10 چالش وزیر جدید

علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار
نشست ‌علنی دیروز مجلس یک دستورکار مهم داشت؛ رای‌اعتماد به وزیر پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت آموزش و پرورش که درنهایت بهارستان به رضا مراد صحرایی رای‌اعتماد داد تا مهم‌ترین نهاد آموزشی کشور سکاندار تازه خود را بشناسد.در جلسه دیروز بهارستان، صحرایی با ۱۶۷رای موافق، ۸۶رای مخالف، ۱۴رای ممتنع و ۲رای باطله ازمجموع ۲۶۹نماینده حاضر، رأی اعتماد گرفت تا وزارت آموزش و پرورش پس‌از پشت‌سر گذاشتن یک دوره تلاطم‌های مدیریتی، که انتقادهای بسیاری را نیز به‌دنبال داشت، تحقق اولویت‌های محوری را در دستورکار قرار دهد.
رای‌اعتماد مجلس به گزینه پیشنهادی تصدی وزارت آموزش‌وپرورش در شرایطی است که این وزارتخانه به‌دلیل شرح وظایف استراتژیکی که برعهده دارد، راهبری اولویت‌های گسترده‌ای را عهده‌دار است و سکاندار تازه این وزارتخانه کار سختی را برای پیشبرد دستورکارهای موردنظر پیش‌رو دارد؛ دستورکارهایی که در ادامه به بررسی 10مورد از مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.


اجرای سند تحول
با وجود گذشت بیش‌از یک‌دهه از تصویب این سند، میزان اجرایی شدن سند تحول چندان قابل‌قبول نبوده و نتوانسته آنگونه که باید، بستر مناسب به‌منظور ایجاد تغییرات راهبردی در کارکردهای محوری این وزارتخانه را فراهم کند. اکنون اما کارشناسان معتقدند با رای‌اعتماد مجلس به سکاندار جدید آموزش‌وپرورش، اجرایی‌سازی هرچه بهتر سند تحول، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های در دستورکار صحرایی به‌شمار می‌رود.

اصلاح ساختار بودجه‌ای
کارشناسان معتقدند نامتوازن بودن ساختار بودجه‌ای و بی‌توجهی کافی به بخش‌هایی مانند پژوهش، از اصلی‌ترین پاشنه‌آشیل‌های کنونی آموزش‌وپرورش است. توجه بیشتر به مدارس شبانه‌روزی، اختصاص بودجه بیشتر به استان‌ها و مناطق دور از مرکز و به نتیجه رساندن طرح‌های عمرانی موردنیاز، ازجمله موضوع‌هایی است که کارشناسان معتقدند در اصلاح ساختار بودجه‌ای آموزش‌وپرورش بیش‌از گذشته باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

رفع چالش کمبود معلم
کمبود معلم در مدارس، به‌ویژه در مناطق دور از مرکز، یکی از چالش‌هایی است که در دهه‌های اخیر وزارت آموزش و پرورش با آن دست به گریبان بوده‌است. برهمین اساس هم بود که رهبرمعظم‌انقلاب در دیدار 12اردیبهشت‌ماه سال‌جاری با جمعی از فرهنگیان کشور، با اشاره به کمبود معلم «متعهد» و «کارآمد»، بر سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر به‌منظور تقویت زیرساخت‌ها و دستگاه‌های تربیت معلم، ازجمله دانشگاه فرهنگیان تأکید کردند.

مقابله با بی‌عدالتی‌های آموزشی
گسترش روزافزون مدارس غیرانتفاعی در نقاط مختلف کشور یکی از موضوع‌هایی بوده که به‌دلیل تضعیف رویکرد اصولی «عدالت آموزشی»، همواره مورد انتقاد جامعه و مقام‌های عالی نظام قرار داشته‌است. پررنگ شدن چنین رویکردی در ساختار آموزشی کشور، زمینه‌ساز ایجاد نوعی عدم‌توازن کیفی در میان مدارس دولتی و غیرانتفاعی شده‌است و اصلاح چنین روندی، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های وزارت آموزش‌وپرورش محسوب می‌شود. جلوگیری از خصوصی‌سازی بی‌رویه مراکز آموزشی یکی از راهکارهایی است که در این زمینه می‌تواند مثمرثمر باشد.

ارتقای ساختار محتوای آموزشی
یکی از انتقادهایی که در طول سال‌های گذشته به محتوای آموزشی مدارس وارد شده، عدم‌پرداخت مناسب به ارتقای هویت ایرانی – اسلامی و غنی شدن محتوای کتاب‌هاست. برخی معتقدند با توجه به گسترش روزافزون هجمه‌های فرهنگی، که نسل جوان و نوجوان را هدف گرفته، در مدارس بیش‌از گذشته باید تدابیری اندیشید که اشتیاق دانش‌آموزان برای فراگیری آموزش‌های هویتی و دینی بیش‌از پیش افزایش یابد.

رفع مشکلات معیشتی معلمان
رفع مشکلات معیشتی معلمان و فرهنگیان و حل‌وفصل چالش‌های مربوط به بیمه، بازنشستگی و درمان معلمان ازجمله محورهایی است که باید به‌صورت ویژه در اولویت فعالیت‌ها و اقدام‌های مسئولان جدید وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد. کارشناسان معتقدند غلبه بر چالش‌های معیشتی، نخستین ضرورت در مسیر اصلاح ساختار آموزشی و محتوایی این وزارتخانه  است.

احیای فعالیت‌های پرورشی
کمک به رشد هرچه بیشتر ابعاد گوناگون هویت دانش‌آموزان، از‌جمله در حوزه هویت فردی، اجتماعی و دینی آنان، از رسالت‌های محوری امور تربیتی یا پرورشی در مدارس است. کارشناسان معتقدند اجرای برخی سیاست‌های نادرست در مدارس طی سال‌های گذشته، زمینه‌ساز کمرنگ‌شدن روزافزون فعالیت‌های پرورشی در مدارس شده‌است. درچنین شرایطی به‌منظور جبران کاستی‌های موجود، تامین امکانات و نیروی‌انسانی موردنیاز، از ضرورت‌های پیش روست.

استانداردسازی امکانات آموزشی
بررسی‌های میدانی در بسیاری از استان‌ها، از ضرورت رفع کمبودهای موجود زیرساختی، به‌ویژه در مدارس روستایی و عشایری حکایت دارد. ادامه فعالیت مدارس کانکسی، یکی از مهم‌ترین نیازها در مسیر ارتقای کیفیت آموزش در مناطق مختلف کشور است؛ راهبردی که اگرچه در سال‌های اخیر گام‌های مؤثری به‌منظور تحقق آن برداشته شده، اما کافی نبوده‌است.

توجه بیشتر به مهارت‌محوری
عدم توجه کافی به مهارت‌آموزی، از مهم‌ترین انتقادهایی بوده که در طول سال‌های اخیر به محتوا و ساختار آموزشی مدارس وارد بوده‌است. برهمین اساس هم هست که کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه معتقدند توجه بیش‌از پیش به مدارس فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش باید از اولویت‌های محوری مدیران این بخش باشد تا بتوان به آماده‌سازی دانش‌آموزان برای ورود به بازار کار، بدون حضور در دانشگاه امیدوار بود.

 برقراری ثبات مدیریتی
براساس اسناد بالادستی ابلاغی، «تامین ثبات مدیریت» یکی از اصلی‌ترین محورهایی است که باید مدنظر مقام‌های ارشد این وزارتخانه قرار گیرد؛ اولویتی که باید با توجه به «رویکرد ارزشی و انقلابی و دورنگه‌داشتن محیط آموزش و پرورش از دسته‌بندی‌های سیاسی» مدنظر قرار گیرد.