گزارش
پای کبابی‌ها از جنگل‌های بلوط قطع شد
دادستانی ایلام همه کبابی‌های این استان را که از زغال برای تهیه کباب استفاده می‌کردند، پلمب کرد؛ تهیه زغال از بلوط سال‌هاست این ذخیره جنگلی را در زاگرس تهدید می‌کند
محمود مولایی- روزنامه‌نگار
رفته‌رفته کبابی‌های ایلام از مصرف سوخت هیزمی به سمت سوخت فسیلی می‌روند. از ابتدای امسال، دادستان عمومی و انقلاب ایلام اقداماتی درباره ممنوعیت استفاده از سوخت هیزمی انجام داده است و به‌گفته عبدالوهاب بخشنده، دادستان ایلام، این واحدهای صنفی با توجه به استفاده از هیزم و تخریب محیط‌زیست و اراضی جنگلی فرصت داشتند کبابی خود را گازسوز کنند. به همین دلیل اردیبهشت امسال، 18واحد کبابی در روستای مهدی‌آباد پلمب شدند.
زغال بلوط به صرفه نیست
یکی از صاحبان کبابی در مهدی‌آباد در پاسخ به خبرنگار همشهری و درباره اینکه کباب زغالی دارد، می‌گوید: «کباب زغالی داریم و در خدمت هستیم.» او که نخواست اسمش فاش شود، درباره اقدامات دادستانی ایلام به همشهری می‌گوید: «دادستان کاملا درست گفته است. ما هم کباب زغالی را به کباب گازی تبدیل کردیم. در کنار آن اما زغال مرکباتی استفاده می‌کنیم، اما از چوب بلوط استفاده نمی‌کنیم، چون به‌شدت ممنوع است و به ما اعلام کردند زغال کارخانه‌ای استفاده کنیم.»
به‌گفته او، با اینکه در گذشته زغال بلوط در کبابی‌ها مرسوم بوده، اما اصلا از نظر هزینه تهیه و حمل‌ونقل آن مقرون به صرفه نیست: «بنده از طرح آقای دادستان استقبال کردم، زیرا استفاده از منقل گازی برای ما ماهی 2 تا 2.500میلیون تومان هزینه دارد، ولی زغال بلوط کیسه‌ای 250هزار تومان می‌شود و اگر روزی 2 کیسه زغال بلوط استفاده کنیم، ماهی 15میلیون تومان هزینه خواهد داشت.»
سختگیری‌ها ادامه دارد
پیش‌تر دادستانی ایلام چند بار از طریق رسانه‌های جمعی استان و دستگاه‌های ذیربط به کبابی‌های ایلام به صورت شفاهی و کتبی اعلام کرده بود نسبت به جایگزینی گازطبیعی در کباب‌سراهای خود اقدام کنند. عبدالوهاب بخشنده معتقد است: پلمب این واحدها تا زمانی که صاحب صنف اقدام به گازسوز کردن محل کسب خود نکند، ادامه خواهد داشت. مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: «ما برای بهره‌برداری از چوب درختان هیچ مجوزی صادر نمی‌کنیم، زیرا سوخت در ایلام به اندازه کافی وجود دارد. به‌دلیل حفظ منابع طبیعی جلسه‌هایی را با دادستانی ایلام داشتیم و بحث این بود که کبابی‌ها از گاز به جای زغال استفاده کنند.» ابراهیم پیرزادیان ادامه می‌دهد: «خوشبختانه ایلام یکی از استان‌هایی است که سرانه جنگل بلوط آن به خوبی حفظ شده است؛ درحالی‌که در استان‌های دیگر چنین وضعیتی نداریم. این موضوع نشان می‌دهد ایلامی‌ها طبیعت‌دوست هستند و از منابع طبیعی محافظت می‌کنند. به همین دلیل، با مجموع مقررات و قوانینی که درباره منابع طبیعی اجرا می‌شود، همراهی می‌کنند.»
به‌گفته مدیرکل منابع طبیعی ایلام، خود کبابی‌ها ممنوعیت استفاده از زغال را پذیرفته‌اند و به جای سوخت هیزمی از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند. با این حال، پیرزادیان درباره اینکه برخی از واحدهای کبابی معتقدند زغال را خریداری می‌کنند، تأکید می‌کند: «در خیلی از کبابی‌ها که از سوخت گاز استفاده می‌کنند، مشکلی در طبخ کباب به‌وجود نیامده است. به‌نظر من، بقیه کبابی‌ها ازجمله در روستای مهدی‌آباد بهتر است هر چه زودتر از سوخت گاز استفاده کنند و مطمئن باشند هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.» او یادآور می‌شود: «ما با هرگونه سودجویی از قطع درختان و تهیه هیزم از طریق مراجع قانونی برخورد می‌کنیم و با معرفی این سودجوها برخورد شدیدی با آنها می‌کنند. خوشبختانه مردم ایلام از منابع طبیعی حمایت می‌کنند و به‌دنبال تخریب و تصرف منابع طبیعی نیستند.»
زغال درخت بلوط
حمیدرضا صفی‌زاده که در روستای مهدی‌آباد کبابی دارد، یکی از آنهایی است که زغال خریداری می‌کند؛ اعم از زغال درخت بلوط و درختان دیگر. او به همشهری می‌گوید: «در حال حاضر بیشتر کبابی‌ها از سوخت گاز استفاده می‌کنند و شخص بنده هم در کبابی از گاز استفاده می‌کنم. مشکل این است که اجرای طرح ممنوعیت زغال از روستای مهدی‌آباد شروع شده است. البته یکسری از کبابی‌ها در روستا و داخل شهر هنوز از زغال بلوط استفاده می‌کنند و بهتر است دادستانی به این وضعیت رسیدگی کند و فقط به وضعیت سوخت کبابی‌های روستای مهدی‌آباد رسیدگی نکند.»
او ادامه می‌دهد: «الان در مهدی‌آباد خیلی‌ها منقل گازی خریداری کرده‌اند، ولی به‌دلیل استفاده از منقل گازی 3چهارم مشتری‌ها دیگر به کبابی ما مراجعه نمی‌کنند. چون مشتری‌ها اغلب کباب زغالی سفارش می‌دهند و وقتی از زغال استفاده نکنیم، حاضر نیستند مشتری چنین کبابی‌ای باشند.»
صفی‌زاده درباره کسب‌وکار اهالی روستای مهدی‌آباد می‌گوید: «اهالی روستای مهدی‌آباد از آنهایی که دیپلم دارند تا آنهایی که لیسانس و فوق‌لیسانس دارند، همه بیکار هستند. چون در اینجا همه یا رستوران و کبابی دارند یا اینکه قصاب هستند. درآمد روستا از قصابی و کبابی به‌دست می‌آید و ما برای تهیه زغال، پول می‌دهیم و خریداری می‌کنیم. یعنی به این شکل نیست که خودمان درختی را قطع کنیم.»
او عنوان می‌کند: «وقتی هم زغال خریداری می‌کنیم، هم از چوب بلوط است و هم درختان دیگر؛ یعنی هر زغالی باشد، ما خریداری می‌کنیم و همه کبابی‌ها در این منطقه نیز همین کار را می‌کنند.»
صفی‌زاده می‌گوید: «چند روز پیش خودم 2تن زغال میوه‌ای خریداری کردم و فاکتور آن را هم دارم. به نظر من، اگر قرار است از قطع درختان جلوگیری شود، بهتر است جلوی افرادی را بگیرند که اقدام به فروش زغال می‌کنند چون آنها به جنگل می‌روند و درختان را تبدیل به زغال می‌کنند نه اینکه به ما سخت بگیرند که بابت این زغال پول می‌دهیم. الان 60درصد مشتری‌های ما به‌دلیل استفاده از منقل گازی دیگر به اینجا نمی‌آیند. ماهانه 12میلیون تومان اجاره مغازه می‌دهم و اگر مشتری نداشته باشم، ضرر می‌کنم. 2تن زغال هم طی یک سال در کبابی استفاده می‌کنم و هزینه استفاده آن در یک‌ماه نزدیک به یک میلیون تومان می‌شود.» او درباره هزینه‌های مصرف منقل‌گازی می‌گوید: «منقل گازی را 35میلیون تومان خریداری کردیم. قبل از اینکه از منقل‌گازی استفاده کنیم، مصرف گاز ما ماهی 300تا400تومان هزینه داشت، اما الان ماهی 2تا 3میلیون تومان مصرف گاز کبابی من است.»
مکث
حیات وحش وابسته به درختان
پیرو اعلام دستور قضایی درباره استفاده از گاز طبیعی به جای هیزم، برخی واحدهای کبابی با تمرد از دستورات صادر شده به فعالیت همیشگی خود و استفاده از فرآورده‌های جنگلی ادامه دادند که این اقدام منجر به پلمب تمامی کباب‌سراهای متخلف در مرکز استان شد. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست ایلام معتقد است در روستای مهدی‌آباد، گازرسانی صورت گرفته است تا درختان کمتری قطع شود. علیرضا محمدی به همشهری می‌گوید: «بدون تردید این اقدام از قطع شدن درختان بیشتر جلوگیری می‌کند و شخص دادستان، اقداماتی را در این زمینه انجام دادند. البته هیچ کبابی در روستای مهدی‌آباد پلمب نشده است، زیرا از قبل، زیرساخت‌ها مهیا شده و با گازرسانی، کبابی‌ها می‌توانند به جای زغال از سوخت گاز استفاده کنند.» او ادامه می‌دهد: «در واقع دادستانی ایلام فرصت‌های بسیاری به رستوران‌ها و کبابی‌ها داده تا سوخت گاز را جایگزین سوخت هیزمی کنند.» به‌گفته محمدی، 7درصد از مساحت ایلام تحت مدیریت محیط‌زیست و باقی جنگل‌ها و مراتع، تحت مدیریت منابع طبیعی است: «خود منابع طبیعی برای تهیه زغال از چوب‌های خشک به‌دلیل جلوگیری از آتش‌سوزی مجوز صادر کرده و پیمانکار این چوب‌های خشک را از جنگل‌ها خارج کرده است.» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان ایلام تأکید می‌کند: «متأسفانه برخی افراد، درختان بلوط را قطع می‌کنند و البته تا جایی که من می‌دانم، آنها درختان بلوط 5ساله را به‌دلیل تر بودن قطع نمی‌کنند .» محمدی می‌گوید: «حیات وحش ما وابسته به درختان است و خوشبختانه در مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست به‌دلیل حمایت و گشت و کنترلی که می‌شود، سابقه قطع درخت نداریم. جنگل‌ها ریه‌های زمین هستند و به همین دلیل، حفظ محیط‌زیست در اولویت قرار دارد. اصل 50قانون اساسی حفاظت و حمایت از محیط‌زیست است که به همه مردم تعلق دارد. محیط‌زیست علاوه بر اولویت ما، اولویت دولت هم هست.»
او اضافه می‌کند: «هدف دادستانی و ما این است که به صورت قانونی، بهداشتی و اصولی از قطع درختان جلوگیری شود تا سبب بروز مشکلات در آینده برای مردم نشود.»
