بازگشت حمید جبلی به صحنه

فهیمه پناه‌آذر

رحمت امینی تصمیم دارد با همکاری حمید جبلی نمایش «سوسمار» را روی صحنه بیاورد؛ متنی که به‌گفته امینی سهل‌ممتنع است و با وجود قصه ساده و جذاب، لایه‌های ناشناخته زیاد دارد.
چه شد که بعد از چند سال که کاری اجرا نکردید، متنی از جبلی را برای کارگردانی انتخاب کردید؟
سال۹۸ حمید جبلی همکارم در دانشگاه تهران بود. او در رشته نمایش عروسکی در دانشگاه تدریس می‌کرد. جبلی اجراهای من چون «جعفرخان از فرنگ برگشته» و «خدایگان وودی آلن» و «اوستا نوروز پینه‌دوز» را دیده و با سبک کاری من آشنا بود. آن سال خودش دستنویس این نمایشنامه (سوسمار) را به من داد. همان اول نمایشنامه را خواندم؛ از فضا و ویژگی‌های کار خوشم آمد و اینکه یک نمایشنامه ایرانی است. همچنین نمایشنامه‌نویسی که در دسترس من است و می‌توانم در طول پروسه کار او را ببینم و با هم گپ‌وگفت داشته باشیم. همچنین مهم‌ترین ویژگی متن طنز ویژه‌ای است که دارد.
پس این نمایشنامه از سال۹۸ دستتان بود و موقعیت اجرا نبود؟
همان سال برای یک کار پژوهشی به فرانسه رفتم و دستنویس نمایش را با خودم بردم و آنجا چندین‌بار آن را مرور کردم. برایم اتفاق خوبی بود و لطفی که آقای جبلی به من داشت و مصر در اجرای نمایش شدم، اما متأسفانه با شیوع کرونا نتوانستم کاری انجام دهم و تقریبا ۵سالی کار نکردم و حالا فرصتی شده تا متن را برای اجرا به تئاترشهر بدهیم.
از متن «سوسمار» بگویید. این متن تداعی‌کننده چه متنی برای شماست؟
راستش نمایشنامه سوسمار، متنی سهل و ممتنع است. قصه ساده‌ای دارد، اما بنا بر تماشاگرانی که از طیف‌های مختلف به تماشای نمایش می‌آیند می‌تواند قابلیت برداشت‌های مختلف داشته باشد. در سوسمار موقعیت جذاب و ساده‌ای را می‌بینیم که در لایه‌های پنهان نمایشنامه، شکل تمثیلی کار و حرف‌های متفاوتی را برای انواع و اقسام تماشاگران در خود دارد. راستش این نمایشنامه می‌تواند از مخاطب کودک و نوجوان تا بزرگسال را در بر بگیرد. متن من را به یاد «شهر قصه» می‌اندازد.
«سوسمار» د رچه مرحله‌ای قرار دارد و انتخاب بازیگران را بر چه اساسی انجام می‌دهید؟
همیشه تمایل دارم بازیگرانی در نمایش حضور داشته باشند که وقت کافی را به تمرین و اجرا اختصاص بدهند؛ چراکه هر متنی را کار می‌کنم؛ چه متن قدیمی باشد و چه جدید، در طول پروسه تولید تا اجرا و تمرینات قرار است دستخوش تغییرات در کاراکترها شود؛ به همین دلیل سراغ بازیگران تجربه‌گرایی که عمدتا یا دانش‌آموخته تئاتر هستند یا با این فضا آشنایی دارند و یا فضای کار با من را می‌دانند، می‌روم. درباره سوسمار هم باید بگویم بعد از ۱۰جلسه و تغییرات و دعوت دوستان مختلف به گروه‌بازیگران رسیدیم. با 3نفر که تجربه کار با آنها را هم داشتم توانستیم وارد مذاکره شویم. البته این را بگویم که تلاش کردم دوستانی حضور داشته باشند که چهره و توانمند باشند، اما وضعیت اقتصادی تئاتر به شکلی است که آورده مالی برای بازیگران ندارد. خوشحالم چند دوست عزیزی که در کنارمان هستند لطف کردند و بدون چشمداشت خاصی آمدند.
به فضای اقتصادی اشاره کردید؟ چقدر این فضای در چند سال اخیر مؤثر بوده؛ در اجراها و گروه‌هایی که روی صحنه کار می‌کنند؟
بعد از شیوع کرونا و تأثیری که روی تئاتر داشت، فضای کار هم در زمینه اقتصادی و حتی اجتماعی سخت شده بود، اما در حال حاضر تئاتر کار کردن خیلی خیلی سخت‌تر شده است و بچه‌هایی که تئاتر کار می‌کنند در شرایط خاص و از روی علاقه است که کارشان را ادامه می‌دهند.

بازگشت پس از 24 سال دوری

حمید جبلی بعد از گذشت بیش از ۲ دهه دوری از صحنه و نمایش با نمایشنامه جدید «سوسمار» به تئاتر می‌آید. آخرین حضور حمید جبلی در عرصه هنرهای نمایشی در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان نویسنده و بازیگر نمایش «دوستان با محبت» بود که با کارگردانی زنده‌یاد رضا ژیان در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت.«سوسمار» جدیدترین اثر حمید جبلی، هنوز به چاپ نرسیده است و فضایی متفاوت از آنچه مخاطبان از خصوصیات و قلم جبلی می‌شناسند، دارد.