نسخه‌های چینی برای داشتن آسمان آبی

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

یک دهه قبل ابری از آلودگی ‌هوا پایتخت چین را پوشانده بود اما امروز هوای این شهر صاف شده است. چین مسیری طولانی را برای مقابله با آلودگی هوا برگزیده که اکنون می‌تواند الگویی برای دیگر شهر‌های آسیایی باشد؛ اگرچه هنوز هم راه زیادی برای رسیدن به استاندارد‌های دقیق محیط‌زیستی باقی‌مانده است.

به‌گزارش همشهری، 10سال قبل آلودگی هوا در شهر‌‌هایی مانند پکن تا اندازه‌ای بود که ساکنان آن پنجره‌های خانه‌ها را می‌بستند تا از دود در امان باشند. استفاده از ماسک‌‌ بیرون از خانه و روشن‌کردن دستگاه‌های تصفیه هوا در داخل خانه رایج بود. در آن زمان وضعیت هوای پکن به شکلی بود که آن را «air-pocalypse» به معنی هوای آخر‌الزمان می‌نامیدند. به نوشته یورونیوز در تابستان2023 مشخص شد که چین در مدت 10سال سطح آلودگی هوا را 42درصد کاهش داده ‌و اثرات مثبت آن در حدی است که طول عمر مردم به‌علت کاهش بیماری‌‌ و عوارض ناشی از آلودگی تا 2سال بیشتر شده است.
در سال2013 شورای دولتی چین برنامه «اقدام، پیشگیری و کنترل آلودگی هوا» را ابلاغ کرد. در سال2018 طرح «برنامه 3‌ساله دفاع از آسمان آبی» اعلام شد. آلوده‌ترین منطقه شامل پایتخت پکن و 2محدوده تیانجین و هبی بود که از سال1998 درگیر هوای بسیار کثیف بودند. برنامه‌های اصلاحی چین شامل محدودیت‌های تردد وسایل نقلیه در معابر شهری، نظارت بر گاز‌های گلخانه‌ای، ساخت یک سامانه سراسری سنجش آلودگی هوا، کاهش سوزاندن زغال‌سنگ و دیگر صنایع آلایند‌ه بود. تعداد زیادی از رستوران‌ها و تولید‌کنندگان غذا که از زغال‌سنگ استفاده می‌کردند، برق‌رسانی شدند تا اجاق‌های خود را با برق روشن کنند. این طرح‌ها‌ باعث شد که چین در رتبه‌بندی شرکت سوئیسی IQAir که کیفیت هوا را در سراسر جهان رتبه‌بندی می‌کند، تا جایگاه27 پایین برود. چین آلودگی هوای خود را از سال2013 کاهش داد اما میزان آلاینده‌های هوای آن هنوز 6برابر استاندارد غرب اروپا‌ست.

برقی‌سازی پرسرعت
بخشی از برنامه مقابله با آلودگی هوای چین به گسترش استفاده از خودرو‌های برقی اختصاص داشت آن‌هم در یک دهه قبل که تولید خودرو‌های برقی به اندازه امروز نشده بود. به نوشته گلوبال تایمز چین نزدیک 30میلیون خودروی فرسوده را حذف کرد و تا سال2022 تعداد خودرو‌های برقی خود را به عدد 13میلیون دستگاه رساند که این، کشور را در رتبه اول جهان قرار داد. اکنون چین بزرگ‌ترین بازار خودرو‌های برقی را در اختیار دارد. بخش زیادی از این خودرو‌ها نه سواری‌های شخصی بلکه وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند اتوبوس، تاکسی، کامیون‌های حمل زباله و ون‌های پست هستند. در سال2009 فقط 500خودروی برقی در چین به فروش رفته بود، اما بازار این محصول آنچنان در حال رشد است که در 2سال اخیر تعداد خودرو‌های برقی فروخته‌شده چینی در یک سال از 1.3میلیون به 6.8میلیون رسید درحالی‌که آمریکا در سال2022 فقط 800هزار خودرو فروخته بود. یکی از سیاست‌های دولتی مؤثر این بود که در برخی شهر‌های بزرگ دریافت پلاک خودرو بنزینی نیازمند سهمیه‌بندی و پرداخت هزینه زیاد است، اما اگر کسی بخواهد خودرو برقی بخرد، از این مراحل معاف خواهد شد.