توجه به درخواست‌های مردمی

مهدیه تقوی‌راد

اداره کشوری که بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب و بیرون کردن عمال طاغوت درگیر جنگ با دنیا شد، کار ساده‌ای نبود، با وجود این رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ایران در کنار مشغله‌ها، رسالت‌ها و مسئولیت‌های خطیرشان، هیچ‌گاه از مردم کشور غافل نبودند و در شبانه‌روز حتما ساعاتی را به خواندن نامه‌های رسیده به دفترشان و حتی الامکان پاسخگویی به آنها اختصاص می‌دادند. ایشان راس ساعت۹ شب شام مختصری می‌خوردند. بعد از آن دوباره به وظایف رهبری می‌رسیدند. پاسخ به نامه‌های بی‌شمار و مطالعه از دیگر برنامه‌هایی بود که در این ساعت به آن مشغول می‌شدند. امام همیشه در ساعت۲۳ با تجدید وضو به خواب می‌رفتند.



دریافت بیش از یک میلیون نامه
از مجموعه مکتوباتی که در ایام حیات مبارک حضرت امام(ره)، برای ایشان ارسال شده است، قریب یک میلیون نامه در آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) نگهداری می‌شود. براساس مستندات موجود، شیوه امام‌بزرگوار این بود که گزارش موضوع‌بندی شده و آماری تمام نامه‌های عادی را که روزانه از سوی دفتر معظم‌له تنظیم می‌شد، ملاحظه می‌فرمودند و در مواردی که لازم بوده است پاسخ نامه‌ها از سوی دفتر ارسال می‌شد و بخشی از نامه‌ها را نیز حضرت امام شخصا جواب می‌دادند. چنان که حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی دراین‌باره نقل کرده؛ از مسائلی که امام برای حیات علمی حوزه علمیه بعد از رحلت مرحوم آقای حائری یزدی ضروری می‌دانستند، حضور آیت‌الله بروجردی در قم بود که از نظر علم و فضایل اخلاقی از علمای طراز اول بودند. لذا امام برای اقامت ایشان در قم تلاش وسیعی کردند و وقتی مرحوم آیت‌الله بروجردی برای عمل جراحی به بیمارستان فیروزآبادی شهرری آمدند، طبق گفته مادرم، امام گاهی 50 تا 60 نامه برای علمای سراسر کشور دستنویس می‌کردند که از آقای بروجردی بخواهند به قم تشریف بیاورند و بالاخره بر اثر تلاش‌های همه‌جانبه علما و به‌ویژه حضرت امام، مرحوم آیت‌الله بروجردی برای اقامت در قم راضی شدند.

میراث مکتوب
نامه‌های سیاسی امام، از آثار منثور مهم باقیمانده ایشان است که جزوی از اسناد انقلاب محسوب می‌شود. ایدئولوژی و تحصیلات حوزوی ایشان سبب شده که پاره‌ای از نامه‌های سیاسی‌شان، محتوای مذهبی و فقهی - حقوقی داشته باشد. از این‌رو مکاتبات سیاسی، وصیتنامه و نوع نگارش تاریخی، معنوی و ادبی امام از اهمیت زیادی برخوردار است. اندیشه و کلام ایشان، به آثار ایشان سبک نگارش متفاوتی بخشیده است. سبک، ویژگی‌های مشترک و پر تکرار در آثار یک شخص است که دیده می‌شود. سبک نگارش امام گاهی سیاق عبارات و طرز جمله‌بندی و به‌عبارت‌دیگر، نحوه بیان مطلب به لحاظ جمله‌بندی جلب توجه می‌کند. در این میان نامه حضرت امام به صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی نامه‌ای است که در تاریخ روابط خارجی در جهان با درنظر گرفتن شرایط زمان و ویژگی‌های آن کم سابقه است. نامه امام فقط یک نامه عرفانی عادی نیست و ابعاد مختلفی دارد؛ هم دارای بار سیاسی قوی و هم جنبه‌های عمیق مذهبی و عرفانی و فلسفی است. امام در این نامه از یک طرف اقدامات ضدمذهبی نظام کمونیستی را در 70سال سلطه خفقان‌آور، زیر سؤال برد و از طرفی آنچه را که آنها سال‌ها به‌عنوان فلسفه بافته بودند در هم ریخت.

ای نامه که می‌روی به‌سویش...
روز 24آذر سال1361 نامه‌ای به دفتر امام رسید که نگارنده دانش‌آموزان دبستان دخترانه فاطمیه تهران بودند؛ دانش‌آموزانی که در نامه خود قصد نصیحت کردن امام را داشتند اما در میانه راه از این کار خود پشیمان شدند. در قسمتی از این نامه آمده: امام عزیز، ما بچه‌های کلاس پنجم جهاد مدرسه فاطمیه هستیم. چون در کتاب دینی ما نامه امام‌‎ ‎‌محمدتقی(ع) را به فرمانده سیستان و نصیحت‌هایی را که امام، به ایشان کرده‌اند نوشته، ما هم‌‎ ‎‌تصمیم گرفتیم که برای شما نامه‌ای نوشته و شما را نصیحت کنیم. ولی اماما، ما شما را نمی‌توانیم‌‎ ‎‌نصیحت کنیم. زیرا شما بزرگوارید و از همه گناهان به‌دورید. اماما، ما بچه‌های کوچک از ته قلب‌مان، 3خواهش از شما داریم و امیدواریم لیاقت آنها را داشته‌‎ ‎‌باشیم. اول آنکه:‌ای پدر بزرگوارمان، ‌ای پیر جماران، ‌ای روح خدا با خط زیبای خودتان برای ما‌‎ ‎‌جواب بنویسید و ما و آموزگاران‌مان را در آن نصیحت کنید. دوم آنکه: عکسی از خودتان را با امضاتان‌‎ ‎‌همراه آن، برای ما بفرستید و در آخر آن که: امام جان، همه ما فدای یک لحظه عمر تو.‌ای رهبر عزیز که‌‎ ‎‌هنوز ما مسلمانان قدر تو را نمی‌دانیم؛ آقای خمینی عزیزمان، با چشمانی مشتاق، منتظر جواب نامه شما‌‎ ‎‌هستیم.امام راحل در جواب نامه این دختران چند خطی را به این شرح مرقوم داشتند: فرزندان عزیزم! نامه محبت‌آمیز شما را قرائت کردم. کاش شما عزیزان مرا نصیحت‌‎ ‎‌می‌کردید که محتاج آنم. امید است با نشاط و خرمی درس‌های‌تان را خوب بخوانید و در‌‎ ‎‌همان حال، به وظایف اسلامی که انسان‌ها را می‌سازد، عمل کنید و اخلاق خود را نیکو‌‎ ‎‌کنید و اطاعت و خدمت پدران و مادران‌تان را غنیمت شمارید و آنها را از خود راضی کنید‌‎ ‎‌و به معلم‌های‌تان احترام زیاد بگذارید. سعی کنید برای اسلام و جمهوری اسلامی و‌‎ ‎‌کشورتان مفید باشید. از خداوند تعالی، سلامت و سعادت و ترقی در علم و عمل برای‌‎ ‎‌شما نور چشمان آرزو می‌کنم. سلام بر همه شماها.


منابع: * پرتال امام خمینی ره / * پایگاه اطلاع‌رسانی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره / * کتاب برداشت‌هایی از سیره امام خمینی ره