لباس نو برای طرح 43ساله ترافیک

فرناز محمدزاده-روزنامه‌نگار

شاید برای شما هم جالب باشد که روزی در این شهر محدودیت ترافیکی برای اسب‌ها و مال‌ها اعمال شده و از دوره ناصرالدین شاه قاجار، پس از احداث میدان توپخانه در ارگ سلطنتی شاهد این تمهیدات ترددی بودیم و مسیر کالسکه‌ها در آن زمان با ابزارهای موجود، مدیریت ترافیکی شد. این را اگر سرآغازی در اعمال تمهیدات ترافیکی برای عبور و مرور در سطح شهر بدانیم، حرف بی‌پایه و اساسی نزدیم.
پس از گذشت یک قرن از آن روزها، اگر همین لحظه به شما بگویند یکی از اصلی‌ترین معضلات تهران را نام ببرید، در یک لحظه، ترافیک پایتخت بی‌تردید در ذهن‌ها جا خوش می‌کند. با وجود اینکه تهران از 150سال پیش درگیر مدیریت ترافیک و اعمال محدودیت است اما این چالش هنوز از دوش این شهر درندشت برداشته نشده و هر روز اوضاع بدتر می‌شود که بهتر نمی‌شود!

خودروهای ایران ناسیونال، بلای جان تهران!
قدیمی‌ها شاید بهتر یادشان باشد، از همان زمانی که پیکان‌های ایران ناسیونال به سمت تهران سرازیر شد، ترافیک خودروها در تمامی خیابان‌های پایتخت معنای جدی پیدا کرد و تقریبا از دهه 40 می‌توان گفت که معابر تهران دیگر نتوانست نفس درستی بکشد، هرچه معابر بزرگ‌تر شدند تا بتوانند نفسی تازه کنند، خودروها هم بیشتر شدند، آنقدر این دومینو ادامه پیدا کرد تا رسیدیم به وضعیت فعلی شهر وضعیتی درحال انفجار معابر و سخت و پیچیده‌ شدن توسعه آن. طرح ترافیک و اعمال محدودیت تردد، چندین دهه است که تنها راه نجات معابر از شر ترافیک معرفی شده اما درحال حاضر همین طرح ترافیک هم دیگر نمی‌تواند پاسخگوی این وضعیت سرسام‌آور و عجیب‌وغریب ترافیک پایتخت باشد. آنقدر‌ آش شور شده و شهروندان در این وضعیت زجرآور خسته شده‌اند که باید فکری اساسی توسط مدیریت شهری برای آن صورت گیرد.

بازنگری در اعمال محدودیت ترافیکی
بازنگری در طرح ترافیک یکی از جدیدترین برنامه‌هایی است که برای این وضعیت خسته‌کننده تهران می‌توان انجام داد. این طرح ترافیک فعلی که قدمت آن به 4دهه گذشته بازمی‌گردد، جوابگوی مدیریت این حجم از خودرو نیست و ظرفیت بزرگراه‌ها و معابر اصلی پایتخت دیگر گنجایش پذیرش آن را ندارد. شورای ششم شهر تهران در همان روزهای ابتدای آغاز به کار، موضوع بازنگری در طرح ترافیک را در دستور کار قرار داد و صحبت‌های متعددی توسط اعضای کمیسیون حمل‌ونقل‌ و ترافیک شورای شهر تهران در این‌باره صورت گرفت و تمامی اعضا متفق‌القول معتقد بودند و هستند که طرح فعلی پاسخگوی مدیریت ترافیک نیست.

الزام برنامه چهارم توسعه شهر برای بازنگری طرح
سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل‌ و ترافیک شورای شهر تهران در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به آخرین اقدامات صورت‌گرفته برای بازنگری در طرح ترافیک فعلی گفت: شورای شهر تهران از همان ابتدا به‌صورت جدی بازنگری در طرح ترافیک فعلی را دنبال کرد چراکه با این شرایط نمی‌توان موضوع ترافیک تهران را حل و فصل کرد.
او افزود: در برنامه چهارم توسعه شهر تهران، بازنگری در طرح ترافیک عنوان شده و شهرداری تهران برهمین اساس ملزم شده برای مدیریت ترافیک و بازنگری در طرح، برنامه جدی طراحی کند. رئیس کمیسیون حمل‌ونقل‌ و ترافیک شورای شهر تهران بیان کرد: باید منتظر باشیم تا شهرداری تهران لایحه‌ای در این‌باره طراحی و به شورای شهر ارسال کند.

قدمت 50ساله طرح ترافیک فعلی
طرح ترافیک به شکل موجود از سال 59، در شهر تهران آغاز شد که البته میزان معابری که امروز شاهد محدودیت‌ تردد آن هستیم، به مرور اضافه شده است. در دهه 80طرحی به نام طرح زوج‌وفرد هم شکل گرفت و پلاک‌ها متناسب با روزهای هفته امکان عبور در سطح شهر را داشتند. در نهایت این طرح پس از تقریبا یک دهه به طرح کاهش آلودگی هوا تغییر پیدا کرد. درواقع همان محدوده سابق طرح زوج‌وفرد، به طرح کاهش آلودگی هوا اختصاص یافت با این تفاوت که پلاک‌ها بدون توجه به روزهای هفته در محدوده امکان تردد داشتند اما این فرصت فقط 20 روز فصل به آنان داده می‌شد. حال تهران با 2 نوع طرح ترافیک مواجه است و هسته اصلی شهر به طرح ترافیک کلی و محدوده‌های اطراف این هسته مرکزی، به طرح کاهش آلودگی هوا اختصاص پیدا کرده است. به‌گفته علی‌اصغر قائمی، عضو کمیسیون حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران، سال‌هاست هسته مرکزی شهر اعمال محدودیت شده اما این کار دیگر برای مدیریت ترافیک نتیجه نداده است. حال با الزام شورای شهر و پیگیری‌های شهرداری تهران انتظار یک تحول جدی در طرح ترافیک می‌رود.

اقدامات شهرداری برای بازنگری در طرح
در همین رابطه جلال بهرامی، معاون حمل‌ونقل‌ و ترافیک شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری می‌گوید: طبق آنچه شورای شهر تهران، شهرداری را ملزم کرده عمل و نسبت به بازنگری طرح ترافیک اقدامات لازم را آغاز کردیم.
او افزود: طرح جدیدی برای اعمال محدودیت ترافیکی در شهر طراحی شده و آن را به شورای شهر بردیم اما این طرح در نهایت با بحث و بررسی‌ها به نتیجه نرسید و مجددا در حال طراحی طرح جدید هستیم.
بهرامی ادامه داد: با وجود اینکه منع قانونی برای هر نوع تغییر در طرح ترافیک شهر تهران برای شهرداری وجود ندارد اما برای نتیجه بهتر با شورای‌عالی ترافیک هم مذاکره خواهیم کرد تا جمع‌بندی آنچه قرار است به‌عنوان طرح ترافیک جدید در شهر اعمال شود، اقدام خوب و نتیجه‌بخشی باشد.