بیماری شیرینی که کام زندگی را تلخ میکند
معصومه حیدری پارسا | خبرنگار:
دیابت، بیماری مزمنی است که با اختلال در تولید و عملکرد انسولین در بدن ایجاد میشود؛ بیماریای که هماکنون 5میلیون ایرانی به آن مبتلا هستند و۵۰ درصد این افراد از بیماری خود بیاطلاعند. همچنین عوارض قلبی عروقی در بیماران دیابتی ۲ تا ۴ برابر سایر افراد است و عوارض چشمی در دیابتیها ۲۵ برابر افراد غیردیابتی است و نارسایی کلیوی در بیماران دیابتی ۱۷ برابر سایر افراد است. به اعتقاد پزشکان متخصص، بیماری دیابت بهعلت تغییر در روش زندگی و تغذیه در کشور ما با شیب تندی رو به افزایش است.
دیابت دو نوع است. دیابت نوع اول به انسولین وابسته است و در کودکان و نوجوانان دیده میشود. دیابت نوع دوم در افراد بزرگسال دیده میشود و معمولا بهدلیل اختلال در عملکرد انسولین تشکیل میشود. حالا اگر میخواهید به بزرگترین اپیدمی قرن و بیماری مزمنی که اکنون سریعترین میزان رشد در کل جهان و حتی ایران را دارد مبتلا نشوید، این گزارش را بخوانید.
دکتر حسین ادیبی، مدیر درمانگاه تخصصی دیابت تهران به همشهری میگوید: بهصورت کلی بیماران دیابتی به ۲ دسته تقسیم میشوند؛ گروه اول شامل افرادی هستند که نمیدانند دیابت دارند و گروه دوم افرادی هستند که از این موضوع آگاهی کامل داشته اما دیابت خود را کنترل نمیکنند. ادیبی در اینباره افزود: دیابت ارگانهای مختلف بدن را درگیر میکند بهطوریکه پیشبینی میشود تعداد بیماران دیابتی در سال ۲۰۳۰، دوبرابر شود؛ همچنین پیشبینی میشود تعداد بیماران دیابتی در سطح جهان به ۳۶۶میلیون نفر برسد که ۷۵ درصد این افراد در کشورهای در حال توسعه هستند. ۹درصد علت مرگومیرها در دنیا منتسب به دیابت است. علاوه بر این، براساس مطالعات انجامشده حدود ۵۰درصد از بیماران دیابتی شناختهشده در کنترل بیماری موفق نیستند.
ادیبی با تأکید بر اینکه ۸۰ تا ۹۰ درصد خدمات درمانی بیماران دیابتی تحت پوشش بیمه است، گفت: متأسفانه درمان زخم پای دیابتی تحت پوشش بیمه نیست و هزینههای آن که به چند میلیون تومان هم میرسد، برعهده بیماران است.
عوارض خطرناک در بیماران دیابتی
نارسایی کلیه بهعنوان یکی از عوارض جدی بیماری دیابت شناخته میشود. دکتر مهریمهراد، متخصص مثانه درباره اثرات بیماری دیابت به همشهری گفت: عوارض اورولوژیک دیابت، کلیه را آسیبپذیر میکند و بهتدریج سبب افزایش اوره و کراتین بیمار میشود که اگر این بیماران چکاپ نشوند، بیمار به سمت دیالیز پیش میرود.
ضمن اینکه عارضه بعدی دیابت، آسیب مثانه است.
زیرا، بیمار دیابتی حس ادرار طبیعی ندارد و عصبهای مثانه کارکرد نرمال ندارند؛ بهطوری که میزان باقیمانده ادرار در مثانه، عوارض غیرقابل برگشت دارد که اگر در وهله اول تشخیص داده شود، میتوان برای بیمار کاری انجام داد، در غیر این صورت، مثانه کاملا فلج شده و باعث عفونتهای شدید ادراری و آسیب به کلیهها میشود.
پس عارضه اورولوژی دیابت بسیار جدی است و مشکلات جنسی برای زن و مرد دیابتی، ازجمله عوارض اورولوژیک بیماری است که میتواند روی کیفیت زندگی فرد اثرگذار باشد.
همچنین عفونتهای ادراری در بیماران دیابتی ۳۱ برابر سایر افراد است و درمان دارویی ندارد. ۶۰ درصد بیماران دیابتی از مشکلات اورولوژی رنج میبرند.
چه کسانی باید مراقب دیابت باشند؟
افرادی که کمتحرک هستند و مواد غذایی پرشکر و چرب مصرف میکنند و با فشار خون دست و پنجه نرم کرده و سابقه خانوادگی مثبت دیابت دارند، در بالاترین سطح ابتلا به این بیماری قرار دارند.
کاهش هزینههای درمانی دیابت با آموزش و فرهنگسازی
دکتر علیرضا استقامتی، فوقتخصص غدد درونریز و متابولیسم و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید: دیابت بیماری شایع در سراسر دنیاست و میلیونها نفر روی زمین گرفتار این بیماری هستند. دغدغه شیوع روزافزون این بیماری در دنیا از چالشهای عمده این بیماری در کشور ما نیز محسوب میشود و افراد بالای 20سال بسیاری را در کشور داریم که دیابت دارند. طبق مطالعات هم، میزان ابتلا به دیابت طی 7سال اخیر 35درصد رشد داشتهاست. ضمن اینکه یکی دیگر از چالشهای دیابت، مشکلات ناشی از عوارض این بیماری است که ارگانهای حیاتی بدن را تحتتأثیر قرار میدهد و اعضای حیاتی بدن را درگیر میکند و برای بیماران مشکلآفرین میشود.
او میگوید: مشکل دیگری که درباره دیابت وجود دارد مزمنبودن این بیماری است. بیماری حاد، کوتاهمدت است، اما در مورد یک بیماری مزمن مانند دیابت بهبودی کامل معنا ندارد و کنترل بیماری در طول زمان مهم است و برای این کار به آموزش نیاز است. خودتوانمندسازی بیمار، یعنی آگاه و توانمندکردن این افراد برای اینکه بدانند چگونه در شرایط خاص از خود مراقبت کنند، بسیار مهم است. رعایت دوز داروها، رژیم غذایی و ورزشی مناسب و همه اینها نیاز به اطلاعات کامل وی از شرایط خود و بیماری دیابت دارد تا بتواند در موقعیتهای مختلف برای خود تصمیم درست بگیرد. آگاهی نداشتن از بیماری باعث ایجاد عوارض شدیدتر در بیماران میشود. در جامعهای مثل ایران که چاقی و کمتحرکی در آن رو به افزایش است، دیابت هم رو به افزایش خواهد بود. ما باید امکان تغذیه سالم و فرصت انجام فعالیتهای بدنی مناسب را برای افراد جامعه و بیماران دیابتی فراهم کنیم. باید فضاهای ورزشی با هزینه و امکان دسترسی مناسب برای همه اقشار جامعه ایجاد شود و امکان برخورداری افراد از هوای سالم و دسترسی به تغذیه مناسب بهوجودآید که همه اینها به مباحث مدیریتی برمیگردد؛ البته بخشی از این موضوع هم بهخود افراد یک جامعه بستگی دارد. باید چاقی، کمتحرکی و آلودگی هوا و تغذیه ناسالم را با اصلاح شیوه زندگی خود کنترل کنیم و بتوانیم از این راه، روند رشد دیابت را متوقف یا کند کنیم. ایجاد یک فرهنگ غذایی سالم، بسترساز کاهش این رشد فزاینده خواهدبود. موضوع مهم دیگر این است که بیمهها باید آموزش را بهعنوان بخشی از روند درمان این بیماری بپذیرند و برای آموزش، پوشش بیمهای داشتهباشیم، اما متأسفانه بیمهها در این مورد بیتوجهی میکنند که آموزش صحیح بیماران دیابتی میتواند از عوارض بیشتر برای آنها جلوگیری کند و این امر در نهایت منجر به کاهش هزینههای ناشی از این بیماری در جامعه میشود و این کاهش هزینهها در نهایت به نفع بیمه نیز هست. ما با آموزش صحیح میتوانیم جامعه سالمتری داشتهباشیم که افراد بیمار در آن به جای رنج بردن از عوارض بیماری و از دست دادن بینایی و قطع عضو، حضور فعال و مفید در جامعه داشتهباشند.
این موارد را رعایت کنید، دیابت نمیگیرید
کنترل قند بسیار مهم است.
نمکدان را از سر سفره برای همیشه حذف کنید.
مصرف بستنی، آدامس، مربا و بیسکوئیت را کاهش داده و خشکبار استفاده کنید.
حبوبات را جایگزین مصرف پروتئین حیوانی کنید.
کمتحرکی و اعتیاد به ماشینسواری را کنار بگذارید. کمتحرکی و اعتیاد به اینترنت، گامهای اول ابتلاست.
مصرف نان، برنج و شیرینیجات را کاهش دهید. نانهای سبوسدار مانند سنگک را بیشتر مصرف کنید.
خرما و توت خشک را جایگزین قندهای بزرگ کنید.
رژیم غذایی منظم و مناسب را درنظر داشته باشید.
روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید؛فضای بسته یا باز مهم نیست. اگر قادر به ورزشکردن نیستید، همان ۳۰ دقیقه را پیادهروی تند بکنید.
با میوه و سبزیجات در وعدههای غذایی خود آشتی کنید. میوههایی که شیرینی زیادی دارند، کمتر مصرف کنید.