گزارش
هیئت‌های کودکانه به سبک امروز
طرح‌های خلاقانه برای حضور کودکان در هیئت‌های مذهبی
رابعه تیموری ؛ روزنامه‌نگار
بسیاری از پدر و مادرها در خاطرات خود لحظاتی را به یاد می‌آورند که در هیئت‌های عزاداری یا مولودی‌ها و اعیاد مذهبی پا به پای پدران و مادرانشان حاضر می‌شدند و شاهد اشک‌ها و لبخندهای بزرگ‌ترها در غم و شادی ائمه(ع) بودند. اما امروز بسیاری از مادران که در کنار فعالیت بیرون از خانه و انجام وظایف کدبانوگری تلاش می‌کنند از برنامه‌های مذهبی و فرهنگی هیئت‌ها نیز استفاده کنند، تمایل دارند در زمان حضور در هیئت کمک حالی داشته باشند تا بتوانند با فراغت بال و آسودگی خاطر از مراسم برگزارشده بهره بگیرند. این مطالبه مادرانه سبب شده بسیاری از هیئت‌ها برای چگونگی حضور کودکان در هیئت‌های مذهبی چاره‌جویی کنند و فضاهای ویژه‌ای برای نگهداری کودکان درنظر بگیرند. تعدادی از این چاره‌جویی‌ها در مرحله عمل با خلاقیت‌ها و فعالیت‌های نوآورانه‌ای گره خورده که در گزارش زیر برخی از آنها را مرور می‌کنیم.
زبان هنر
مادران ساکن جنوب پایتخت در عزاداری‌های دهه اول محرم و مناسبت‌های مذهبی مانند مراسم اربعین تلاش می‌کنند خود را به هیئت حضرت زهرا(س) برسانند تا کودکانشان نیز از برنامه‌های خاص این هیئت استفاده کنند. در هیئت حضرت زهرا(س) تعدادی از دختران جوان محله‌های مختلف جنوب تهران، گروهی از مربیان داوطلب را تشکیل داده‌اند که در مناسبت‌های مذهبی برای کودکان، برنامه‌های ویژه این سن را اجرا می‌کنند. ربابه خلیل‌نژاد که از بانیان هیئت است، می‌گوید: «مربیان جوان ما متناسب با روحیات بچه‌ها به قصه‌گویی و اجرای نمایش می‌پردازند و در جریان این برنامه‌های سرگرم‌کننده با زبان هنر به روایت زندگی ائمه(ع) می‌پردازند.» برنامه‌های این هیئت کودکانه برای گروه سنی 3تا 6ساله تدارک دیده می‌شود.
روایتگری با زبان کودکانه
سابقه فعالیت هیئت انصارالمهدی (عج) به حدود 10سال پیش می‌رسد. در این هیئت که بانوان نقشی فعال دارند، فضای خاصی برای نگهداری کودکان درنظر گرفته شده است. این فضا در نخستین روزهای پا گرفتنش فقط محل بازی و سرگرمی کودکان 2تا 5ساله بود و تعدادی از دختران و بانوان جوان عضو هیئت، به‌صورت داوطلبانه نگهداری و سرگرم کردن آنها را بر عهده گرفته بودند، اما امروز این فضا از مهدکودک مناسبتی به هیئت کودکانه‌ای تبدیل شده که هر روز یکی، دو ساعتی پذیرای فرزندان خردسال مادران هیئت است. یکی از برنامه‌های ثابت این هیئت روایتگری کودکانه از موضوعات مذهبی است. در این برنامه، مربی اتفاقات مختلف زندگی ائمه(ع) را بهانه گفت‌وگو قرار می‌دهد و با روایت گوشه‌ای از زندگی این بزرگان از کودکان می‌خواهد تصورات، خواسته‌ها و احساسات خود در مورد صحبت‌های راوی را بیان کنند. در آموزش جزء 30قرآن کریم که در این هیئت برگزار می‌شود، متناسب با مفهوم هر سوره یا آیه بخشی از زندگی امامان(ع) توسط مربی بیان شده، کودکان برداشت‌های ذهنی خود از این مفاهیم را به‌صورت نقاشی روی کاغذ می‌آورند. فاطمه عزیزی که از مربیان داوطلب هیئت است، می‌گوید: «پخش نغمه‌ها و لالایی‌های عاشورایی برنامه ویژه‌ای است که برای کودکان 2ساله اجرا می‌کنیم. در این برنامه کودکان درحالی‌که مشغول بازی هستند، نواهای آرامش‌بخش مذهبی می‌شنوند.» زمان فعالیت هیئت کودکانه انصارالمهدی(ع) در روزهای خاص مانند تاسوعا و عاشورا بیشتر از روزهای معمول است و کودکان زمان بیشتری را با مربیان خود می‌گذرانند. این هیئت نیز در جنوب تهران قرار گرفته است.
فضایی برای مادران و کودکان
در هیئت سیدالشهدا(ع) فضای مجزایی برای کودکان اختصاص پیدا نکرده، ولی اتاقی درنظر گرفته‌اند تا مادرانی که فرزند خردسال دارند بدون نگرانی از ایجاد مزاحمت برای سایر سوگواران و شرکت‌کنندگان از برنامه‌ها استفاده کنند. علیرضا پیردهی که از بانیان هیئت است، می‌گوید: «بسیاری از هیئتی‌های امروز در دامن مادرانی رشد کردند که شیر خود را با اشک‌های ریخته شده در رثای ائمه(ع) درمی‌آمیختند. ما نباید به بهانه اینکه گریه و شیطنت کودکان مانع عزاداری دیگران می‌شود، این موهبت را از کودکان امروز بگیریم.» در اتاق مادر و کودک این هیئت، اسباب بازی‌های مختلف و رنگارنگی مانند استخر توپ و بادکنک‌های کوچک و بزرگ برای بازی کودکان تهیه شده است.
