پشت پرده گرانی لبنیات حمایتی

نگاهی به قیمت محصولات لبنی در بازار نشان می‌دهد قیمت 4کالای مشمول قیمت‌گذاری بدون اینکه نرخ مصوب جدید ستاد تنظیم بازار برای آنها اعلام شده باشد، افزایش پیدا کرده است. صنایع لبنی اعلام می‌کنند دولت با افزایش قیمت این محصولات موافقت و قیمت‌های جدید را به‌طور شفاهی به صنایع ابلاغ کرده است.
به گزارش همشهری، هر سال همزمان با تعیین نرخ مصوب شیر خام، دولت در زمینه نرخ مصوب 4قلم کالای لبنی مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیز با صنایع توافق و قیمت مصوب این اقلام را اعلام می‌کرد، امسال اما این اتفاق نیفتاد و ابهام درباره تغییرات قیمت کالاهای لبنی تا یک‌ماه بعد از اعلام نرخ مصوب شیر خام ادامه پیدا کرد. این در حالی بود که قیمت بعضی از محصولات لبنی در بازار افزایش یافته بود و گمانه‌زنی درباره میزان مجاز افزایش قیمت همچنان ادامه داشت. خردادماه و در شرایطی که دولت همچنان درباره قیمت جدید لبنیات سکوت کرده بود، صنایع لبنی اعلام کردند قیمت محصولات خارج از نرخ‌گذاری را 30 تا 35درصد افزایش می‌دهند و اقلام مشمول نرخ‌گذاری همچنان تا زمان تعیین تکلیف با قیمت‌های قبلی عرضه می‌شوند. این در شرایطی بود که طی یک‌ماه گذشته مصرف‌کنندگان با افزایش قیمت 4قلم کالای لبنی حمایتی شامل شیر نایلونی، شیر پاستوریزه کم‌چرب بطری یک‌لیتری، ماست دبه‌ای کم‌چرب 2.5لیتری و پنیر 400گرمی یو‌اف در بازار مواجه شدند. پشت پرده این افزایش قیمت چه بود؟

قیمت لبنیات مشمول نرخ‌گذاری چقدر بالا رفت؟
آخرین نرخ مصوب اعلام‌شده برای محصولات لبنی پرمصرف مربوط به 21اردیبهشت1401 بود که براساس آن قیمت شیر نایلونی 15هزار تومان، شیر پاستوریزه بطری یک‌لیتری کم‌چرب 18هزار تومان، ماست دبه‌ای 2.5کیلویی کم‌چرب 50هزار تومان و پنیر یواف نسبتا چرب 400گرمی 37هزار تومان تعیین شده بود، اما امروز پنیر یو‌اف 400گرمی با قیمتی بین 45 تا 47هزار تومان به فروش می‌رسد و دیگر اقلام هم با قیمت‌های بالاتری عرضه می‌شوند درحالی‌که هیچ مصوبه جدیدی درباره نرخ مصوب امسال این محصولات منتشر نشده است. براساس اعلام صنایع لبنی دولت میزان افزایش قیمت لبنیات مشمول نرخ‌گذاری را 20درصد تعیین کرده و یک‌ماه است که این اقلام با قیمت‌های جدید عرضه می‌شوند. یکی از فعالان صنفی در این زمینه به همشهری گفت: دولت اجازه افزایش 30درصد قیمت محصولات لبنی را به صنایع داده و در 4قلم مشمول نرخ‌گذاری هم با افزایش 20درصد قیمت‌ها موافقت کرده که این میزان افزایش قیمت به هیچ‌عنوان برای صنایع به‌صرفه نیست. وی افزود: افزایش قیمت شیر خام نسبت به سال گذشته 25درصد، افزایش چربی شیر خام 33درصد، افزایش کرایه حمل حداقل 30درصد و افزایش حقوق و دستمزد 28درصد و افزایش نرخ دلار که تامین قطعات صنایع با آن ارتباط دارد نسبت به سال قبل 70درصد بوده و به‌طور کلی همه متغیرهای تولید بالای 25درصد افزایش داشته‌اند اما با این‌حال دولت برای قیمت اقلامی که بیش از 60درصد محصولات کارخانه‌های لبنی را تشکیل می‌دهند 20درصد افزایش درنظر گرفته است. این به‌معنای زیان تولیدکنندگان و صنایع است و در صورتی که مصوبه به‌طور رسمی منتشر شود صنایع می‌توانند با ارائه مستندات از این تصمیم دولت شکایت کنند، از این‌رو دولت این مصوبه را منتشر نکرده است. نگاهی به قیمت اقلام مشمول نرخ‌گذاری نشان می‌دهد شیر نایلونی در حال حاضر با قیمت 18هزار تومان، شیر کم‌چرب بطری با قیمت 22هزار تومان و ماست کم‌چرب دبه‌ای با قیمت 60هزار تومان عرضه می‌شود. نکته قابل توجه این است که در حال حاضر صنایع لبنی با 3نوع نرخ‌گذاری محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند؛ گروه اول که بیش از 60درصد از تولیدات کارخانجات بزرگ لبنی را تشکیل می‌دهد محصولات مشمول نرخ‌گذاری دولتی هستند، گروه دوم محصولات لبنی ساده که براساس میزان چربی قیمت‌گذاری می‌شوند و امسال قیمت آنها با افزایش 30درصدی همراه بود و گروه سوم محصولات طعم‌دار و دارای افزودنی است که نرخ‌گذاری آنها به ‌خود صنایع واگذار شده است. قیمت این محصولات به‌طور معمول هر چندماه یک‌بار براساس هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد.
لبنیات تنها موردی نیست که تغییرات چراغ خاموش نرخ مصوب داشته است؛ طی یک‌ماه گذشته بازار کالاهای اساسی دست‌کم با 2تغییر نرخ مصوب مواجه شده که هیچ‌یک رسانه‌ای نشده است؛ مرغ و لبنیات حمایتی. قیمت مصوب مرغ کامل تازه نیز اردیبهشت امسال کیلویی 73هزار تومان اعلام شد اما به‌تازگی فعالان بازار از نرخ مصوب 78هزار تومانی پرده برداشته‌اند که در شیوه‌ای مشابه، به تولیدکنندگان ابلاغ شده اما رسانه‌ای نشده است.
سرانه مصرف لبنیات در کشور در سال‌های اخیر با کاهش همراه بوده و براساس آمار غیررسمی به حدود 70لیتر رسیده است؛ این در حالی است که سرانه مصرف جهانی حدود 160لیتر است و در کشورهای پیشرفته این سرانه بالای 200لیتر در سال برآورد می‌شود.