در مسیر ابریشم

راحله عبدالحسینی- روزنامه نگار

بخشی از جاده ابریشم در یونسکو ثبت جهانی شده است و خرداد امسال جشن ثبت این مسیر برگزار شد. این جاده که در گذشته شرق آسیا، جنوب آسیا و اروپا را به هم مرتبط می‌کرد و این مناطق را به شمال آفریقا و شرق اروپا پیوند می‌داد، در کشور ما شامل یک مسیر اصلی و چند مسیر فرعی بود که حالا قرار است با ثبت در یونسکو، شهرها و روستاهای مسیر اصلی رونق گردشگری و اقتصادی پیدا کنند. این مسیر اصلی از کرمانشاه، همدان، قزوین، ری، ساوه، سمنان و نیشابور می‌گذرد که از بین این شهرها، سمنان به‌عنوان نماینده ایران در اتحادیه شهرهای جهانی جاده ابریشم عضو شده است.‌

سمنان، برند ایران در مسیر ابریشم
اتحادیه بین‌المللی شهرهای گردشگری در امتداد جاده ابریشم، ظرفیت‌های گردشگری، فرهنگی و اقتصادی شهرهای سمنان، قزوین و نیشابور را بررسی کرد و قرار شد یکی از آنها در کنار ۲۰ شهر خارجی و ۲۰ شهر چینی تجربه همکاری در فضای بین‌المللی در قالب «ائتلاف شهرهای جاده ابریشم» را داشته باشد. از آنجا که سمنان طولانی‌ترین مسیر جاده ابریشم را به‌خود اختصاص داده است، از این میان انتخاب شد. آثار تاریخی ثبت ملی این استان در کنار حداقل ۶ اثر میراثی که به‌زودی ثبت جهانی خواهد شد، یکی دیگر از ملاک‌های انتخاب آن بود.امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سمنان به همشهری می‌گوید: «در مسیر جاده ابریشم که از سمنان می‌گذرد، 30کاروانسرا قرار دارد که 6کاروانسرا به ثبت یونسکو رسیده است. تپه حصار دامغان، تپه میل میلک، جنگل ابر و قنات‌های استان نیز باعث شد تا سمنان به‌عنوان نماینده ایران انتخاب شود.»‌

اشتغال‌زایی برای روستاییان
سال 2005 میلادی دولت چین اجرای پروژه‌ای را آغاز کرد که در قالب آن، مرمت صدها بنای تاریخی در مسیر جاده ابریشم در این کشور، آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. دولت چین قصد دارد پس از مرمت بناهای تاریخی یادشده در قالب برگزاری تورهای جاده ابریشم، آنها را به مقاصد گردشگری تبدیل کند، اما ثبت جاده ابریشم در یونسکو، چه آورده‌ای برای شهرها و روستاهایی دارد که در این مسیر واقع شده‌اند؟  مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سمنان اینطور پاسخ می‌دهد: «رونق اقتصادی، افزایش اشتغال، صادرات صنایع‌دستی، ارزآوری برای استان، توسعه بوم‌گردی‌ها، رونق شهرهای بسطام و شهمیرزاد به‌عنوان شهر نمونه گردشگری از دستاوردهای این اتفاق است که در نگاه کلی نه‌تنها برای سمنان، بلکه برای همه شهرهای در مسیر این جاده رقم می‌خورد.»  توسعه بوم‌گردی در روستاهای استان مثل روستای تاریخی بیابانک در سرخه از دستاوردهای این طرح در رونق اقتصادی و گردشگری برای روستاییان است.‌

مکث
تلاش برای توسعه پایدار

مجمع جهانی شهرهای جاده ابریشم به پیشنهاد سازمان ملل متحد راه‌اندازی شده است و دبیرخانه دائمی این مجمع در کشور ما قرار دارد. این مجمع بین‌المللی تمام شهرهای جاده ابریشم را در برمی‌گیرد. رئیس مجمع جهانی شهرهای جاده ابریشم به همشهری می‌گوید: «با توجه به قرار گرفتن 70کشور جهان در مسیر جاده ابریشم، این مجمع نقش تسهیلگر برای توسعه ارتباطات فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و گردشگری بین شهرها را دارد.»  به‌گفته مسعود نصرتی، رویکرد مجمع، احیای جاده ابریشم جدید با هدف کمک به دیگر شهر‌های در حال توسعه و تلاش برای حذف فقر برای توسعه پایدار از طریق ایجاد زیرساخت‌ها، توسعه سبز، تجارت و سرمایه‌گذاری، همکاری در زمینه فرهنگ، اقتصاد و گردشگری و در نهایت دستیابی به بهبود معیشت مردم در شهر‌های جاده ابریشم است. رحیم یعقوب‌زاده، کارشناس اقتصاد گردشگری به همشهری می‌گوید: «جاده ابریشم مسیری تجاری بوده و به نوعی طبق مفاهیم قدیمی گردشگری به آن مسیر جهانگردی می‌گفتند؛ برای جهانگردانی که با انگیزه تجارت و قصد زیارت راهی ایران می‌شدند. هر چند این مسیر به لحاظ گردشگری اهمیت داشته، اما کاربری تجاری آن بیشتر بوده است.» یعقوب‌زاده تأکید می‌کند که برای توسعه پایدار نباید فقط به این جاده نگاه گردشگری داشته باشیم  و ادامه می‌دهد:
« با احیای اقتصادی و مشاغل مختلف هر روستا در این مسیر، جذابیت بیشتری برای گردشگران خارجی و داخلی نیز خواهد داشت.»