چ مثل چمران

فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار

کمتر کسی را می‌توان در ایران سراغ داشت که نامی از مصطفی چمران، فرمانده ستاد جنگ‌های نامنظم نشنیده باشد. او علاوه بر اینکه مبارز بود، خودش اهل هنر بود؛ نقاشی می‌کشید و خط، مشق می‌کرد. چمران پیش از شهادت برای تعلیم چریک‌های مبارز ایرانی و ایجاد پایگاه چریکی مستقل به لبنان سفر کرد و سازمانی به نام «امل» را براساس اصول و مبانی اسلامی ایجاد کرد. او سی‌ام خرداد 1۳۶۰، یک‌ماه پس از پیروزی در ارتفاعات «الله‌اکبر»، در نشست فوق‌العاده شورای‌عالی دفاع در اهواز، از بی‌تحرکی و سکون نیرو‌ها انتقاد و پیشنهاد‌های نظامی خود و ازجمله حمله برای آزادسازی بستان را ارائه کرد. چمران سی‌ویکم خرداد ۱۳۶۰ در دهلاویه و بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید. بعد از شهادت چمران تا به امروز آثاری درباره زندگی و شخصیت این مبارز بزرگ تولید شده که بیشترین حجم این تولیدات در قالب انتشار کتاب‌هایی درباره چمران است که تعداد آنها به 40 عنوان می‌رسد.

چمران به روایت همسرش
انتشارات روایت فتح در 3مجموعه «نیمه پنهان ماه»، «یادگاران» و «از چشم‌ها» که به شهدا و خاطراتشان اختصاص دارد، به شهید چمران پرداخته. «چمران به روایت همسر شهید»، نخستین کتاب از مجموعه کتاب‌های «نیمه پنهان» است. در این اثر، غاده چمران از دوست‌نداشتن‌ها آغاز می‌کند؛ از غم جنگ‌های داخلی و... می‌گوید.

کتاب‌هایی برای نوجوانان
«دلم برایش تنگ شده» نوشته محمد‌علی جعفری دیگر کتاب منتشر شده درباره شهید چمران در سال‌های اخیر است که با استقبال مخاطبان روبه‌رو شده است. در این کتاب، بخش‌هایی از زندگی شهید «مصطفی چمران» در قالب داستان با هدف شناساندن بیشتر و بهتر شخصیت شهید چمران و آموزش میهن‌دوستی، آزادگی، تلاش و مجاهدت به نوجوانان و جوانان تدوین شده است. «کتاب چمران» هم از مجموعه کتاب‌های «یادگاران» تألیف ‌رهی رسولی‌فر‌ در 112صفحه برای گروه سنی جوانان منتشر شده است.

رستاخیز پاوه

«رستاخیز پاوه» داستانی برگرفته از واقعیات غائله پاوه در مرداد‌ماه‌1358 است که به قلم محترم استکی از سوی نشر ستارگان درخشان منتشر شده و فضای شهر پاوه را در روزهای فرماندهی مدافعان شهر توسط شهید دکتر مصطفی چمران به تصویر می‌کشد.

تکه‌های سنگین سرب

علاوه بر انتشار کتاب‌های متعدد درباره شهید چمران، صحنه تئاتر هم پذیرای نمایش‌هایی درباره چمران بوده است. یکی از شناخته‌شده‌ترین آنها اجرای «تکه‌های سنگین سرب» بود که در تالار اصلی تئاترشهر روی صحنه رفت. ایوب آقاخانی، نویسندگی کار را برعهده داشت و این نمایش علاوه بر تهران در برخی‌ شهرها هم توسط کارگردانان جوان اجرا شد. سال‌94 آقاخانی این نمایش را روی صحنه برد که در آن پیام دهکردی و عارفه لک بازی کردند. تلاش کارگردان در ارائه شخصیتی متفاوت از چمران یکی از نقاط قوت این نمایش بود و برخلاف آثاری که پیش از آن تصویری منفعل از شهید چمران ارائه کرده بودند، آقاخانی تلاش کرده بود تا در «تکه‌های سنگین سرب» چهره‌ای دراماتیک و قابل باور از او ارائه کند.

انیمیشن چمران و رهایی از بهشت

یکی از آثار قابل توجه انیمیشن «رهایی از بهشت» بود؛ انیمیشن «چمران» ساخته رضا میرکریمی با تکنیک موشن‌کمیک و با صدای پرویز پرستویی روایتی از زندگی شهید چمران است. انیمیشن «رهایی از بهشت» یکی دیگر از پویانمایی‌هایی است که به روایت زندگی شهید مصطفی چمران پرداخته است.