تئاتر؛ هویت فرهنگی مرکز تهران

یکی از مهم‌ترین نکته‌ها درباره دستفروشی در محوطه تئاتر شهر و خیابان‌های اطراف آن، هویت فرهنگی منطقه است. شاید اگر این گروه بزرگ دستفروشان در حاشیه یکی از بزرگراه‌ها یا اطراف پایانه‌های شهر جمع شده بودند تا این حد با محل استقرار خود تضاد نداشتند. مجموعه «تئاتر شهر» با ساختمان چشمگیر و فعالیت‌های مستمر، نشانه‌ای از هنر عالی است. هنرمندان تئاتر و تماشاگران این آثار در سال‌های طولانی و با وجود پستی و بلندی‌های گوناگون عرصه هنر، به تولید آثار فاخر و بهره‌گیری از آنها می‌پرداختند. دیگر مراکز نزدیک به چهارراه از تالار وحدت تا دانشگاه هنر هم به تقویت این روحیه هنری و فرهنگی کمک می‌کند. حتی کافه‌های اطراف نیز چنین فضایی دارند. در این میان انبوه دستفروشانی که لوازم پلاستیکی، شلوار ورزشی و قابلمه آلومینیومی می‌فروشند یا قلوه و گوجه فرنگی کباب می‌کنند، تناسبی با تئاتر شهر ندارند. هنرمندان شاغل و حاضر در تئاتر شهر نیز در جلسات متعدد با مدیران شهر از شرایط دستفروشی در اطراف تئاتر شهر شکایت داشتند.

پیگیری مشکل دستفروشی
سال پیش و از زمانی که بحران کرونا کاهش پیدا کرد و دستفروشی در خیابان ولیعصر(عج) دوباره شدت گرفت که  گفت‌وگو‌هایی میان مدیران شهری و نمایندگان شورای شهر تهران با هنرمندان و مدیران تئاتر شهر شروع شد. در یکی از این نشست‌ها که با حضور علیرضا نادعلی، رئیس کمیته هنری شورای اسلامی شهر تهران برگزار شد، سرقت بعضی قطعات مجسمه‌ها و تزئینات ساختمان تئاتر شهر و همینطور نشانه‌هایی از بیتوته‌کردن معتادان یا روشن‌کردن آتش در پارک مطرح شد. یک پیشنهاد این بود که میان پیاده‌رو و محدوده بوستان نرده‌کشی شود، اما این کار انجام نشد زیرا هنرمندان تأکید می‌کردند که محصور کردن این ساختمان باعث جدا شدن آن از فضای عمومی و مردمی می‌شود و باید راه دیگری پیدا کرد. از طرف دیگر شهرداری تهران نیز با اطلاع از اینکه برخی دستفروشان واقعا نیازمند هستند از برخورد قهری با آنان خودداری می‌کرد. به همین دلیل مشکل، تا امسال ادامه یافت. طرح‌هایی که از سوی سازمان زیباسازی شهرداری پیشنهاد شده بود، بررسی شد و خرداد امسال شهرداری تهران با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مذاکراتی درباره ساماندهی محوطه تئاتر شهر انجام داد. امسال مدتی قبل از جمع‌آوری دستفروشان محدوده تئاتر شهر، مرضیه برومند، مدیر عامل خانه سینما اظهار کرد: در طول 3 دوره دبیری جشنواره بین‌المللی  نمایش عروسکی تهران-مبارک به‌دلیل شرایط بیرونی مجموعه تئاتر شهر و نیز به‌واسطه زشتی‌ها و آلودگی‌های بصری، صوتی و متأسفانه انسانی رنج زیادی متحمل شدم. مجموعه تئاتر شهر تنها سالن تئاتر کشور است که در طول ۴۰سال گذشته همانندش در تهران و دیگر شهرهای کشور ساخته نشده است؛ اما شرایط موجود، سلامت روانی‌اش را به خطر انداخته است. از نظر من درست نیست که اطراف این مجموعه دیوار داشته باشد زیرا مردم باید به تئاتر نزدیک باشند و بتوانند در این فضا بی‌واسطه رفت‌وآمد کنند و نفس بکشند.
پس از پاکسازی این محدوده، سیدمحمدجواد طاهری، مدیر مجموعه تئاتر شهر گفت: شهرداری در اجرای طرح پاکسازی محوطه تئاتر شهر شجاعانه و جسورانه وارد عمل شد. تئاتر شهر چند روزی است که نفس می‌کشد و امیدواریم این امر استمرار داشته باشد. حمایت شورای شهر و ضابطان قضایی در پاکسازی محوطه تئاتر شهر ستودنی است؛ همچنین از شهرداری می‌خواهم برای دستفروشان محلی را تعیین کند تا آنان بتوانند امرار معاش کنند. مهم‌ترین تعامل شورای شهر و هنرمندان در گردهمایی ساختمان تئاتر شهر اتفاق افتاد و در آن مدیر خانه تئاتر، مدیر مجموعه تئاتر شهر، بازیگران و چهره‌های هنری مانند ایرج راد، قطب‌الدین صادقی، هادی حجازی‌فر، سیدجواد طاهری، امیر دژاکام و دیگر هنرمندان دغدغه‌هایشان برای مجموعه تئاتر شهر را مطرح کردند. سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران، مدیرعامل شرکت شهربان و معبربان، شهردار منطقه۱۱ و جمعی از مدیران شهری نیز شنونده سخنان آنها بودند. محمد موسوی، شهردار منطقه ۱۱ با اشاره به اینکه بخش مهمی از هویت تهران در محدوده اطراف تئاتر شهر تعریف می‌شود، عنوان کرد: ما مجری طرح پاکسازی هستیم و وظیفه‌مان را انجام می‌دهیم و پای کار مردم خواهیم بود، ولی از هنرمندان تقاضای پشتیبانی معنوی و تبیین داریم که عده‌ای با انتشار مطالب نادرست این تلاش را زیر سؤال نبرند.
علیرضا نادعلی، سخنگو و عضو شورای شهر تهران ضمن اعلام حمایت و پشتیبانی رئیس شورای شهر در طرح ساماندهی حریم تئاتر شهر گفت: پاکسازی تئاتر شهر مطالبه هنرمندان، مطبوعات و مردم بود. جمع‌آوری دستفروش‌ها یک سوی ماجرا بود و بخشی دیگر به زورگیران و بزهکاری‌ها مربوط می‌شد. از آنجا که ریشه‌کن کردن این مشکلات سخت است، همه در برابر آن مقاومت می‌کنند.
نادعلی افزود: مهم، سلامت محیط مجموعه است. باید با برخی برنامه‌ها مانند اجرای نمایش‌های خیابانی، فضای بیرونی تئاتر شهر را پر کنیم چون نمی‌توان اینجا را خالی گذاشت، زیرا به سرعت جایگزین پیدا می‌شود.