تضمین امنیت غذایی فقرا با کالابرگ

در مرحله جدید طرح ملی کالابرگ الکترونیک، دولت متعهد شده هرگونه افزایش هزینه تورم در سبد 11گانه موادغذایی را تا پایان سال جبران کند. براین اساس قیمت پرداختی یارانه‌بگیران، برای خرید کالاهای موجود در این سبد، تا پایان سال در هر شرایطی ثابت می‌ماند.
به گزارش همشهری، تاکنون چندین مرحله آزمایشی از طرح کالابرگ الکترونیک اجرا شده که هرکدام اهداف خاصی را دنبال می‌کرده، اما در فاز جدید که رسماً از دیروز آغاز شده، سیاستگذار به‌دنبال اصلاح رفتار خانوارها در هزینه‌کرد یارانه و تخصیص این منابع به جبران نیازهای غذایی خانواده است؛ بر همین اساس، سهمیه از 11قلم کالای اساسی تعیین شده که خانوارها درصورت رعایت اصول مدنظر سیاستگذار، علاوه بر خرید آنها با حذف تورم ناشی از تورم تا پایان سال، مشمول دریافت یارانه تشویقی برای خرید کالاهای بیشتر نیز خواهند شد.

جزئیات نهایی طرح
در مرحله جدید طرح ملی کالابرگ، همه خانوارهای دهک‌های اول تا سوم به همراه خانوارهای تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) درصورت رعایت اصول موردنظر سیاستگذار و اختصاص 50درصد یارانه نقدی به خرید سبد کالا، مشمول افزایش ۳۰درصدی یارانه خواهند شد. براساس این طرح، اگر سرپرست یک خانوار مشمول از ۴۰۰هزار تومان یارانه دریافتی به ازای هر نفر، ۲۰۰هزار تومان را صرف خرید سبد کالای مشخص شده از فروشگاه‌های مجهز به سامانه کالابرگ کند، به‌طور خودکار ۱۲۰هزار تومان به ازای هر نفر به اعتبار یارانه او افزوده خواهد شد؛ به‌عنوان‌مثال، اگر یک خانوار 2نفره که ۸۰۰هزار تومان یارانه دریافت می‌کند، در یک ماه، ۴۰۰هزار تومان از یارانه خود را صرف خرید این اقلام کند، 280هزار تومان دیگر به اعتبار یارانه آن خانوار اضافه خواهد شد که البته باید در همان‌ ماه صرف خرید کالاهای موجود در سبد شود. این طرح فعلاً برای 3دهک اجرا می‌شود، اما برنامه دولت این است که در آینده نزدیک دهک‌های چهارم و پنجم را نیز مشمول طرح کند و حتی درصورت موفقیت بالای طرح، امکان اضافه شدن سایر دهک‌ها هم وجود دارد. در شرایط فعلی بیش از 78میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می‌کنند که حدود 24میلیون نفر از آنها در 3دهک پایین درآمدی قرار دارند و مشمول یارانه تشویقی طرح کالابرگ هستند.

تضمین سپر تورمی تا پایان سال
یکی دیگر از مزایای این طرح، ثبات قطعی قیمت این کالاها برای مصرف‌کننده مشمول طرح در طول سال است؛ زیرا مبنای قیمتی 11قلم کالای تعیین شده در سبد کالابرگ مشخص است و اگر یک فرد مشمول طرح این سبد را از فروشگاه‌های متصل به سامانه طرح خریداری کند، در طول سال بهای ثابتی را پرداخت خواهد کرد و هرگونه هزینه‌ای که به‌واسطه تورم به این کالاها وارد شود، توسط دولت پوشش داده می‌شود. البته عمده کالاهای موجود در سبد کالابرگ، مشمول قیمت‌گذاری دولتی هستند و امکان تغییر قیمت آنها بدون اذن دولت وجود ندارد؛ اما چنانچه دولت برای حمایت از تولیدکننده اجازه افزایش قیمت این کالاها را بدهد، بازهم مصرف‌کننده کالابرگ هزینه‌ای متقبل نخواهد شد؛ به‌عنوان‌مثال برای هر نفر در طرح کالابرگ، سهمیه یک کیلوگرم تخم‌مرغ به قیمت 42هزار تومان تعیین شده و حتی اگر قیمت دستوری این کالا مثلاً به 50هزار تومان افزایش یابد، باز هم در طرح کالابرگ قیمت این کالا تا پایان سال همان 42هزار تومان باقی می‌ماند. این رویه برای سایر اقلام موجود در سبد کالابرگ نیز برقرار است و مشمول افزایش قیمت نمی‌شوند. این اقدام، به‌نوعی تضمین دولت جهت ایجاد یک سپر تورمی برای تغذیه خانوارهای مشمول طرح کالابرگ تا پایان سال است و از این منظر، خانوارها می‌توانند به‌صورت تضمینی و با برنامه‌ریزی روی تأمین معیشت خود حساب کنند.

چرا طرح کالابرگ اجرا می‌شود؟
از زمانی که دولت و مجلس روی حذف ارز ترجیحی کالاهای اساسی توافق کردند، فشار به معیشت و سفره مردم به‌عنوان یک مسئله مهم مورد توجه قرار گرفت و دولت تعهد داد مانع این فشار شود. شرط مجلس این بود که دولت کالاهای اساسی موردنیاز خانوارها را با قیمت مشخص شده در قانون بودجه تأمین کند. در قانون بودجه سال 1401مبنای این طرح مجلس، قیمت‌های شهریور 1400بود و در قانون بودجه 1402این مبنا به اردیبهشت 1401تغییر کرد، اما در ابتدای کار به‌واسطه مهیا نبودن زیرساخت‌های اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، دولت با پرداخت یارانه نقدی به میزان 400هزار تومان برای هر نفر در 3دهک اول و 300هزار تومان برای سایر دهک‌ها، هزینه تحمیل شده به معیشت خانوارها را جبران کرد و در ادامه زیرساخت موردنیاز فراهم شد و اجرای طرح کالابرگ را در دستور کار قرار داد. در این میان، به‌واسطه فشارهای اقتصادی به خانوارها به‌خصوص دهک‌های فقیر، الگوی مصرف یارانه نقدی که در اصل برای جبران هزینه‌های تغذیه پرداخت می‌شود، تغییر کرد و بخش زیادی از این منابع به‌جای خرید کالاهای اساسی صرف جبران سایر هزینه‌های خانوار شد؛ درحالی‌که دولت برای حفظ سلامت نسل‌ها، مأموریت خطیری در تأمین معیشت خانوارها دارد.  بر این اساس سبد غذایی مورد تأیید انستیتو تغذیه ایران جهت تأمین روزانه 2350کالری برای هر نفر، مبنای طرح کالابرگ قرار گرفته و دولت تلاش می‌کند با پرداخت یارانه تشویقی، خانوارها را به اصلاح الگوی مصرف یارانه نقدی ترغیب کند.

دسترسی به شبکه کالابرگ
بانک جامع اطلاعات یارانه خانوار و طرح ملی کالابرگ الکترونیک، شبکه ملی اعتبار (شما) به نشانی http://shoma.sfara.ir است که در آن علاوه بر اطلاعات مربوط به میزان اعتبار و تراکنش‌های خانوار که در طرح کالابرگ وجود دارد، اطلاعات مربوط به همه فروشگاه‌های عضو شبکه ملی اعتبار نیز قابل‌دسترسی است. خانوارهای یارانه‌بگیر می‌توانند با نصب اپلیکیشن «شما» از طریق سایت شبکه ملی اعتبار و فروشگاه‌های نرم‌افزاری، به‌راحتی در جریان تمام ریزه‌کاری‌های طرح کالابرگ به‌ویژه اطلاعات مربوط به فروشگاه‌های متصل به سامانه و باقیمانده اعتبار خود قرار گیرند. همچنین خانوارهایی که به گوشی‌های هوشمند دسترسی ندارند، می‌توانند با شماره‌گیری کد دستوری #1463* 500* مانده اعتبار خود را ارزیابی کنند یا درصورت نیاز به خرید بدون کارت بانکی، از این طریق، کد موردنیاز برای انجام تراکنش را بگیرند.