یارانه نقدی چه می‌شود؟

دولت سیزدهم به‌دنبال حذف ارز ترجیحی بر مبنای دلار 4200تومانی از ادبیات اقتصادی کشور، پرداخت یارانه نقدی به خانوارهای مشمول به‌منظور جبران هزینه حذف ارز ترجیحی بر قیمت کالاهای اساسی را در دستور کار قرار داد. براساس این سیاست، طبق روال گذشته، بیستم هرماه خانوارهای یارانه‌بگیر در 3 دهک پایین درآمدی به ازای هر نفر 400تومان در‌ماه و سایر افراد ماهانه 300هزار تومان یارانه نقدی دریافت می‌کنند. البته این سیاست جایگزینی بود برای سیاست پیشنهادی مجلس یعنی راه‌اندازی‌کالابرگ الکترونیک و به همین واسطه، دولت به‌محض راه‌اندازی این سازوکار و آزمایش آن، به همه یارانه بگیران اختیار داد تا بین دریافت نقدی یارانه نقدی در بیستم هرماه یا استفاده از اعتبار آن برای خرید کالاهای اساسی یک‌ماه زودتر از موعد واریز نقدی، انتخاب کنند. در این میان علاوه بر ناآشنایی اکثریت خانوارهای یارانه‌بگیر با نظام کالابرگ، مسئله‌ای دیگر نیز وجود داشت که باعث شد استقبال از کالابرگ طبق انتظار دولت و مجلس نباشد و اکثریت، همچنان دریافت یارانه نقدی را انتخاب کنند. این در حالی بود که اصل پرداخت یارانه 300 و 400هزار تومانی و همچنین طرح کالابرگ الکترونیک، به‌منظور حمایت از معیشت خانوارها و کمک به تأمین کالاهای اساسی مورد نیاز خانوارها یعنی غذا اجرا شده بود و توزیع نقدی آن لزوماً نمی‌تواند به این هدف اصابت کند. متأسفانه، کاهش قدرت خرید خانوارها به‌خصوص در اقشار کم‌درآمد، سال‌هاست که باعث شده یارانه نقدی به‌عنوان یک ممر درآمدی عمل کند و صرف جبران هزینه‌های جاری زندگی به‌خصوص هزینه خدمات و قبوض شود. به همین واسطه، دولت با 2 هدف، تصمیم گرفت یارانه نقدی خانوارهای 3دهک درآمد پایین (به‌طور خاص خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی) را مشروط به استفاده از طرح کالابرگ، معادل 20درصد افزایش دهد. با این کار، هم استقبال از طرح کالابرگ افزایش می‌یابد و مجال بالندگی و تکامل به آن می‌دهد و هم حمایت از فقرا تقویت می‌شود. در این میان، به‌واسطه تکرار مصاحبه‌های مختلف درباره افزایش یارانه و طرح کالابرگ، این شائبه در جامعه ایجاد شده که دولت به‌دنبال تغییر نظام یارانه نقدی یا کاهش و افزایش آن است؛ اما اصل ماجرا این است که یارانه نقدی جز برای 3دهک پایین درآمدی به‌شرط استفاده 70درصدی آن در طرح کالابرگ، افزایش یا کاهش نمی‌یابد و مابقی یارانه‌بگیران نیز کاملاً اختیار دارند بین دریافت نقدی یارانه یا استفاده از اعتبار آن یک‌ماه زودتر برای خرید کالاهای اساسی از فروشگاه‌های عضو نظام کالابرگ، دست به انتخاب بزنند یا هر دو راه را بروند که در این صورت، هر میزان از یارانه نقدی آنها که تا بیستم هرماه استفاده نشده باشد، به‌صورت نقدی به‌حساب آنها واریز خواهد شد.