یادداشت
مطالبه‌گر، همراه و اثرگذار باشیم ...
حلیا سادات حسینی‌شکرابی*
نامگذاری روز جهانی محیط زیست امسال تحت عنوان «راه‌حل‌های مقابله با آلودگی‌های پلاستیک» تلنگری بر آسیب‌های ویرانگری است که مصرف روزافزون پلاستیک بر چرخه طبیعت، حیات وحش و جوامع بشری برجای می‌گذارد و با در نوردیدن مرزهای جغرافیایی به یک چالش جهانی تبدیل شده است.
از بطری‌های پلاستیکی بزرگ و کوچک گرفته تا کیسه‌های نایلونی در ابعاد و اندازه‌های مختلف و از انواع ظروف یک‌بار مصرف گرفته تا نایلکس‌های حاوی میوه و مواد خوراکی، امروز از سهم اساسی و نقش انکارناپذیری در زندگی شهری برخوردارند و میزان مصرف آنها روز به روز در بین شهروندان بیشتر و بیشتر می‌شود.
سفره، کاسه، بشقاب، قاشق، چنگال، کارد و لیوان پلاستیکی که برای راحتی خودمان خریداری می‌کنیم تا کیسه‌هایی که موقع خرید میوه و ارزاق و مایحتاج روزمره، خرواری بر می‌داریم و ساعتی بعد، آنها را روانه سطل زباله می‌کنیم!
مصرف بی‌رویه پلاستیک در ایران در سایه حکمرانی غلط منابع و نبود قوانین بازدارنده برای ممنوعیت مصرف بی‌رویه پلاستیک، باعث شده تا کمتر نقطه‌ای در ایران از گزند زباله‌های پلاستیکی مصون مانده باشد. واقعیت این است که بلندای دماوند، سبلان و علم‌کوه تا سواحل شمال و کرانه‌های جنوب ایران و از اعماق دره‌ها و غارها تا دورافتاده‌ترین نقاط بیابانی و کویری، همه جا سرریز از دوریزهای پلاستیکی هستند که تا چشم کار می‌کند، همه جا پخش و پراکنده شده‌اند.
هر چند آموزش و ترویج تفکیک و کاهش مصرف و تولید زباله، در کاستن از آثار و عواقب مصرف بی‌محابای پلاستیک می‌تواند بسیار مؤثر باشد، اما در این میان، نقش مهم وضع قوانین بازدارنده و مقررات سختگیرانه و اعمال جدی و قاطع این قوانین و مقررات نباید نادیده گرفته شود.
براساس گزارش یونپ، هم اکنون بیش از ۵۰کشور جهان دارای برنامه فعال برای مقابله با آلودگی پلاستیک هستند، اما اقدامات داوطلبانه در سطوح محلی و حتی ملی به تنهایی برای مقابله با این معضل که امروز به بحرانی جهانی تبدیل شده، به تنهایی کفایت نمی‌کند و در این راستا، با همراهی قابل تقدیر اعضای شورای اسلامی شهر تهران، مصوبه «الزام شهرداری تهران به تغییر الگو و کاهش مصرف کیسه‌ها، ظروف و محصولات یک‌بار مصرف پلاستیکی و جایگزین کردن مواد قابل بازیافت غیرپلاستیکی در کلیه مراکز وابسته به شهرداری تهران» را عملیاتی کرده‌ایم و مدیریت شهری با عزم جزم، پای کار کاهش مصرف پلاستیک در میادین میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های شهروند آمده است.
امید است با آغاز اجرای این قانون مترقی شهری در قالب یک برنامه عملیاتی محیط زیستی که در عین حال آثار و نتایج اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز بر شهر و شهروندان دارد، شاهد اراده و اهتمام مسئولان از یک سو و اقبال و همراهی عمومی از سوی دیگر در تحقق این حرکت که مطابق با آموزه‌های اخلاقی و اعتقادی و منطبق بر فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی است، باشیم و توفیق تهران در این چالش را به فرصتی برای موفقیت سایر شهرها و کلانشهرهای کشور تبدیل کنیم و آن را به سراسر ایران عزیز تسری دهیم.
امروز از همه شهروندان عزیز می‌خواهیم که برای حفاظت از طبیعتی که در آن زندگی می‌کنند و محیط زیستی که در آن نفس می‌کشند، آستین‌های همت را بالا زده و مطالبه‌گر، همراه و اثرگذار باشند.
* مدیرکل محیط‌زیست شهرداری تهران