گردن نگیرها

محمد باریکانی-روزنامه‌نگار

آلودگی هوا هر سال تشدید می‌شود و داستان تکراری مرغ و تخم مرغ خودروسازها و نفتی‌ها پایان ندارد. مقصر آلودگی هوا کیست و چرا غمنامه آلودگی هوای ایران در فصل وارونگی تمامی ندارد؟ همین حالا که این گزارش را می‌خوانید، هوایی که تنفس می‌کنید، در 10شهر ایران سم خالص است. سمی که سال گذشته، براساس گزارش مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوای وزارت بهداشت، 26هزار نفر از ساکنان شهرهای آلوده ایران را از منظر ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون به کام مرگ کشاند. حالا بار دیگر دعوای قدیمی بر سر مرغ و تخم مرغ خودروسازها و وزارت نفت تکرار شده است. خودروسازها معتقدند که وزارت نفت سوخت بدون کیفیت تولید می‌کند و بنزین پالایشگاه‌ها که استاندارد کافی ندارد منجر به دودآلود شدن شهرها و سمی شدن هوا شده است. نفتی‌ها اما معتقدند این یک اتهام بی‌پایه است و سوختی که تولید می‌شود یورو 5است و هوا را آلوده نمی‌کند، بلکه این خودروسازها هستند که با تولید خودروهای غیراستاندارد با مصرف سوخت بالا عامل آلوده کردن هوا شده‌اند. این دعوای ادامه‌دار و بدون نتیجه، داستان همان دیوانه‌ای است که با طرح معمای اول مرغ بود یا تخم‌مرغ؟ مردم را حیران و سرگردان کرده‌ است. هنوز هم خودروسازها وزارت نفت را متهم می‌دانند و وزارت نفت هم خودروسازها را مقصر می‌داند. این دعوا تا همین امروز هم ادامه دارد. خودروسازها به آمار منتشر شده اخیر از وزارت نفت اشاره می‌کنند و معتقدند که تنها یک پنجم بنزین تولیدی کشور استاندارد یورو 4 و یورو 5 را دارد و روزانه 7.3میلیون لیتر بنزین یورو 4در پالایشگاه شازند اراک و 15میلیون لیتر بنزین یورو 5 در پالایشگاه اصفهان، تبریز و بندرعباس تولید می‌شود.


آلودگی هوا به خودروسازها مربوط است
جعفر سالاری‌نسب، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی: بنزینی که توزیع می‌شود، یورو است و تقریبا به لحاظ کیفیت و عدد اکتان، مشخصات بنزین یورو را دارد. سازمان استاندارد، هم در پالایشگاه و هم در جایگاه‌ها نظارت ویژه‌ای روی بنزین توزیعی دارد و اگر به این نتیجه برسد که کیفیت، مناسب نیست و ایجاد آلودگی هوا می‌کند، سریعا اقدام می‌کند و جلوی توزیع بنزین را می‌گیرد. بنابراین آلودگی هوا هیچ ارتباطی با بنزین ندارد و مربوط به میزان مصرف سوخت است. در شرایط فعلی تقاضا و مصرف بالاست و لازم است که مردم رعایت کنند، اگر مصرف بنزین خودرو کاهش یابد از تولید دی‌اکسیدکربن جلوگیری می‌شود و این مربوط به‌خودروسازی می‌شود. در حال حاضر همه مقادیر از پالایشگاه‌ها دریافت می‌شود و کیفیت بنزین مشکلی ندارد.

مقصر، خودروساز نیست، بنزین یورو 5 پیدا نمی‌شود
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران: 4سال است که خودروها را با استاندارد یورو 5تولید می‌کنیم و امروز 35درصد بنزین و گازوئیل تولید شده کشور در حد استاندارد است و مابقی پایین‌تر از حد استاندارد است. چون از بنزین پتروشیمی‌ها استفاده می‌شود که کیفیت پایینی دارد؛ به‌ویژه وضعیت گازوئیل بسیار بدتر است و میزان آلایندگی آن باید 50پی‌‌پی‌‌ام باشد که الان 500پی‌پی‌ام است. البته وزارت نفت هم در جلسه‌ای که با ما داشت، مدعی است برای به‌روز کردن پالایشگاه‌ها و تولید بنزین یورو 5 و یورو 6 نیاز به 15میلیارد دلار است. ما نامه‌ای به مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نوشته‌ایم و با اشاره به مشکلاتی که توزیع بنزین بی‌کیفیت ایجاد کرده است از مشکلاتی که این بنزین برای خدمات پس از فروش خودرو ایجاد کرده سخن گفته‌ایم. به‌دلیل استفاده از همین بنزین بی‌کیفیت است که مردم از وضعیت خودرو نیز ناراضی هستند. بنابراین تولید خودرو در ایران با استاندارد یورو5 انجام می‌شود و مشکل از بنزین است. دردآور آن است که سازمان حفاظت محیط‌زیست دقیقا از بنزین تولید شده نمونه‌برداری و کیفیت آن‌ را در آزمایشگاه کنترل می‌کند، اما می‌دانید برخی اوقات برای آزمایش مرجع هم بنزین مرجع نمی‌توانیم پیدا کنیم؛ یعنی بنزین یورو 5 به سختی گیر می‌آید تا در آزمایشگاه‌های مرجع کنترل کیفیت استفاده شود. مشکل دیگر در معاینه فنی خودروهاست و مردم فیلتر هوای خودرو را با باد تمیز می‌کنند که آن‌ را عوض نکنند. کاتالیست 50میلیون تومانی در قدرت خرید مردم نیست و نمی‌روند آن ‌را خریداری کنند و به همین دلیل آلایندگی یورو 4 در خودرو تبدیل به یورو 2می‌شود.