۴۸ ساعت با چمران

سعید مروتی- روزنامه‌نگار

«چ» شاخص‌ترین فیلم کارنامه حاتمی‌کیا در 2 دهه اخیر، یکی از آثار جاه‌طلبانه سازنده‌اش هم محسوب می‌شود که چه در روایت و چه در پرداخت سینمایی فاصله‌ای قابل‌توجه با فیلم‌های متأخر حاتمی‌کیا دارد. ضمن اینکه پرداختن به برشی از زندگی و زمانه شهید مصطفی چمران، چالش‌های معمول روایت زندگی مشاهیر را هم به همراه داشته است.

حاتمی‌کیا با هوشمندی، فیلم «چ» را با روایت 2 روز از زندگی مصطفی چمران ساخته است؛ 2 روز پر حادثه‌ای که چمران به واسطه ناآرامی‌های ابتدای پیروزی انقلاب به کردستان می‌رود. تمرکز بر وقایع این دو روز، باعث تمرکز و اشراف بر یک واقعه تاریخی مشخص شده و راهکار مناسبی هم برای پرداختن به شخصیتی بوده که پرداختن به تمام ابعاد زندگی‌اش بیشتر مناسب مجموعه تلویزیونی است تا فیلم سینمایی. «چ» روایت 2 شبانه‌روز حضور دکتر چمران (فریبرز عرب‌نیا) در مقام نماینده دولت به اتفاق تیمسار فلاحی (سعید راد) و ... در پاوه کردستان است. دکتر وقتی می‌رسد که شهر در آستانه سقوط است. اصغر وصالی (بابک حمیدیان)، فرمانده نیروهای پاسدار با تعدادی رزمنده تنها حافظان مردم در برابر هجوم سرتا پا مسلح ضد‌انقلاب به سرکردگی دکتر عنایت (مهدی سلطانی) است. تم مورد علاقه فیلمساز، جدال میان عقل و احساس و تقابل میان جنگ و صلح، در «چ» به شکلی باورپذیر‌تر از فیلم‌های بعدی حاتمی‌کیا به تصویر کشیده شده است. فیلم در روایتگری تاریخ هم کوشیده تا جزئی‌نگر باشد و از آرامش چمران در کنار جوش و خروش اصغر وصالی در خدمت دستمایه‌اش بهره گرفته است. حاتمی‌کیا به ‌عنوان کارگردانی که همیشه تکنیک برایش مسئله بوده، کوشش فن‌سالارانه‌ای در فیلم چ را به نمایش می‌گذارد که از این جهت هم از بیشتر فیلم‌های 2 دهه اخیرش موفق‌تر عمل کرده است. حاشیه‌های هنگام تولید و اختلاف میان کارگردان و بازیگر نقش چمران، لطمه‌هایی به فیلم وارد کرده ولی فیلم چ در نهایت یکی از آثار موفق سینمای ایران در دهه 90 است که تصویرش از شهید مصطفی چمران، یاران و همراهانش، باور‌پذیر و پذیرفتنی است.