گزارش
حیوان‌دوستی یا حیوان‌آزاری؟
افراط در شیوه‌های نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ‌ها، صدای فعالان حقوق حیوانات را هم درآورده است
سحر جعفریان-روزنامه نگار
قلاده سگ را محکم به‌دست گرفته و حیوان زبان بسته را کشان کشان به کلینیک زیبایی حیوانات خانگی در یکی از مناطق شمالی شهر می‌برد. سگ از نژاد ساموید است؛ گران قیمت و زیبا اما مشخص است که دوست ندارد دوباره روی میز اصلاح قرار گیرد و از آن داروی خواب‌آور بخورد تا آقا یا خانم پِت‌استالیست با قیچی و شانه به جان موهایش بیفتد! آن طرف‌تر، سگ ژرمن شپرد با لباس تنگ بر تن در کنار صاحبش دیده می‌شود. لباس آنقدر تنگ و دست پا گیر است که سگ، بی‌قرار و کلافه، در فاصله‌ای کمتر از یک متر، گاه به‌صورت چرخشی یا رفت و برگشت در حرکت مداوم است. چندین سال است که با افراط در شیوه‌های نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ‌ها، کار از حیوان‌دوستی و مد اجتماعی گذشته و به مرز باریک حیوان‌آزاری رسیده است. اینجاست که صدای قانون و حامیان حقوق حیوانات به گوش می‌رسد.
از طبیعت تا شهر
در گذشته نگه داشتن سگ بیشتر مختص به افرادی با خانه‌های بزرگ، ویلاها و باغ‌ها یا چوپانان بود، اما به‌تدریج پای این حیوان زبان بسته به آپارتمان‌های 40متری و فضاهای پر تراکم عمومی مانند کوچه‌ها، خیابان‌ها و پارک‌های شهری هم باز شد. آپارتمان‌هایی بسیار کوچک و فضاهای عمومی شلوغ که از دریچه قانون هر کشور و سیاستی هم به آن بنگریم خیلی زود درخواهیم یافت این چنین نگهداری از حیوان خانگی، با توجه به مشکلات عدیده‌ای که برای سایر شهروندان به‌وجود می‌آورد، هم غیرقانونی و هم غیرانسانی و غیراخلاقی است. شاهد این ادعا، تغییر رفتار حیوان شامل ابتلا به افسردگی و رواج بیماری‌های روحی و نیز میزان شکایت حقوقی و غیرحقوقی از حملات حیوانات به‌ویژه سگ‌ها به افراد مختلف و کودکان است. البته به این موارد می‌توان فوبیای برخی از افراد نسبت به سگ را هم اضافه کرد. فوبیایی که این روزها ناگزیر هستند با آن در هر کوچه و گذری بیشتر از قبل مواجه شوند! اینکه سگ در محیط شهری متولد شده و توانایی زندگی در حیات وحش را ندارد یا اینکه تحت‌تأثیر تبلیغات برخی شرکت‌ها و افراد سودجو، سگِ آپارتمانی (!) بخرید، موضوعی است که پیش از آن باید از فراهم بودن زیرساخت‌های نگهداری حیوان در ابعاد خانگی و شهری اطلاع داشته باشید.
نقض پروتکل حقوق حیوانات مساوی است با حیوان‌آزاری
اگر در جریان نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ‌ها، پروتکل حقوق حیوانات رعایت نشود، می‌توان آن را مصداق حیوان‌آزاری دانست. محمد درویش، فعال محیط‌زیست و حامی حیوانات ضمن بیان این مطلب، می‌گوید: «سبک زندگی بشر در عصر جدید با دگرگونی‌های بسیاری همراه بوده است؛ دگرگونی‌هایی که منجر به همزیستی انسان با حیوانات خاص شده است. این همزیستی تا جایی که همسو با پروتکل‌های نگهداری از حیوانات باشد، نگران‌کننده نیست، اما اگر این همزیستی و حیوان‌دوستی از مرز افراط یا تفریط خارج شود، به‌طوری که حیوان در معرض آسیب یا خطر جسمی و روانی قرار گیرد، حیوان‌آزاری تلقی می‌شود. به‌عنوان مثال خوراندن داروهای خوراکی برای ایجاد کم‌تحرکی هنگام ارائه هرگونه خدمات بهداشتی و آرایشی یا پوشاندن لباس‌های غیراستاندارد که باعث محدودیت در حرکات و فعالیت حیوانات می‌شود یا اینکه نحوه سوخت‌وساز آنها را مختل می‌کند.» درویش می‌افزاید: «یکی از مشکلاتی که حیوانات خانگی در جریان محبت‌های افراطی از سوی صاحبان‌شان با آن مواجه هستند، بروز بیماری‌هایی مانند افسردگی ناشی از تعارض‌های رفتاری (اجبار به انجام کاری خارج از طبیعت حیوان) یا خدماتی (آرایش‌های غیرضرور و انجام امور تفریحی مغایر با زیست حیوان) و همچنین دیابت به سبب پرخوری و کم‌تحرکی است؛ بیماری‌هایی که بخشی از آن به سبک زندگی افراد بازمی‌گردد.»
مرز حیوان دوستی و حیوان آزاری
فقط کافی است به سر و صدای بیش از حد یک سگ در پارک یا معبری اعتراض کنید یا واکنش متفاوت ناشی از ترس نسبت به حضور سگ در پیاده‌رو از خود نشان دهید، آن وقت است که متهم می‌شوید به دوست نداشتن حیوانات و حامی آنها نبودن. درحالی‌که واقعیت این است که شهر فضایی برای زیست انسان‌هاست که در کنار این فضا اگر شرایط نگهداری از حیوانات مهیا باشد، می‌توان نسبت به همزیستی با آنها اقدام کرد. «کاظم مددی»، از فعالان حقوق حیوانات در این‌باره می‌گوید:«نگهداری از سگ در خانه یک‌سری شرایط اولیه و بدیهی دارد که رعایت آنها ضروری است. یک‌سری شرایط ثانویه‌ای هم وجود دارد که اگر به سمت و سوی آزار حیوان کشانده نشود، رعایت‌شان خالی از لطف نیست. به‌عنوان مثال، اصلاح موی سگ‌ها برای جلوگیری از ابتلا و شیوع بیماری‌های پوستی مانند قارچ لازم است، اما آرایش و پیرایش آنها با انواع اکسسوری‌ها و پوشاندن لباس‌های تنگ و محدود نه‌تنها لطف و حیوان دوستی محسوب نمی‌شود، بلکه ازجمله مصادیق حیوان آزاری است که منجر به آسیب روحی و روانی حیوان خواهد شد.» این فعال حقوق حیوانات ادامه می‌دهد:«اگر شرایط اولیه نگهداری سگ ازجمله فضای مناسب و کافی را نداشته باشیم یا در پی اعتراض همسایگان اجازه سروصدا و رفتار طبیعی به حیوان ندهیم اینها هم حیوان‌آزاری محسوب می‌شود. بنابراین ضمن محترم دانستن حقوق حیوانات و تأیید اثربخشی همزیستی حیوانات با افراد افسرده و تنها، همانطور که پیش‌تر اشاره کردم باید به نکات مقدماتی و ضروری اولیه توجه داشت. برای وقوع حیوان آزاری منتظر بریدن گوش، عمل جراحی و درآوردن حنجره، پنجه‌ها و تزریق بوتاکس نباشید!»
در همینه زمینه :
عکس‌خانه
پلان یک