یقه گیری بعد از پاچه گیری

در اتفاقاتی که بر اثر حمله سگ‌ها به انسان‌ها رخ داده، سگ‌های بدصاحب و بلاصاحب بیشترین نقش را داشته‌اند. نگهداری از سگ‌های بدصاحب تمام و کمال بر عهده صاحب سگ است و درصورت بروز حادثه و آسیب‌رساندن سگ به سایر اشخاص، صاحب سگ باید پاسخگو باشد، اما در مورد ساماندهی سگ‌های بلاصاحب و ولگرد ارگان‌های زیادی مسئولیت دارند و باید این امر را به سرانجام برسانند. در گزارش زیر به وظایف ارگان‌ها و نهادهایی پرداخته‌ایم که وظیفه جمع‌آوری و ساماندهی سگ‌های رهاشده را بر عهده دارند.

ستاد مرکزی کنترل حیوانات ناقل
بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌، جلوگیری از شیوع امراض واگیردار انسانی و حیوانی و جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض، مزاحم و ولگرد را وظیفه شهرداری دانسته و برای اجرای این وظیفه در سال ۱۳۸۷ ستاد مرکزی کنترل جمعیت حیوانات ناقل را تشکیل داده و آیین‌نامه‌ای را مشخص کرده است.
براساس این آیین‌نامه، کارگروه اجرایی برای اجرای این دستورالعمل در 4سطح ملی، استانی، شهرستان و سطح اجرایی تشکیل شده است. در سطح شهرستان، اعضای کارگروه کنترل جمعیت حیوانات ناقل بیماری به انسان شامل فرماندار به‌عنوان رئیس کارگروه، شهردار به‌عنوان دبیر کارگروه، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان، رئیس مرکز بهداشت، نماینده نیروی انتظامی، نماینده دادستان، رئیس اداره دامپزشکی، بخشداران، دهیاران و نماینده انجمن حمایت از حیوانات شهرستان هستند.

سگ‌های رهاشده در حاشیه شهرها تجمع می‌کنند
اگرچه شهرداری متولی اصلی جمع‌آوری سگ‌های رهاشده به شمار می‌آید، اما بخش قابل‌توجهی از حیوانات رها شده در شهرها از روستاها و مناطق اطراف وارد شهرها می‌شوند.
داوود گودرزی، مدیر کنترل حیوانات شهری شهرداری تهران می‌گوید: «ما در کل شهر تهران عملیات جمع‌آوری سگ‌ها را انجام می‌دهیم، ولی تجمع این حیوانات در مناطق حاشیه‌ای و هم‌مرز تهران با سایر شهرستان‌ها و روستاهای استان نشان می‌دهد اغلب این سگ‌ها بومی نیستند و از سایر نقاط به حریم شهر تهران آورده و در اینجا رها می‌شوند.»
او درباره محل‌ تجمع سگ‌های رهاشده در شهر تهران می‌گوید: «در مناطق یک، 2، 4، 5، 13، 18، 19، 20، 21 و 22 که دارای حریم هستند تعداد سگ‌های رهاشده بیشتر است.»

در روستاها مراکز عقیم‌سازی‌ سگ‌ها وجود ندارد
در مناطق غیرشهری که توسط دهیاری‌ها اداره می‌شوند، دهیاری و شورای روستا وظیفه جمع‌آوری سگ‌های رهاشده را بر عهده می‌گیرند، اما نبودن مراکز عقیم‌سازی‌ در این مناطق، سبب می‌شود جمع‌آوری سگ‌های رهاشده به‌صورت مطلوب انجام نشود. انسیه اسماعیلی، دهیار روستای عمادآور می‌گوید: «اگرچه جمع‌آوری سگ‌های رهاشده به‌صورت مداوم و مستمر انجام می‌شود، ولی تا زمانی که مراکز عقیم‌سازی‌ این حیوانات در نقاط مختلف دایر نشود و این مراکز در شهر تهران متمرکز باشند، نمی‌توان انتظار داشت که در کنترل این حیوانات موفق شویم.»

دامپزشکی همکاری می‌کند
براساس آیین‌نامه مصوب سال 1387دامپزشکی با در اختیار گذاشتن ماده بیهوشی برای سلاح بیهوشی یا مواد تزریق برای معدوم‌سازی سگ‌های غیرمفید به روش مرگ بدون درد به ساماندهی سگ‌های بلاصاحب کمک می‌کند. در معدوم‌سازی‌ سگ‌های بیمار به روش مرگ بدون درد هزینه تأمین مواد بیهوش‌کننده بر عهده شهرداری است و دامپزشکی بر مواردی مانند تعیین دوز مواد بیهوشی نظارت دارد. در سال‌های اخیر این روش کنترل سگ‌ها به‌کار برده نمی‌شود و عقیم‌سازی‌ این حیوانات کاربرد بیشتری دارد. دامپزشکی موظف است در عقیم‌سازی‌ و کنترل زاد و ولد سگ‌های جمع‌آوری شده به شهرداری کمک کند.

نقش محیط‌زیست، حمایتی و نظارتی است
با توجه به آلودگی‌های زیست‌محیطی که سگ‌های رهاشده برای محیط‌های شهری به‌وجود می‌آورند، سازمان‌ها و ادارات تابعه محیط‌زیست بر جمع‌آوری این حیوانات نظارت دارند و در این امر با شهرداری همکاری می‌کنند.

حامیان محیط‌زیست نقشی چندگانه دارند
تعدادی از حامیان محیط‌زیست معتقدند جمع‌آوری و عقیم‌سازی‌ سگ‌های رهاشده غیرانسانی است و به روش‌های مختلف با این اقدام ارگان‌های مجری طرح مخالفت می‌کنند، ولی عده‌ای از حامیان حیوانات نیز در سال‌های اخیر برای کمک به شهرداری آستین بالا زده‌اند و با فعالیت داوطلبانه در نقاهتگاه‌های آرادکوه در جمع‌آوری و عقیم‌سازی‌ اصولی این حیوانات نقش مؤثری ایفا می‌کنند.