غذای شاهزادگان

احتمالا وقتی به جنوبی‌ها و غذاهای خوشمزه‌شان فکر می‌کنیم، نخستین چیزی که جلوی چشم‌مان می‌آید و دهان‌مان را آب می‌اندازد، سمبوسه است؛ چه چیزی لذیذتر از این لقمه ترد و کمی چرب و گهگاه تند و خوشمزه. طبیعی است که وقتی می‌گوییم سمبوسه، یاد جنوب ایران می‌افتیم اما این لقمه، شهرتی جهانی غلط انداز دارد. سمبوسه چنان محبوب است که روز 5سپتامبر روز جهانی آن است و بسیاری در دنیا، در این روز به فکر آن هستند. اما چرا شهرت آن گمراه‌کننده است؟ بسیاری معتقدند این غذای محبوب، هندی است درصورتی که واقعیت چیز دیگری است. درباره اینکه منشأ این لقمه خاورمیانه بوده شکی نیست، اما دقیقا کجا و کی؟ نظریه‌های متفاوتی در این‌باره وجود دارد. گفته می‌شود، اسم این غذا به این خاطر سمبوسه است که ابتدا در مصر درست شده و چون شبیه هرم بوده، روی آن نامی محلی به‌معنای هرم گذاشته شده و این نام در مناطق مختلف، تلفظ‌های مختلف پیدا کرده است و امروز هم چندین نام مشابه برای سمبوسه داریم؛ ازجمله ساموسا، ساموزا، سامبوسک، سینگادا، سامبوزا، سوماسی، سوماس و... . و همچنین گفته می‌شود که این غذا پیش از هزار سال پیش اختراع شده و در قرن‌های بعدی، توسط تاجران و مسافران، به جاهایی مثل هند و جنوب آفریقا هم رفته است. چیزی که حالا قطعی است، این است که سمبوسه، در بخش‌های زیادی از دنیا سرشناس و به‌شدت محبوب است؛ از هند گرفته تا ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه، و از مصر و شمال آفریقا گرفته تا آفریقای جنوبی.
سمبوسه امروز غذایی خیابانی به‌شمار می‌رود و خوردنش تکلف چندانی ندارد اما روزگاری، در خاورمیانه و به‌خصوص در هند، غذای مخصوص شاهان و شاهزادگان بوده و با مراسم خاصی در دربار خورده می‌شده است.
نکته جالب دیگر این است که برخلاف ظاهر چرب و باطن پر مخلفات، سمبوسه از نظر غذایی عملا غذای سالمی به‌شمار می‌رود چون کالری و چربی معقولی دارد. البته اینکه با روغن‌های غیراستاندارد و چندبار مصرف شده پخته می‌شود، ماجرای دیگری است.
شاید وقتی به سمبوسه می‌رسیم چندان مدهوش طعم و خوشمزگی آن می‌شویم که تاریخش را فراموش می‌کنیم اما این لقمه، قرن‌هاست که در دست مردم در نیمی از دنیا بوده و همچنان هواداران زیادی دارد. شاید هم بتوان اینطور گفت که تاریخ و خوشمزگی‌اش ارتباط مستقیمی دارند؛ آیا غذایی که بدمزه باشد می‌تواند هزار سال محبوب مردم باشد؟