نان قاچاقچیان آرد، آجر شد

احمد میرخدائی- روزنامه‌نگار

اجرای طرح هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان کشور، ضمن حذف صرفه اقتصادی قاچاق، 1.5میلیون تن در مصرف آرد صرفه‌جویی شده و 27هزار میلیارد تومان از اعتباری که می‌توانست خرج هدررفت این کالای اساسی شود، در خزانه دولت باقی مانده است.به گزارش همشهری، در ایران، تأمین نان موردنیاز جامعه برعهده دولت است و شهروندان فقط هزینه تولید نان و بخش کمی از هزینه واقعی نان را می‌پردازند. به همین واسطه، خروج آرد یارانه‌ای از زنجیره تولید نان می‌تواند به‌واسطه اختلاف قیمت نجومی با قیمت واقعی، سود بادآورده و کلانی برای افراد به همراه داشته باشد. تا پیش از اجرای طرح هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان کشور، بخشی از نیاز صنایع غذایی به آرد از محل آرد خارج شده از زنجیره تأمین می‌شد و حتی قاچاق آرد نیز به اشکال مختلف رواج داشت؛ اما با اجرای این طرح، هم جلوی خروج آرد از زنجیره تولید نان گرفته شد و هم صرفه قاچاق آرد از بین رفت.

سرانه صرفه‌جویی آرد
احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مراسم ارائه دستاوردهای طرح ملی هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان، اعلام کرد: با اجرای این طرح، 1.5میلیون تن در مصرف آرد صرفه‌جویی شده و به‌طورکلی بار مالی این حوزه، 27هزار میلیارد تومان کمتر شده است. براساس اعداد اظهار شده از سوی وزیر اقتصاد و با توجه به جمعیت 85میلیونی کشور، با اجرای طرح هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان، به ازای هر ایرانی حدود 18کیلوگرم آرد و بیش از 317هزار تومان در هزینه دولت صرفه‌جویی شده است.

خروجی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان
بررسی روند مصرف آرد در ایران نشان می‌دهد که در سال 98، حدود 8.1میلیون تن آرد یارانه‌ای برای تأمین نان موردنیاز جامعه در کشور توزیع شده که این مقدار در سال 1399با حدود 200هزار تن افزایش به 8.3میلیون تن رسیده است. همچنین بررسی اطلاعات حوزه آرد یارانه‌ای در سال 1400حاکی از این است که در این سال بیش از 8.5میلیون تن آرد در کشور توزیع و مصرف شده و با تداوم این روند، باید میزان آرد مصرفی کشور در سال 1401به 8.8میلیون تن و در سال 1402به بیش از 9میلیون تن می‌رسید.این در حالی است که آمارهای ارائه شده از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی نشان می‌دهد که با اجرای طرح ملی هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان، میزان مصرف آرد کشور در سال 1401نه‌تنها به 8.8میلیون تن نرسیده بلکه از سال 1399نیز کمتر بوده است. براساس این آمارها، در سال گذشته، کلاً 8.2میلیون تن آرد در کشور توزیع و مصرف شده و برآورد می‌شود در پایان سال‌جاری با کاهش مضاعف این مقدار، کل مصرف آرد کشور به 8.1میلیون تن برسد؛ که حدود 900هزار تن کمتر از مقداری است که درصورت تداوم روند قبلی باید در کشو توزیع می‌شد.

تأثیر یارانه هوشمند بر بازار آزاد
در شرایط فعلی، قیمت آرد در بازار آزاد حدود 20برابر بالاتر از قیمت آرد یارانه‌ای در شبکه تولید نان کشور است و همین مسئله، متولیان امر را بر آن داشته تا به‌دنبال دریافت مصوبات جدید از ستاد تنظیم بازار و دولت برای اصلاح مسیر پیش رو باشند. فعلاً، آنگونه که وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌گوید: با اجرای طرح ملی هوشمند‌سازی‌ یارانه آرد و نان، ضمن اینکه مصرف آرد کشور با 5سال پیش یعنی سال 1398برابر شده است، اثرات مثبت این طرح در بازار آزاد نیز قابل مشاهده است؛ به‌گونه‌ای که با جلوگیری از خروج آرد یارانه‌ای از زنجیره تولید نان، آرد بیرون شبکه نیز تحت کنترل درآمده است و قیمت آن در مقایسه با قبل از اجرای طرح به 2 برابر افزایش پیدا کرد. نکته جالب‌تر اینکه بنا به اظهارات خاندوزی، با اجرای این طرح ملی، جواز واحدهای صنفی حوزه نان هم 50درصد کاهش پیدا کرده که نشان از توفیق سیاست هوشمندسازی در جلوگیری از هدررفت آرد یارانه‌ای است.