مردم ناجی

سعیده مرادی؛ روزنامه‌نگار

برای بسیاری از خانواده‌هایی که عزیزان آنها بر اثر یک لحظه غفلت سرشان تا پای دار رفته گروه«من درد مشترکم» نامی‌آشناست و حکم فرشته نجات را دارد. این گروه بیش از 2 دهه کارش گرفتن رضایت اولیای‌دم و نجات جان انسان‌هایی است که یک لحظه خشم یا یک حادثه و اتفاق غیرمنتظره آنها را قاتل کرده و حکم قصاص را دست‌شان داده است.

شروع کار با افراد زیر ۱۸سال
حدود ۲۰ سال پیش بود که گروه من درد مشترکم فعالیتش را برای لغو حکم قصاص افراد مشمول دیه شروع کرد. در ابتدا فعالیت گروه هدف این تشکل، کودکان زیر ۱۸سال و زنان بود. اما گروه من درد مشترکم، دایره فعالیتش را پس از مدتی گسترش داد. اعضای این گروه به‌خوبی می‌دانستند که به هر حال در میان بقیه مجرمان، همچنان محکومانی وجود دارند که غیرعمد خطا کرده‌اند و هر لحظه منتظر جاری شدن حکم هستند.
 برای همین سراغ پرونده‌های دیگر و جلب رضایت اولیای‌دم، رفتند و توانستند در این مسیر مؤثر باشند. در نهایت رضایت خانواده‌های بسیاری را گرفتند و افراد زیادی را از چوبه دار رها کردند. فرخنده جبارزادگان که مؤسس این تشکل مردمی است و بانوان دیگری چون «رمضانی» و «رضاییان» که همگی یک روز با مشکلات این‌چنینی دست و پنجه نرم می‌کردند، تاکنون توانسته‌اند ۲۵۰ پرونده را پیگیری و رضایت اولیای دم را بگیرند. اوایل فعالیت این گروه فقط محدود به تهران بود اما در زمانی کوتاه خبر این موضوع به شهرستان‌ها هم رسید و پرونده‌هایی از نقاط مختلف کشور به سراغ اعضای گروه من درد مشترکم آمد. آنها در چارچوب اولویت‌های گروه، سراغ این پرونده‌ها رفتند. ‌اکنون بیش از ۸۰ درصد پرونده‌های این گروه از شهرستان‌ها هستند.

کمک به چه پرونده‌ها و از چه روش‌هایی؟
این گروه مردم‌نهاد در فعالیتش چارچوب‌های خاص خود را دارد. بیشتر سراغ پرونده‌هایی می‌رود که در آن قتل با برنامه‌ریزی رخ نداده باشد و همچنین مبلغ تعیین شده برای وجه‌المصالحه، رقم بسیار بالایی را شامل نشود. البته اعضای این گروه قبل از هر اقدامی سعی می‌کنند تا استعلام و تأییدیه حسن‌اخلاق زندانی را بگیرند تا بعدها مسئولیتی در قبال جامعه نداشته باشند.
در گرفتن رضایت از اولیای‌دم هم شیوه این گروه به این شکل است که آنها برای پرونده‌های مختلف، راه‌های متفاوتی را در پیش می‌گیرند. چون اعضای گروه به‌خوبی می‌دانند که گرفتن رضایت برای خانواده‌های مختلف مشابه نیست و باید برای هریک راه خاص خود را بروند و از یک نسخه واحد نمی‌توان برای همه استفاده کرد، اما آنچه در مورد همه آنها صدق می‌کند، این است که نمی‌توان هرگز از تماس تلفنی برای گرفتن رضایت استفاده کرد، مگر برای دیدار آن هم در شرایطی که امکان هماهنگی از طرف رابط وجود داشته باشد. آنها گاهی برای به سرانجام رسیدن پرونده‌ها سال‌ها وقت می‌گذارند و بارها به خانه مقتول مراجعه می‌کنند تا موفق شوند.

تأمین دیه
یکی از مشکلات اساسی که توسط اعضای این گروه برای دستیابی به موفقیت مطرح می‌شود، تأمین مبلغ دیه است که گاهی خانواده اولیای‌دم بیشتر از مبلغ دیه‌های دولتی درخواست و کار را مشکل می‌کنند. جبارزادگان می‌گوید: «با ارتباطاتی که با مردم و خیران داریم، مبالغ دیه را فراهم می‌کنیم. از طریق گروه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی، تلاش داریم تا مبالغی را که برای دیه تعیین می‌شود، جمع‌آوری و به خانواده اولیای‌دم پرداخت کنیم.» این گروه در راستای اهداف خود تاکنون چندین نمایشگاه را نیز برگزار و از هنرمندان درخواست کرده‌ تا آثارشان را برای کمک به آزادی زندانیان غیرعمد در اختیار نمایشگاه بگذارند که با استقبال خوب  هنرمندان، درآمد حاصل را برای تأمین مبلغ دیه صرف شده
است.