گرگ تنها

 سعید مروتی | خبرنگار:

رائول والش، کارگردان بزرگ سینمای آمریکا تقریبا همه دوران پربار حرفه‌ای‌اش را در زمانه‌ای سپری کرد که مثل خیلی‌های دیگر به‌عنوان «سرگرمی‌ساز» شناخته می‌شد و خیلی جدی گرفته نمی‌شد. رائول والش قبل از راه افتادن تئوری مؤلف و مهم قلمداد شدن سرگرمی‌سازان هالیوود فیلم‌هایش را ساخت و به‌عنوان یک حرفه‌ای در هر ژانری کار کرد و آثار مهم و مؤثری هم به سینما هدیه داد. «دزد بغداد» (1924)، «ارزش افتخار» (1926)، «آنها در شب می‌رانند» (1940)، «سی‌یرای مرتفع» (1941) و «التهاب شدید» (1949) بخشی از دستاوردهای رائول والش هستند؛ یکی از پرکارترین و حرفه‌ای‌ترین کارگردان‌های هالیوود که معمولا در آثارش بر ارزش‌های مردانه تأکید می‌کرد، قهرمان می‌آفرید و سرنوشت تراژیک ضدقهرمان را به‌تصویر می‌کشید.

«دهه پرشور 1920» از بهترین‌های رائول والش و از مهم‌ترین فیلم‌های ژانر گنگستری است؛ ژانری که تولدش در سینمای آمریکا مصادف شد با قانون ممنوعیت دادوستد مشروبات الکلی و راه‌افتادن گروه‌های تبهکاری. کنارش سنت پلیسی‌نویسی در ادبیات آمریکا به زمینه‌های اجتماعی این ژانر، پس‌زمینه‌ای ادبی نیز می‌بخشید.  در فیلم دهه پرشور 1920 به تعبیر کالین مک آرتور در کتاب «دنیای تبهکاران»، رائول والش چنین می‌پندارد که تجربه خشونت در جنگ جهانی اول و تلخی بیکاری بعد از آن، انسان را اجبارا به‌سوی تبهکاری می‌کشاند. از فیلم والش به‌عنوان حسن ختامی برای یک دهه درخشان ظهور سینمای گنگستری نام برده شده؛ فیلمی که در آن ادی بارتلت (جیمز گاگنی) به‌عنوان قهرمان جنگ وقتی به شهر بازمی‌گردد، تبدیل به تبهکار می‌شود.

سکانس برگزیده: ادی‌بار تلت (جیمز گاگنی) دوران اوجش را سپری کرده. با تغییر شرایط اجتماعی اوضاع ادی حسابی به هم ریخته و همه دارایی‌اش را از دست داده. ادی پاکباخته یک تنه در برابر جرج (همفری بوگارت) و دار و دسته‌اش می‌ایستد. ضدقهرمان خسته رائول والش برای آخرین بار می‌خواهد بایستد و کاری برای دوستش لوید (پریسیلالین) انجام دهد. ادی بار‌تلت به حساب جرج که رفاقت را با خیانت تاخت‌ زده، می‌رسد. در انتهای فیلم ادی بارتلت را درگیر با دار و دسته جرج می‌بینیم. سرنوشت محتوم ادی قهرمان دیروز جنگ و گنگستر امروز از پا درآمدن است. در یکی از مشهورترین سکانس‌های تاریخ سینما جیمز گاگنی خودش را به پای پله‌ها می‌رساند و بعد سقوط می‌کند؛ در حالی که پاناما اسمیت (گلاریس جرج)‌زنی که او را دوست می‌داشته شاهد مرگش است. این پایان ضدقهرمان دوست‌داشتنی رائول والش است؛ ضدقهرمانی که دوره‌اش سرآمده چون به پایان دهه پرشور 1920 رسیده‌ایم.