خیر و برکت باغبان و زدودن گناهان

نام نذر: کاشت درخت توت و خرزهره
محل ادای نذر: محله طرشت، کن و فرحزاد

دعای خیری که رهگذران با خوردن هر دانه توت برای صاحب باغ و امواتش می‌فرستادند برای برکت یک سال باغبان کافی بود. اهالی محله‌های کن، طرشت و فرحزاد که به باغ‌های توتشان شهره‌اند از دیرباز رسم نیکی داشتند که همچنان جاری و پابرجاست. نذر میوه درخت از نذرهای رایج تهران قدیم است که به‌وفور در این محله‌ها دیده می‌شود. محمدتقی محبی، از باغداران قدیمی محله، می‌گوید: «درگذشته باغداران نیت و نذر می‌کردند که برای برکت مال و دعای خیر رهگذران درخت توتی در مسیر رفت‌و‌آمد مردم روستا بکارند. میوه‌های این درختان توت هیچ‌گاه توسط باغدار چیده نمی‌شد. آنها معتقد بودند با هر دانه توتی که خورده و دعای خیری که ادا می‌شود گناهی از آنها عفو خواهد شد. اگرچه این روزها کسی درخت توت نمی‌کارد، ولی هنوز هم باغداران به‌رسم گذشته در فصل چیدن توت، سبدهایی را برای نیازمندان، همسایه‌ها و اقوام می‌فرستند.» او اضافه می‌کند: «یادم می‌آید هرسال با شروع فصل توت خانواده‌ها از محله‌های دیگر تهران به کن می‌آمدند تا توت بچینند. پدرم خدابیامرز می‌گفت بخورید، نوش جانتان! برای اموات ما هم دعا کنید. او برای اینکه مردم به شاخ و برگ درختان آسیب نزنند، خودش با سینی توت از آنها پذیرایی می‌کرد.» رسم نذر میوه رهگذران تنها مربوط به درخت توت نبود. در این روزهای پاییزی اگر گذرتان به کوچه‌باغ‌های کن بیفتد، با صحنه‌های جالبی روبه‌رو می‌شوید. درختان خرمالویی که بارشان نصفه چیده شده‌ مسلما نظر شما را جلب خواهد کرد. محبی در این‌باره می‌گوید: «اصلاً محال است باغدار میوه شاخ و برگ درختی را که از باغ بیرون زده بچیند. این بخش از درخت «حق رهگذر» نام دارد.» نذر میوه و گیاه در تهران قدیم بسیار رایج بود. تهرانی‌ها علاوه بر نذر کاشتن درختان میوه در مسیر رهگذران، نذر می‌کردند تا در کوچه و گذر درختچه خرزهره بکارند. از آنجا ‌که این گیاه خاصیت دفع حشرات را داشت، آنها هم به نیت خیر این درختچه را در مسیر راه می‌کاشتند تا آفت و حشرات از کوچه و خانه‌ها دور شود.