ویزیت مجازی برای نخستین بیمار خارجی

مریم سرخوش-روزنامه‌نگار

اولین بیمار بین‌الملل، به‌صورت آنلاین در ایران ویزیت شد؛ یک کودک 2 ساله از کشور عراق که سابقه درمان در عراق و آلمان را هم داشته، اما والدینش درخواست ویزیت فرزندشان را از سوی پزشکان ایرانی داشتند. بر این اساس اواسط هفته گذشته رضا شروین بدو، فوق‌تخصص مغز و اعصاب کودکان و رئیس بیمارستان مرکز طبی کودکان در نخستین ویزیت آنلاین بیماران بین‌الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران، این کودک ۲ سال و ۶ ماهه را ویزیت کرد. او به همشهری می‌گوید: «پس از این ویزیت آنلاین قرار است با تحلیل بیشتر، نتایج به ‌صورت مستندبرای آنها ارسال شود.» البته که بستر ویزیت مجازی حدود یک سال پیش برای بیماران داخلی فراهم شده و همین حالا هم در حال ارائه خدمات است، اما به تأکید متخصصان، ویزیت مجازی برای بیماران بین‌المللی می‌تواند منجر به ترغیب گردشگران خارجی برای دریافت خدمات پزشکی در ایران شود، چون کلیه مراحل درمانی، هزینه‌ها و مسیر بیمار از پیش برنامه‌ریزی می‌شود و تنها درصورت ضرورت به ایران سفر می‌کند. یا حتی پس از انجام جراحی و بازگشت به کشور خودش با پزشک معالج ایرانی ارتباط خواهد داشت.

مزایای ویزیت مجازی بیماران خارجی
به‌گفته رضا شروین بدو، رئیس مرکز طبی کودکان به همشهری: «برنامه ویزیت مجازی از سوی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران از حدود یک سال پیش برای بیماران داخل کشور آغاز شد، اما برای بیماران خارجی برای نخستین بار صورت گرفت. در حقیقت بیماران خارجی که قصد دریافت مشورت پزشکی یا سفر به کشور برای ادامه معالجه را دارند، از طریق ویزیت مجازی می‌توانند از گفت‌وگوهای اولیه و مشاوره پزشکی ویدئویی برخوردار شوند.»
 این پزشک درباره مزایای ویزیت مجازی بیماران خارجی بیان می‌کند: «در این شرایط بیماران خارجی با مشاوره‌هایی که از پزشک دریافت می‌کنند، می‌توانند برای موارد مختلف درمانی خود تصمیم‌گیری کنند. به هر صورت این سفر درمانی برای آنها هزینه‌بر است، اما در برخی موارد با مشاوره‌های مجازی مشخص می‌شود که اصلا نیازی به سفر به ایران برای بیمار وجود ندارد. از سوی دیگر پزشک هم با بیمار خود آشنا می‌شود و درباره خیلی از اقدامات درمانی، از طریق مشاهده بیمار و روند بیماری او تصمیم‌گیری می‌کند. در این‌باره حتی اگر حضور بیمار خارجی در کشور ضروری به نظر برسد، می‌توان این روند را با سرعت بیشتری انجام داد.» او تأکید می‌کند: «این مشاوره‌ها چه برای بیماران خارجی و چه بیماران داخلی، صرفه‌جویی در زمان به شمار می‌رود. بیمار با خیال راحت‌تری مشاوره‌هایش را دریافت می‌کند. اگر نیاز به انجام اقدامات بیشتر هم باشد، با برنامه‌ریزی قبلی بیمار در مسیر درست‌تری قرار می‌گیرد. این بیماران در سفر به کشور به واسطه‌هایی برخورد می‌کنند که ممکن است آنها را به مراکز بدون صلاحیت ببرند یا حتی بیمار اشتباه به یک متخصص دیگر مراجعه کند، اما ویزیت آنلاین می‌تواند این آسیب را حذف کند.»

ویزیت مجازی چگونه برقرار می‌شود؟
دانشگاه علوم پزشکی تهران بیشترین هیأت علمی در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را دارد و این یکی از دلایلی بوده که در حوزه ویزیت آنلاین بیماران داخلی و خارجی پیشقدم شود. این نکته را سعید ناطقی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران به همشهری اعلام و در توضیح بیشتر بیان می‌کند: «اکنون شرکت‌های زیادی در حوزه ویزیت آنلاین فعال هستند و هیچ مجوزی هم از وزارت بهداشت ندارند. تضمینی هم نیست که شخص پشت خط، پزشک یا پزشک متخصص همان رشته باشد. بیماران صرفا به یک برند سامانه‌ای اعتماد و مشاوره دریافت می‌کنند. با توجه به این آسیب و ظرفیت موجود در دانشگاه به لحاظ برخورداری از استادان متخصص، تصمیم گرفتیم این بستر راه‌اندازی شود تا ویزیت به‌صورت غیرحضوری و آنلاین انجام شود.»
به ‌گفته ناطقی این سامانه، شرایط مناسبی را برای بیماران شهرستانی فراهم کرده و به علاوه بیماران تهرانی هم که نیازی به حضور فیزیکی در مراکز درمانی ندارند با استفاده از ویزیت مجازی، مشاوره‌های درمانی خود را دریافت می‌کنند: «علاوه بر بیماران داخلی، ما مسئله عمل‌های جراحی بیماران خارجی را هم داشتیم. این جراحی‌ها تنها 50 تا 60درصد کار است و 40تا 50درصد به ویزیت‌ها و پیگیری‌های بعد از عمل مربوط می‌شود؛ اینکه بیمار شکایت یا سؤالی داشته باشد یا دچار عوارض یا عفونت بعد از عمل شود. ممکن است جراحان کشورهای دیگر خدمات بعد از عمل را برای بیمار قبول نکنند و در چنین شرایطی بازگشت دوباره به ایران هم برای بیماران هزینه‌بر خواهد بود. ما از این بستر استفاده کردیم و اکنون بیماران می‌توانند به‌صورت آنلاین با پزشک جراح خودشان ارتباط داشته باشند و مشاوره‌های مورد نیازش را دریافت ‌کنند. ما رابطینی داریم که در بحث گردشگری سلامت در خارج از کشور فعال هستند و علاوه بر آن در کربلای عراق هم شعبه بین‌المللی دانشگاه دایر است. در شرایطی که امکان درمان وجود ندارد، مدارک از این دو مسیر ارتباط به ما می‌رسد. پزشکان هم با بررسی مدارک، اعلام می‌کنند که بیمار برای طی کردن روند درمانی خود باید به کجا مراجعه کند و یا کدام بیمارستان‌ها خدمات مورد نظر را ارائه می‌دهند.»

افزایش اعتماد به سیستم درمانی ایران
به‌گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران برای ویزیت آنلاین نیاز به پهنای باند گسترده‌ای نیست: «سامانه ما به‌صورت مستقل در حال ارائه خدمت در این حوزه است. با بروز هر مشکلی، یک تماس تصویری ساده با نرم‌افزارهای داخلی هم می‌تواند این شرایط را فراهم کند.» ناطقی درباره مزایای ورود گسترده بخش خصوصی به ویزیت مجازی به‌ویژه در بخش بین‌الملل بیان می‌کند: «یکی از مشکلات در بحث توریسم و گردشگری سلامت، نبود سرمایه‌گذاری‌ است. قوانین مشخص و معینی در این زمینه وجود ندارد. با وجود فضای غبارآلود فعلی هم دست سودجویان باز است. این افراد با همکاری برخی فعالان حوزه حمل‌ونقل در مرزهای کشور، بیماران را به مراکزی هدایت می‌کنند که هزینه‌های درمانی‌ گزاف می‌گیرند. این، اتفاق غیرمنصفانه‌ای است و باعث شده که اعتماد بیمارانی که در کشورهای اطراف هستند مقداری افت پیدا کند. آنها احساس می‌کنند با دریافت خدمات پزشکی در ایران سرشان کلاه رفته است.» به‌گفته این مسئول، ارائه این خدمات در فضای دولتی به شکل نظام‌مند صورت می‌گیرد و چنین مشکلاتی را ندارد: «در حقیقت با ویزیت مجازی، بیمار خارجی عدد و رقمی را که قرار است برای سفر خود بپردازد، قبل از سفر می‌داند. زمانی هم که وارد کشور می‌شود، مسیر درمانی‌اش مشخص است و با توجه به دریافت خدمات بر مبنای روزآمدترین علوم پزشکی، اعتمادش به سیستم، افزایش پیدا می‌کند.» معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران به کم‌هزینه‌تر بودن خدمات پزشکی در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما لبه علم حرکت می‌کنیم و همان خدمتی که در کشورهای اروپایی با 10 برابر قیمت عرضه می‌شود در بیمارستان‌های دولتی با قیمت‌های بسیار پایین‌تر و کیفیت بالاتر به بیماران خارجی ارائه می‌کنیم. »  
این مسئول درباره اینکه تا چه میزان می‌توان نسبت به افزایش آمار ویزیت آنلاین برای خارجی‌ها خوش‌بین بود بیان می‌کند: «مبلغی که تیم درمان (پزشک، پرستار، خدمات اتاق عمل و بخش بستری و...) دریافت می‌کند، کم است. به همین دلیل این انگیزه در بخش دولتی تقویت نمی‌شود و خدمات ما منحصر و محدود به برخی از خدمات پزشکی شده که در ایران کاملا خاص است؛ مثل پیوند کبد یا مغز استخوان که در کشور ما به شکل بسیار پیشرفته در حال انجام است و حتی کشورهای هند و ترکیه هم نمی‌توانند با این سطح از کیفیت خدمات ارائه کنند، یا اعمال جراحی زیبایی خاص، پیوند قرنیه و شبکیه چشم. ما در یک فضای رقابتی حرکت می‌کنیم و باید ارائه خدمات به‌گونه‌ای باشد که جذابیت برای تیم درمان در بخش دولتی ایجاد شود. این مسئله می‌تواند تمایل بیمار به دریافت خدمات در بخش دولتی را نسبت به دریافت خدمات از کشورهای همسایه افزایش دهد.

هدف؛ رقابت با کشورهای هم‌طراز ایران
«یک عمل جراحی قلب باز در ایران حدود 100تا 110میلیون تومان هزینه دارد. این رقم در بخش خصوصی کمتر از 170تا 180میلیون تومان نیست.» معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این مطلب عنوان می‌کند: «ما قصد رقابت با بخش خصوصی کشور را نداریم و قصدمان رقابت با کشورهای هم طراز ایران است. خدمات جراحی پزشکی در کشور ما حدودا 30تا 40درصد نسبت به این کشورها پایین‌تر است.» البته به‌گفته ناطقی سودجویی برخی افراد در دریافت هزینه‌های کلان از بیماران خارجی موجب بی‌اعتبار شدن این حوزه شده است: «در بخش خصوصی منصفانه‌ترین قیمت‌ها حداقل 30درصد بیشتر است و این درباره جراحی‌هایی است که به‌صورت رسمی اعلام می‌شود. در شرایط غیررسمی شنیده می‌شود که برای جراحی‌هایی با ارزش 100تا 200میلیون تومان چیزی حدود 400تا 500میلیون تومان هزینه نامتعارف دریافت می‌شود.» این مسئول درباره تعرفه و گستردگی ویزیت مجازی در سایر کشورها هم بیان می‌کند: «نرخ ویزیت آنلاین بیماران داخلی و خارجی متفاوت و برای خارجی‌ها عمدتا 5تا 7برابر بیشتر است که البته در مقایسه با سایر رقبا هم کمتر است. درباره افزایش ویزیت مجازی هم ما بیشتر رقبای اصلی خودمان یعنی هند، ترکیه و لبنان را رصد می‌کنیم و این مسئله در آن کشورها بسیار محدود صورت می‌گیرد. به همین دلیل خیلی راحت می‌توانیم در این حوزه پیشی بگیریم.»