قلعه دیو؛ نگهبان جاده ابریشم

از دور برجی را دیدیم که دقیقا شبیه مهره رخ شطرنج است؛ برجی دید‌بانی که روی صخره‌ای یک تکه بنا شده و حدود 1700سال تاریخ و جنگ و نزاع را از آن بالا دیده است. در کاوش‌هایی که اطراف آن صورت گرفته بقایایی از اسکلت‌ها و جمجمه‌هایی به‌دست آمده که آثاری از ضرب و جرح روی آن کشف شده و نشان می‌دهد اینجا مسیری مهم برای تردد کاروانیان جاده ابریشم بوده و برای گرفتن باج و خراج، ‌دیدبانی و حفاظت در اینجا ساخته شده است.
تابه‌حال داخل مهره رخ شطرنج را ندیده بودیم که با رفتن داخل دیو‌کلی آن را هم دیدیم که همان قلعه دیو  در زبان محلی است، معماری آن ساسانی است و نظامیان از این برج با آتشگاه‌های قلعه‌های اطراف در ارتباط بودند و حتی گاهی با علامت‌های خاصی به کاروانیان هشدار می‌دادند.
قسمتی از دیو کلی در زلزله 1336ویران شد و بعد‌ها پروفسور شروین باوند به کمک محلیان آن را مرمت کرد. اما این بنا هم مانند دیگر آثار این منطقه حال و روز خوبی ندارد. مرمتش که چنگی به دل نمی‌زند و انگار که روی بنایی به این قدمت تنها گچ و سیمانی مالیده‌اند و پنجره و دری فلزی هم برایش گذاشته‌اند. داخلش هم که چه عرض کنیم؛ با دیوار‌نویسی‌های رنگ و وارنگ که حتی تا روی سقف هم دیده می‌شود تزیین شده است! باید بگویم آنهایی که این نقش‌ها را کشیده‌اند تنها قصد داشته‌اند این بنا زیباتر شود و اصلا دلشان نمی‌خواسته به آن آسیبی برسانند و یا شاید آنقدر مرمت این بنا ناشیانه انجام شده که ترجیح داده‌اند نامشان را روی سفیدی‌های آن بنویسند تا شاید با این کار در تاریخ ماندگار شوند. در هر صورت قصد بدی نداشته‌اند اما قضاوت را به‌عهده شما می‌گذاریم.