حمل‌ونقل عمومی تهران؛ از فراموشی تا نوسازی

تا کمتر از 3سال پیش، مدیران شهری هر بار که سخن از توسعه و بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی می‌شد، با کلیدواژه «تحریم هستیم» صورت مسئله را پاک می‌کردند که همین باعث افزایش گرایش مردم به‌ استفاده از خودروی شخصی و افزایش ترافیک و آلودگی هوا در تهران شد.
اما در این 2سال، اگرچه شهرداری تهران با عقب‌ماندگی ۱۰ساله در حوزه حمل‌ونقل عمومی مواجه بود، ولی اعداد و ارقام نشان می‌دهد که تحول بزرگی در ناوگان حمل‌ونقل همگانی کلانشهر تهران رخ ‌داده است. برای درک بهتر این موضوع نگاهی اجمالی به سیر تحولی 30‌ماهه دوره پنجم (پیروز حناچی) و 25ماهه دوره ششم (علیرضا زاکانی) خواهیم داشت.

حمل‌ونقل ریلی
خطوط ریلی می‌تواند میلیون‌ها سفر شهروندان تهرانی را میزبانی کند؛ ازاین‌رو مورد اقبال مردم است. توسعه خطوط 6 و 7 در دوره چهارم مدیریت شهری آغاز شد و خط7 با افتتاح 7ایستگاه تحویل مدیریت شهری پنجم شد، اما در این دوره به بهانه مشکلات ایمنی، توسعه این خط متوقف شد. شهردار اصلاح‌طلبان در فرار رو به جلو گفته است که حدود ۴۰کیلومتر به طول مترو اضافه کردیم، کلنگ خط10 به زمین زده شد و حدود 39ایستگاه به بهره‌برداری رسید. بر فرض، این اقدامات در 30‌ماه انجام شده باشد، باز هم افتتاح ۱۴ایستگاه متروی جدید، یک ایستگاه متروی پرند، ۱۳ورودی برای ایستگاه‌ها، به‌همراه ۴۱کیلومتر مسیر تونلی جدید در مدت 25‌ماه نشان‌دهنده موفقیت شهردار فعلی است. در مقوله تامین واگن هم 78دستگاه در دوره پنجم وارد ناوگان ریلی شدند، اما در دوره ششم با فعال شدن قرارداد 630دستگاه واگن چینی، تامین حدود 791دستگاه واگن نهایی شد. همچنین ماهانه 6رام قطار (۵ قطار AC و یک قطار DCپلاس) اورهال می‌شود.

ناوگان اتوبوسرانی
بیشترین آمار اتوبوس‌های پایتخت (5هزار دستگاه) مربوط به دوره چهارم مدیریت شهری است که در پایان دوره مدیریت پنجم به حدود 1800دستگاه رسید. اما طبق گفته‌های پیروز حناچی 250دستگاه اتوبوس جدید وارد ناوگان و 500دستگاه هم اورهال شده‌اند. در 25‌ماه سکانداری علیرضا زاکانی، تعداد اتوبوس‌های فعال پایتخت به 3هزار دستگاه رسیده که حدود ۶۷۰دستگاه اورهال شده و تا پایان سال هم اورهال 500دستگاه انجام می‌شود. همچنین طی 2‌ماه گذشته بیش از ۲۰۰دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه شده است. علاوه برآن قرارداد تامین 3هزار دستگاه اتوبوس منعقد شده که تا پایان سال حدود 1500دستگاه آن وارد ناوگان اتوبوسرانی می‌شود.

فراهم‌شدن زیرساخت برقی‌سازی
توسعه زیرساخت‌ها در راستای برقی‌سازی ناوگان یکی از راهکارهای برون‌رفت از چالش آلودگی هوا و ترافیک تهران بوده و هست. گرچه مدیریت شهری دوره پنجم معتقد است اقدامات خوبی در این حوزه انجام شده، اما آماری از این اقدامات وجود ندارد. این در حالی است که مدیریت شهری ششم موفق به رونمایی و تست اتوبوس‌های برقی شده است و تعدادی از این اتوبوس‌ها در خطوط بی‌آرتی مشغول خدمت‌رسانی هستند. عملیات نصب جایگاه‌های شارژ خودروی برقی در تهران شروع شده و تا پایان سال1403 حدود 1700ایستگاه شارژ با 5هزار پورت شارژ می‌رسد. تفاهم درخصوص تأمین هزار دستگاه اتوبوس برقی، ۵۰هزار تاکسی برقی و ۴۰۰هزار دستگاه موتورسیکلت برقی (با اولویت موتورهای کار) صورت گرفته است.

هوشمندسازی شهر
در مدیریت ترافیک و آلودگی، نباید از مدیریت سفر و هوشمندسازی غفلت کرد. در دوره پنجم اقدامات خاصی صورت نگرفت، اما در دوره ششم کیف پول شهروندی و اپلیکیشن ویژه درخواست شاتل تاکسی یا پرداخت آنلاین مترو انجام شده که می‌تواند به مدیریت «تقاضای سفر» و کاهش ترافیک کمک کند.