکز پزشکی قانونی تقدیم کند.
الف) درصورتی که جان مادر به شکل جدی در خطر و راه نجات مادر منحصر در سقط‌جنین باشد و سن جنین کمتر از 4ماه باشد و نشانه‌ها و امارات ولوج روح در جنین نباشد.
ب) در مواردی که اگر جنین سقط نشود مادر و جنین هر دو فوت می‌کنند و راه نجات مادر منحصر در اسقاط جنین است.
ج) چنانچه پس از اخذ اظهارات ولی، جمیع شرایط زیر احراز شود:
رضایت مادر
وجود حرج (مشقت شدید غیرقابل تحمل) برای مادر
وجود قطعی ناهنجاری‌های جنینی غیرقابل درمان، در مواردی که حرج مربوط به بیماری یا نقص در جنین است
فقدان امکان جبران و جایگزینی برای حرج مادر
فقدان نشانه‌ها و امارات ولوج روح
کمتر از 4ماه بودن سن جنین.
تبصره 1) رأی صادره ظرف یک هفته قابل اعتراض در شعبه یا شعب اختصاصی دادگاه تجدیدنظر، به ریاست قاضی یا قضات ویژه منصوب رئیس قوه قضاییه در این امر است و دادگاه مذکور حداکثر باید ظرف یک هفته تصمیم خود را اعلام کند.
تبصره 2) بیمارستان‌های مورد تأیید پزشکی قانونی موظفند در موارد مجاز سقط، منحصراً پس از دستور قاضی و احراز عدم‌امارات و نشانه‌های ولوج روح، سقط جنین را اجرا کنند و اطلاعات مربوط را با رعایت اصول محرمانگی در پرونده الکترونیک سلامت بیمار و یا سامانه ماده (54) این قانون ثبت و بارگذاری نمایند.
در این دستورالعمل شرایط اجرایی سقط جنین قانونی تشریح و تبیین شده است.
به موجب ماده ۱۳) این دستورالعمل برای تشخیص لزوم سقط جنین باید کمیسیونی تشکیل داده و ناهنجاری‌های جنین‌از جهت ناهنجاری‌های غیرقابل درمان و حرج و مشقت شدید غیرقابل تحمل برای مادر و در خطر بودن جان مادر طفل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
کمیسیون با حضور تمامی اعضا تشکیل و قاضی ویژه عندالاقتضاء پس از استماع اظهارات مادر و اخذ اظهارات ولی و بررسی مدارک و مستندات پزشکی و غیرپزشکی و استماع اظهارات دیگر اعضای کمیسیون مراتب را صورتجلسه و رأی دال بر جواز یا عدم‌جواز سقط صادر می‌نماید.
تبصره - درصورتی که اخذ اظهارات ولی امکان‌پذیر نباشد مانند اینکه جنین فاقد ولی باشد یا دسترسی به وی مقدور نباشد اظهارات دادستان مربوط اخذ خواهد شد.
با توجه به مطالب عنوان شده چنین نتیجه‌گیری می‌شود که سقط جنین غیرقانونی جرم‌انگاری شده و مرتکب به حبس و پرداخت دیه محکوم خواهد شد و چنانچه با نظریه کمیسیون مربوطه مجوز سقط جنین صادر شود سقط‌جنین قانونی انجام خواهد شد و مرتکبین از هر نوع مجازاتی برائت خواهند یافت.
باشگاه وکلا
در همینه زمینه :
