درختی که میزبان 2کاسب، بچه‌های مکتبخانه و زائران بود
جای خالی چنار بخشنده
چنار کهنسال امامزاده صالح(ع) آخرین نفس‌هایش را در سال‌های پایانی دهه 60 کشید و پس از آن به خاطره‌ای در ذهن موسفیدان تجریش تبدیل شد. به گفته اهالی قدیمی تجریش، حدود هزار سال قدمت داشت و هزاران خاطره برای مردم ساخت. اگر از توصیف «دیالافوا»، باستان شناس فرانسوی بگذریم که چنار امامزاده صالح(ع) را به‌دلیل قطر 15متری تنه‌اش درختی عجیب خوانده بود، خاطرات همزیستی اهالی تجریش با این چنار را باید لابه‌لای حرف‌های موسفیدان محله جست‌وجو کرد. «سید عباس صالحی» می‌گوید: «تابستان‌ها زیر سایه چنار، مکتبخانه می‌شد و زائران و مسافران هم در سوی دیگر سایه‌سار استراحت می‌کردند. تنه درخت که پوک شد، به سرپناه پیرمرد پینه‌دوزی تبدیل شد که سال‌ها داخل تنه درخت کفاشی داشت.» عجیب‌تر از کفش‌های آویخته داخل و روی تنه درخت، بساط مرد قهوه‌‌چی بود که بالای درخت جا خوش کرده بود. صالحی می‌گوید: «مردی هم که بالای درخت سماور، سینی و استکان گذاشته بود، از نردبان پایین می‌آمد و قهوه داغ دست مسافران و مشتریان می‌داد.»
برادران هزارساله جماران
چنارهای جماران هزارساله‌اند. 2 یار و یاور قدیمی که قرن‌هاست یکی در کنار حسینیه بزرگ جماران و دیگری شانه به شانه مسجد قدیمی، تاریخ این آبادی را به تماشا ایستاده‌اند. «مجید منایی» یکی از اهالی می‌گوید: «اهل محل از گذشته‌های دور برای نشانی دادن به مسافرها از این دو چنار استفاده می‌کردند. چنار کنار حسینیه هم در ایام عزاداری و مناسبت‌های مذهبی سقاخانه می‌شد. غروب‌‌ها شعله صدها شمع نذری، سایه روشنی از آن درخت می‌ساخت که از یاد نمی‌رود.» منایی ادامه می‌دهد: «چنار کنار مسجد هم در قدمت، کم از چنار حسینیه ندارد. آنجا هم از سال‌های دور یک کفاشی کوچک کنار درخت قرار داشت. کفش‌ها و گیوه‌ها روی تنه چنار آویزان بود و برای رهگذران و مسافرانی که گذرشان به جماران می‌افتاد منظره‌ای متفاوت و عجیب می‌ساخت.»
حرمت درخت وقفی حسینیه میانده
در فرهنگ مردم کن درخت چنار از حرمت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. سایه سخی این درخت و مقاومت آن برای ادامه حیات و پولی که از فروش چوبش کسب می‌شد، ریشه این نوع نگاه و تفکرات محسوب می‌شود. حسین محمدی، یکی از اهالی محله کن، می‌گوید: «از قدیم به ما می‌گفتند که شاخه‌های درخت چنار را نشکنید. ما هم رعایت می‌کردیم. یادم می‌آید چند بار تصمیم گرفتند درخت کنار حسینیه محله میانده را ببرند. این درخت در دیوار حسینیه فرو رفته بود و باعث می‌شد خرابی‌هایی به بار بیاید، اما کسی شاخ و برگ‌های این درخت را نبرید. الان هم اگر داخل کن بروید می‌بینید چنارها با اینکه به سمت خانه‌ها کج شده‌اند، اما کسی آنها را نمی‌برد.»
سرآسیاب؛ خیابان چنارهای کهن و باطراوت
یکی از دیدنی‌ترین خیابان‌های تهران را باید خیابان سرآسیاب محله کن بنامیم. اگرچه خیابان ولیعصر(عج) به خیابان چنارستان پایتخت مشهور شده است، اما در واقع خیابان سرآسیاب محله کن در غرب تهران را باید خیابان چنارستان تهران با چنارهای کهن و قطور نامید؛ چنارهایی که هرکدام قدمتی بیش از ۲۰۰ سال دارند و همچنان سایه‌سار نیک خود را به رهگذران می‌بخشند. چنارهای این خیابان را باطراوت‌ترین چنارهای تهران باید نامید. علی عباسی، از باغداران محله کن، می‌گوید: «حال خوش این چنارها دلیل دارد. ریشه همه این چنارها از آب قنات کن که از حاشیه خیابان می‌گذرد غوطه‌ور‌است، جان چنار است و آب. پس هرچه چنار سیراب‌تر، طراوت و تازگی‌اش بیشتر. چنارهای این خیابان، مالک خاصی ندارد. از قدیم‌الایام مردم محله مراقبشان هستند.»
ارثیه شاه عباسی در چهار باغ
در دوران سلطنت شاه‌عباس بود که غرس درخت چنار در تهران باب شد. در واقع چنارهای عباسی یا شاه‌عباسی چنارهایی بودند که به فرمان شاه صفوی در چهارباغ که بعد‌ها ارگ سلطنتی را تشکیل داد، کاشته شدند. در آن دوران در تهران در محدوده حصار صفوی، یعنی از خیابان ری تا خیابان وحدت اسلامی (شاهپور) و از خیابان امیرکبیر تا خیابان مولوی، چنارهای بسیاری غرس شدند که برخی از آنها مانند درختان ارگ سلطنتی یا کاخ گلستان هنوز هم سرسبزند. به گفته کارشناسان، بیش از ۶۵۰ اصله درخت در کاخ گلستان وجود دارد که در این بین، درختان چنار بیشترین تعداد را با ۱۸۰ اصله، به خود اختصاص داده‌اند.
در همینه زمینه :
