سیمای پلیس مقتدر

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

سازمان‌های نظامی و انتظامی یک کشور برای اعمال حاکمیت در جامعه نیازمند اقتدار هستند؛ اقتداری که علاوه‌بر ضرورت بهره‌گیری از ابزارها و امکانات فیزیکی، به مولفه‌های بسیاری به‌منظور پیشبرد اهداف مدنظر نیاز دارد. در این میان با توجه به نقش محوری پلیس و همچنین نیروهای انتظامی و امنیتی در اجتماع، تبلور نمودهای اقتدار، زمینه‌ساز تقویت روزافزون احساس امنیت در کشور می‌شود. دستیابی نیروهای امنیتی و انتظامی به چنین اقتداری، علاوه‌بر ارتقای نظم و امنیت اجتماعی، سبب گسترش نگرش مثبت به پلیس و درنهایت تحقق هرچه تأثیرگذارتر وظایف تعریف شده برای این نهاد می‌شود. در چنین شرایطی مهیا کردن بستر مناسب به‌منظور حرکت سازمانی پلیس به‌سوی نیرویی مقتدر و حرفه‌ای، از ضرورت‌هایی است که در اولویت راهبردی دستگاه‌های تصمیم‌ساز در این زمینه در ایران نیز قرار گرفته‌است. در این میان نکته حائز اهمیت، هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی به‌منظور ارتقای توان کارکردی پلیس و همچنین دستگاه‌های انتظامی و امنیتی در راستای اجرای وظایف محوله است؛ نکته‌ای که درصورت اولویت‌بخشی به آن ازسوی قوای سه‌گانه، نقش بسزایی در دستیابی به اهداف ترسیم شده دراین حوزه دارد. همشهری در گفت‌وگو با صاحب‌نظران، مولفه‌های پلیس مقتدر را مورد بررسی قرار داده‌است که در ادامه می‌خوانید.

اقتدار پلیس و اهمیت «احساس امنیت»

مرتضی طلایی، رئیس پلیس اسبق تهران بزرگ
ترسیم سیمای مقتدر از پلیس، یکی از اساسی‌ترین نیازها درمسیر تامین حداکثری احساس امنیت در جامعه به‌شمار می‌رود؛ موضوعی که برای تحقق آن، به مولفه‌های مختلفی نیاز است که معتقدم یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها، برقراری تعامل مثبت با آحاد جامعه است. درواقع می‌توان گفت بخش زیادی از اقتدار پلیس به نحوه ارتباط و تعامل این نیرو با بخش‌های مختلف جامعه و شهروندان بستگی دارد. پلیس به هر میزان که بتواند حمایت مردم نسبت به رویکردها، اقدام‌ها و فعالیت‌های خود را افزایش دهد، در تحقق اهداف اجرایی خود موفق‌تر خواهد بود. «محبوبیت» و «مقبولیت» توامان را می‌توان به‌عنوان یک مولفه اساسی به‌منظور افزایش اقتدار پلیس به‌حساب آورد. ازسوی دیگر باید نحوه مواجهه با «جرم» و «مجرم» را مولفه دیگری برای تقویت اقتدار پلیس ارزیابی کرد. نحوه مواجهه با تخلف‌ها، جرائم و بزهکاران، از محوری‌ترین رویکردهایی است که زمینه‌ساز گسترش روزافزون اقتدار پلیس در جامعه خواهد شد؛ موضوعی که در ساختارهای مختلف پلیس، از نیروهای مستقر در سطح جامعه گرفته تا سطوح بالاتر ستادی و تصمیم‌گیری باید مدنظر قرار گیرد. باید درنظر داشته باشیم که نحوه مواجهه با «جرم» و «مجرم» نکته بسیار مهمی در ترسیم سیمای مقتدر از پلیس محسوب می‌شود؛ اینکه پلیس در صحنه چگونه حاضر می‌شود و با مجرم به چه شکلی برخورد می‌کند، نقشی اساسی در افزایش اقتدار این نیرو دارد. طبیعی است که نحوه برخورد با یک «قاتل» و یک «سارق» با یکدیگر تفاوت دارد و درک این موضوع ازسوی جامعه، بر اقتدار پلیس می‌افزاید. دراین میان اما «آموزش» و «توانمندسازی» نیروها، نکته مهمی است که نباید از آن غفلت کرد. مهارت‌افزایی نیروهای پلیس، به‌ویژه در حوزه روانشناسی و ارائه آموزش‌های لازم به‌منظور افزایش توانایی کارکنان در این زمینه، به‌قطع در ارائه تصویر پلیسی مقتدر تأثیری بسزا دارد. نکته اینجاست که «احساس امنیت» از خود امنیت مهم‌تر است؛ به‌عنوان مثال برخورد مناسب با مخلان حریم امنیت عمومی و افرادی که با گردن‌کشی و قداره‌کشی، امنیت روانی مردم را به خطر می‌اندازند، می‌تواند بیش‌از پیش بر اقتدار پلیس بیفزاید و آرامش روانی شهروندان را تامین کند.

ضرورت حمایت جمعی  از پلیس

عباس مقتدایی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت‌ملی مجلس
یکی از اساسی‌ترین مولفه‌های اقتدار پلیس، حمایت جمعی در همه عرصه‌های مرتبط با فعالیت‌های این نیرو ازسوی مردم و همچنین مسئولانی است که نقش پلیس در راستای انتظام‌بخشی به جامعه را مهم می‌دانند. پلیس ضعیف یا پلیسی که در افکارعمومی از سیمای مقتدری برخوردار نیست، نمی‌تواند در عمل به وظایف خود به‌منظور گسترش چتر امنیت برسر جامعه موفق باشد و ابتکار عمل را به‌دست بگیرد.
مولفه دیگری که در این زمینه بسیار مهم به‌شمار می‌رود، ارتقای توانمندی‌های درونی و ذاتی پلیس در راستای ایجاد آرامش و امنیت در جامعه است. با توجه به اینکه پلیس زیرمجموعه‌های متعددی دارد که هریک وظایف تخصصی در عرصه‌های مختلف برعهده دارند، باید با روزآمدسازی توانمندی‌های موجود، در کنار حمایت‌های مالی و تجهیزاتی، گام‌های مؤثری درمسیر افزایش روزافزون اقتدار برداشت. در این زمینه بهره‌گیری از ابتکارها و ابزارهای نوین، به‌ویژه در حوزه سایبری، بیش‌از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. ازسوی دیگر آموزش نیروی انسانی ماهر متناسب با نیازهای موجود، از دیگر الزام‌هایی است که در راستای افزایش اقتدار پلیس در جامعه باید مورد توجه قرار گیرد. علاوه‌بر این، حفظ توانمندی‌های درونی پلیس و ایجاد رفاه و رفع نیازهای نیروها و خانواده‌های آنان، از مولفه‌هایی است که باید مدنظر قرار گیرد.
در این زمینه مولفه‌های دیگری مانند «تقویت انسجام درونی»، «مدیریت به‌روز»، «بهره‌مندی از پایگاه‌های کارآمد با درنظر گرفتن ویژگی‌های اقلیمی» و «ایجاد بستر مناسب برای افزایش اثرگذاری پلیس در حوزه‌های مسئولیتی» ‌بایدمدنظر قرار گیرد. دراین میان باید درنظر داشت اکنون پلیس به یکی از اصلی‌ترین پایه‌های برقراری امنیت در جامعه تبدیل شده و تقویت آن در دستورکار مجلس قرار دارد و کمیسیون امنیت‌ملی مجلس این رویکرد را همواره مدنظر دارد.

انگیزه  بالای نیروی انتظامی در مبارزه با تهاجمات

اسماعیل کوثری، نماینده مردم تهران در مجلس
نیروی انتظامی مقتدر در مسئولیت‌ها و عملیات‌ها همیشه با انگیزه، با روحیه و همسو با هدفی که برای او معین شده است عمل می‌کند و مقتدرانه در مقابل تهاجمات می‌ایستد. پلیس جمهوری اسلامی همچنین با صلابت در انجام ماموریت‌ها و در مقابل اقدامات دشمنان داخلی ایستادگی می‌کند. از سوی دیگر نیروهای انتظامی کشور ادامه‌دهنده راه شهدایی هستند که امنیت کنونی کشور را تضمین کرده‌ و به ارمغان آورده‌اند. انتظار مردم از نیروی انتظامی نیز همین ایستادگی در مقابل تروریست‌ها و تامین امنیت جامعه است. نیروی پلیس در واقع خدمتگزار مردم است و برای برقراری امنیت در جامعه، جان خودش را در معرض خطر قرار می‌دهد، اما همانطور که رهبر معظم انقلاب نیز قبل‌تر به آن اشاره کرده‌اند، نباید فراموش کنیم که پلیس مقتدر با پلیس ظالم فرق می‌کند. در حقیقت پلیس ظالم در مقابل مردم خودش می‌ایستد و به آنها آسیب می‌رساند و یا درگیر فساد سیستماتیک در خود می‌شود، اما پلیس جمهوری اسلامی نشان داده که همیشه طرفدار مظلوم بوده و هیچ‌وقت در معرض فساد قرار نگرفته است.

اقتدار پلیس نباید به هم بخورد

محمد مصدق، معاون اول قوه قضاییه
معتقدیم اقتدار پلیس نباید به هم بخورد و به‌گونه‌ای نباشد که یک فرد جلوی پلیس روسری خود را در بیاورد و لبخند بزند و هیچ برخوردی هم نباشد.
البته در این میان تعداد اندکی هم هستند که از طریق ارتباط با بیگانگان در تلاش هستند تا این موضوع ارزشی را از بین ببرند که در این رابطه قوه قضاییه با آنها برخورد می‌کند.
با وجود افراد اندکی که اینگونه هستند، طبق آمارها، بسیاری از افراد شل حجاب از روی ناآگاهی و غفلت دست به این اقدام می‌زنند، چراکه با آنها صحبت نشده است، لذا ایام محرم فرصت خوبی است که این فصل باز شود و با این افراد صحبت کنیم.
زمانی موفق خواهیم بود که به جای اینکه ۱۰نفر را دستگیر کنیم، با ۱۰نفر صحبت کنیم و آنها را آگاه کنیم، نه اینکه افراط و تفریط‌هایی شود که دشمن از آن سوء استفاده کند.

نکته
دوگانه اقتدار و مهرورزی

سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور: اعتماد ارکان نظام و آحاد جامعه به فراجا، سرمایه بزرگی است که ضرورت دارد فراجا برای افزایش این سرمایه بزرگ تلاش کند و اجازه ندهد که از  این اعتبار و اعتماد کاسته شود. مجموعه فراجا مجری قوانین مجلس، بازوی دولت در تأمین امنیت، آسایش و آرامش مردم و رفاه عمومی و ضابط قوه قضاییه است و تعامل و هم‌افزایی همه دستگاه‌ها با پلیس در تأمین امنیت پایدار ضروری است. پلیس باید در برابر اشرار، مجرمان، قانون‌شکنان و متجاوزان به حقوق مردم مقتدر و مدبرانه و با برنامه ظاهر شود و با مردم مهرورزی کند.

حفظ‌شأن  و جایگاه پلیس

غلامحسین محسنی ‌اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه: جایگاه پلیس در همه دنیا محترم است و تعرض به پلیس، امر بسیار سنگینی است؛ هرگونه تعرض به پلیس به اشکال مختلف امری مغایر با منطق و قانون است؛ تعرض به پلیس حتی به زیان خود فرد تعرض‌کننده و به‌طورکلی عموم مردم است، چراکه پلیس تضمین‌کننده آرامش و امنیت آحاد جامعه است؛ براین اساس دادستان‌های ما مکلف هستند دقت بیشتری در رسیدگی به پرونده افرادی که به پلیس تعرض می‌کنند، داشته باشند. البته بدیهی است که رفتار پلیس نیز باید توأم با موازین اسلامی و انسانی و حرفه‌ای باشد.‌

حمایت مجلس از پلیس

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس: نیروی انتظامی در خط مقدم ارتباط با مردم قرار دارد و باید در اعتمادسازی مردمی و افزایش سرمایه اجتماعی نقش‌آفرین باشد. مجلس آمادگی کامل دارد تا در راستای مأموریت‌های پلیس از این نهاد مهم انتظامی و اجتماعی حمایت کند تا پلیس هم در حوزه تأمین امنیت و هم در حوزه‌های اجتماعی بتواند به بهترین شکل ممکن عمل کند.