گزارش
30 وعده امیدوار‌کننده الهی که باید به آنها ایمان داشت
مهدی شبان-کارشناس سیاسی
در برخورد با حوادث روزگار، گاهی با علل و اسباب مادی و قابل‌مشاهده، به تحلیل واقعه می‌پردازیم و گاهی علاوه بر آن به اسباب غیبی نهفته در سنت‌های الهی توجه می‌کنیم.
رهبر انقلاب در سخنرانی 14خرداد، ضمن برشمردن ایمان‌های چهارگانه حضرت امام، به ایمان به خدا اشاره کردند که این ایمان در مسائل عینی و خصوصا در مسئله مبارزه با استکبار به‌معنای ایمان به وعده‌ها و سنت‌های الهی است.
سنت‌های الهی یعنی روش‌هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را برپایه آنها تدبیر و اداره می‌کند. خداوند قدرت خودش را در قالب انواع قانونمندی‌هایی در عالم قرار داده که ما بخواهیم یا نخواهیم اجرا می‌شود.
سنت‌ها و وعده‌های الهی عام و فراگیر هستند و معرفت لازم نسبت به آنها در واقع توجه به امکانات نهفته‌ای است که خداوند برای مومنان قرار داده است تا در مسیر زندگی به‌درستی عمل کنند و منطبق با وعده‌ها و سنت‌های الهی بتوانند انتخاب درستی داشته باشند. در حوزه اجتماع اهمیت این سنت‌ها بسیار بیشتر خواهد بود تا اجتماع مومنان اولا در مسیر حق به محاسبات این دنیایی بسنده نکنند و دست قدرت حق را ببینند و ثانیا خوف و یأس را به‌طور کلی از دل پاک کنند و امیدوارانه به وعده‌های الهی حرکت کنند؛ همانطور که حضرت امام با ایمان مستحکم به این وعده حرکت کرد و نتایجش را هم چشید.
وعده‌هایی که مربوط به نصرت و هدایت جوامع ایمانی بیان شده، در واقع پشتیبانی‌های غیبی است که خداوند برای جامعه‌ای که بر صراط مستقیم حرکت می‌کند، قرار داده است.
برای مردم ایران با پشتوانه توحیدی که دارند، شناخت این وعده‌ها اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. برخی این سنت‌های الهی را که به‌عنوان وعده‌های الهی بیان شده‌اند و در سطح جوامع اثر‌گذار است، مرور می‌کنیم؛ وعده‌هایی که با 2صفت حقانیت و قطعی و حتمی‌بودن همراه هستند.
1 سنت تغییر سرنوشت جوامع با اختیار و اراده خودشان: خدا سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد، مگر آنکه خودشان دست به تغییر بزنند(رعد، آیه 11). سنت‌های الهی محیط و حاکم بر رفتارهای انسان است و جوامع انسانی هر نوع تفکر و سلوک و رفتاری را برگزینند، به تناسب آن، سنت‌های الهی بر سرنوشت‌شان حاکم می‌شود.
2 وعده نصرت الهی: اگر خدا را یاری کردید، خدا هم شما را یاری می‌کند و شما را ثابت‌قدم می‌کند(محمد ۷). و خداوند کسانی را که یاری او کنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌کند(حج ۴۰).
3 وعده یاری و نصرت مومنان: و یاری مومنان، همواره حقی است برعهده ما(روم، آیه 47).
مگر کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده و خدا را بسیار به یاد آورده و پس از آنکه مورد ستم قرار گرفته‌اند، از خدا یاری خواسته و انتقام می‌طلبند و کسانی که ستم کرده‌اند به‌زودی خواهند دانست به کدام بازگشتگاه برخواهند گشت (شعراء، 227).
4 وعده دفاع خدا از مومنان: مسلما خدا از مؤمنان دفاع می‌کند(حج 38).
پس آیا [این حقیقت] سبب هدایتشان نشده است که چه بسیار امت‌ها را پیش از آنان هلاک کردیم که [اینان] در مساکن آنان رفت‌وآمد می‌کنند؟ (طه، آیه 128).
5 وعده الهی هدایت نیکوکاران تلاشگر: و آنها که در راه ما (با خلوص نیت) جهاد کنند، قطعا به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است (ابراهیم، 69).
6 وعده آسانی و گشایش همراه سختی: ازجمله سنت‌های الهی آن است که با هر سختی دو آسانی از قبل و بعد برای شخص و جامعه فراهم آید. پس اینطور نیست که عسر و سختی، دائمی باشد، بلکه سختی از دو سو با آسانی محدود می‌شود و اجازه طغیان به آن داده نمی‌شود. خدا می‌فرماید: «فَاِنَّ مَعَ العُسرِ یسرا»؛ پس به راستی با هر سختی یک آسانی است (انشراح، ۵).
7 وعده افزایش رفاه اجتماعی و نزول برکت در صورت ایمان و تقوای الهی: و اگر اهل شهرها و آبادی‌ها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم (اعراف، آیه96).
8 وعده افزایش برکات درصورت استقامت: و اگر جن و انسان به طریقت ایمان پایداری کنند، با آبی فراوان سیرابشان می‌کنیم (جن 16).
9 وعده حاکمیت مستضعفان بر زمین: و اراده ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفان نعمت بخشیم و آنها را پیشوایان و وارثین روی زمین قرار دهیم (قصص، 5).
و مشرق‌ها و مغرب‌های پربرکت زمین را به آن قوم تضعیف شده [زیر زنجیر ظلم و ستم] واگذار کردیم (اعراف، 137).
10 وعده حاکمیت مومنین و صالحین بر زمین: خدای متعال به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، وعده داده است که در زمین جانشینشان سازد (نور ۵۵).
ما در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم که بندگان صالح من وارث (حکومت) زمین خواهند شد(انبیاء، 105).
11 وعده عذاب‌نشدن حاکمیت مصلحان: و چنین نبود که پروردگارت آبادی‌ها را به ظلم و ستم نابود کند درحالی‌که اهلش درصدد اصلاح بوده باشند (هود، ۱۱۷).
12 وعده پیروزی رهبران الهی و مومنان: خداوند چنین مقرر داشته که من و رسولانم پیروز شویم(مجادله: 21).
ما، به‌یقین فرستادگانمان و کسانی را که ایمان آورده‌اند در زندگی این‌جهانی و روزی که گواهان می‌ایستند، یاری می‌کنیم(غافر، 51).
13 وعده عزتمندی مومنان: عزت مخصوص خدا و رسول او و مومنان است(منافقون 8).
14وعده کفایت الهی از متوکلین: هر کسی به خدا توکل کند، خدا او را کفایت می‌کند(طلاق 3).
15 وعده از بین رفتن ترس و اندوه برای خداجویان: «انّ الّذین قالوا ربّنا‌الله ثمّ استقاموا تتنزّل علیهم الملائکه الّا تخافوا و لا تحزنوا»
16 وعده زندگی گوارا برای صالحان: «من عمل صالحاً من ذکر او انثی و هو مؤمن فلنحیینه حیاه طیبه».
17وعده محبوبیت مومنان و صالحان: همانا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، به‌زودی خدای رحمان برای آنان محبتی (در دل‌ها) قرار می‌دهد(مریم ۹۶).
18 وعده بهروزی و سعادت مجاهدان راه خدا: (ای پیامبر! به منافقان) بگو: آیا برای ما جز یکی از دو نیکی (فتح یا شهادت) را انتظار دارید؟ ولی ما منتظریم که عذاب خداوند یا از سوی خودش یا به‌دست ما به شما برسد. پس شما منتظر باشید، ما نیز با شما در انتظار می‌مانیم(توبه ۵۲).
19 وعده نجات مومنان: آنگاه فرستادگانمان و نیز کسانی را که ایمان آورده‌اند، می‌رهانیم. برعهده ماست که مؤمنان را رهایی دهیم (یونس، 103).
20 وعده غلبه حزب‌الله: به‌راستی گروه خدای متعالی است که چیره است(مائده، 56).
سخن ما درباره بندگان پیامبرمان از‌پیش چنین رفته است* که آنان‌اند که یاری می‌شوند* و سپاهیان مایند که چیره می‌گردند»(صافات، 173ـ171).
21 وعده عذاب‌نشدن مستغفران:(ای پیغمبر) تا تو در میان آنان هستی خدا بر آن نیست که آنها را عذاب کند و تا آنان طلب آمرزش می‌کنند خدا عذاب‌کننده ایشان نخواهد بود (انفال، ۳۳).
22 وعده عدم‌ضرر از توطئه‌های دشمن برای متقین: « اگر [در برابر آنها] صبر و پرهیزکاری پیشه کنید، نقشه‌های [خائنانه] آنها به شما زیانی نمی‌رساند(آل‌عمران 120).
23 وعده از بین رفتن باطل در مقابل جریان حق: حق بیامد و باطل رفت که باطل از میان رفتنی است(اسراء/81).
حق را بر باطل می‌افکنیم و(حق) آن را درهم می‌شکند و آن (باطل) یکباره از میان می‌رود(انبیا 18).
خدای متعال باطل را نابود میسازد و حق را با کلمات خویش استقرار می‌دهد(شوری ۲۴).
24 وعده غلبه تعداد کم مومنان بر تعداد زیاد کافران: چه‌بسا گروه اندکی که به توفیق خدا بر گروه بسیاری پیروز شدند، و خدا با شکیبایان است(بقره، 249).
25 وعده نابودی کافران و ظالمان با حاکمیت الهی در یک جامعه: «أَ فَلَمْ یهَدِ لهَمْ کمْ أَهْلَکنَا قَبْلَهُم مِّنَ الْقُرُونِ یمَشُونَ فی مَسَکنهِم»
26 وعده نصرت مومنان و انتقام از مجرمانی که به مومنان ظلم کرده‌اند: «إنَّا مِنَ الْمُجْرِمینَ مُنْتَقِمُون»؛ مسلما ما از مجرمان انتقام خواهیم گرفت(سجده، آیه22).
27 وعده تدافع حق و باطل و حاکمیت و پیروزی حق: از نظر قرآن همواره حق و باطل در جنگ و تدافع با یکدیگر است تا زمانی که حق چیره و باطل نابود شود؛ البته همواره باطل همانند کف روی آب است که به چشم می‌آید و غلبه ظاهری دارد، ولی دیری نمی‌پاید که از میان می‌رود و چون حبابی می‌ترکد(رعد، آیه 17). در نهایت این باطل است که نابود می‌شود: و خداوند، باطل را محو می‌کند و حقّ را به فرمانش پابرجا میسازد(شوری، 24).
28 وعده بشارت رحمت به صبرکنندگان در آزمایش و ابتلا: و بی‌تردید شما را به چیزی اندک از ترس و گرسنگی و کاهش بخشی از اموال و کسان و محصولات [نباتی یا ثمرات باغ زندگی از زن و فرزند] آزمایش می‌کنیم. و صبرکنندگان را بشارت ده.* همان کسانی که چون بلا و آسیبی به آنان رسد، گویند ما مملوک خداییم و یقیناً به‌سوی او بازمی‌گردیم. * آنانند که درودها و رحمتی از سوی پروردگارشان بر آنان است و آنانند که هدایت یافته‌اند(بقره 157- 155).
29 وعده حمایت از مومنان با از بین رفتن برخی ظالمان توسط برخی دیگر: اینگونه برخی ستمکاران را بر برخی به کیفر گناهانی که همواره مرتکب می‌شدند، مسلط و چیره می‌کنیم(انعام، 129).
30 وعده دستیابی به غنائم از دشمنان: خداوند غنائم فراوانی به شما وعده داده بود که آنها را به‌دست می‌آورید، ولی این یکی را زودتر برای شما فراهم ساخت؛ و دست تعدّی مردم [= دشمنان] را از شما بازداشت تا نشانه‌ای برای مؤمنان باشد و شما را به راه راست هدایت کند(فتح آیه ۲۰).
