متهمان کیفیت پایین خودرو‌های ایرانی

بهزاد رنجبر- روزنامه نگار

تازه‌ترین بررسی‌ها درباره دلایل پایین‌بودن کیفیت خودرو‌های ایرانی نشان می‌دهد که 63درصد ایرادها در خودروهای ساخت داخل به قطعات بی‌کیفیت و دارای ایراد، 26درصد به مونتاژ و 11درصد به طراحی مربوط است.
با این حال، به شکل ریشه‌ای ایرادها در بخش قطعات نیز به ضعف در طراحی خودرو‌های ایرانی بازمی‌گردد. به گزارش همشهری، کیفیت خودروهای ایرانی یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در این صنعت است که عموما مورد انتقاد مصرف‌کنندگان قرار گرفته است. بر همین اساس مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان کیفیت، حلقه گمشده صنعت خودرو‌سازی‌ به این موضوع پرداخته است.
طبق این گزارش استفاده از پلتفرم‌های قدیمی و استفاده‌نکردن از بازخورد مشتریان، موجب افول کیفیت ذاتی خودرو‌های ایرانی شده است. به‌زعم بازوی پژوهشی مجلس، مهم‌ترین علت پایین‌بودن کیفیت خودرو‌های ایرانی به حوزه طراحی خودرو بازمی‌گردد. به بیان دیگر، مرحله طراحی خودرو که سطح کیفیت ذاتی خودرو را نشان می‌دهد، با ضعف جدی مواجه است و این موضوع روی سایر عوامل نیز اثر گذاشته و حتی مشکلاتی که در قطعات خودرو‌های ایرانی وجود دارد نیز ناشی از ضعف در طراحی خودرو است.

تعیین 7استاندارد جدید اجباری برای خودروها
مطابق ابلاغیه شورای‌عالی استاندارد، شرکت‌های خودروساز باید 7استاندارد جدید را برای تولید خودرو تا پایان تیر‌ماه استفاده کنند.‌آنطور که شورای‌عالی استاندارد اعلام کرده است، شرکت‌های خودرو‌سازی‌ باید تا پایان تیرماه امسال تمام استانداردهای اجباری در خودروها را رعایت کنند در غیر این‌صورت سازمان استاندارد از شماره‌گذاری خودروهای تولید داخل فاقد استانداردهای جدید جلوگیری می‌کند.
بر این اساس باید تا پایان تیر‌ماه شرکت‌های خودرو‌سازی‌ امکاناتی از قبیل دی‌لایت، سیستم ترمز اضطراری پیشرفته یا ترمز کمکی، هشدار انحراف از مسیر، استحکام کابین، حفاظت از عابر پیاده، چراغ اتوماتیک یا اتو‌لایت، نشانگر فشار باد تایر، نشانگر تعویض دنده و سیستم کنترل پایداری را به‌ خودرو‌ها اضافه کنند در غیر این صورت همانطور که در ابلاغیه شورای‌عالی استاندارد تأکید شده است، از شماره‌گذاری خودرو‌های تولیدی جدید جلوگیری خواهد شد. به‌نظر می‌رسد این موضوع منجر به افزایش قیمت خودرو در روز‌های آینده شود.
در گذشته هر بار امکانات جدیدی از سوی شرکت‌های خودرو‌سازی‌ به‌ خودرو‌ها اضافه شده، شیب قیمت محصولات هم صعودی شده است.

ایراد‌ها مربوط به کدام بخش است
آنطور که بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، بخش عمده ایراد‌ها در خودرو‌های ایران مربوط به قطعات خودرو است.
به‌طور کلی 63درصد ایراد‌ها مربوط به قطعات، 26درصد مربوط به مونتاژ و 11درصد مربوط به طراحی است. با این حال، آنطور که مرکز پژوهش‌های مجلس استدلال کرده است، با وجود آنکه بخش عمده ایراد‌ها مربوط به قطعات خودرو است، اما علت اصلی آن به ضعف در صنعت قطعه‌سازی‌ بازنمی‌گردد بلکه ریشه اصلی آن ضعف در طراحی خودرو‌های ایرانی است. طبق این بررسی 32درصد ایراد‌ها مربوط به بدنه و اتاق، 20درصد سیستم تعلیق و انتقال قدرت، 22درصد ایمنی خودرو، 16درصد تهویه مطبوع و وسایل برقی و 10درصد مربوط به نیرو‌ی محرکه و سوخت‌رسانی است. سایر ایراد‌هایی که در خودرو‌های ایرانی وجود دارد مربوط به بخش‌های فرمان و سیستم تعلیق، موتور و سیستم انتقال قدرت، سیستم ترمز، قطعات و سیستم‌های الکترونیکی، تزیینات داخلی، بدنه، رنگ، نفوذ باد به داخل خودرو و نفوذ آب به داخل خودرو است.‌‌

میزان رضایت مشتریان از خودرو‌های ایرانی
یکی از شاخص‌های مهم که می‌تواند تا حدود زیادی کیفیت محصول را از منظر مشتریان تعیین کند، تعداد ایرادها در 3‌ماه اول پس از تحویل خودرو است و شاخصی نیز به این منظور با نام میزان رضایت از کیفیت اولیه محصول تعریف شده است. براساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، سال‌1396 این شاخص 3.7 بوده که در سال1399 به 3.12 و در پایان آذرماه‌1400 به 2.79 رسیده است. حال آنکه متوسط بین‌المللی این شاخص 0.9 است. به‌عبارتی، مصرف‌کننده ایرانی در دوره 3ماهه اول استفاده، بیش از 3برابر متوسط جهانی برای رفع ایرادهای خودرو به مراکز خدمات پس از فروش مراجعه می‌کند. مجموعه موتور و گیربکس بیشترین سهم از ایرادها را در 3ماهه اول تحویل خودرو به مشتریان دارند.