چرا کسی متخصص بیهوشی نمی‌شود؟

مدت‌هاست که کارشناسان نسبت به کمبود متخصصان بیهوشی هشدار می‌دهند. کمبودهایی که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه نظام سلامت در آینده هم مطرح است؛ چراکه متخصصان بیهوشی نقش بسیار مهمی در عمل‌های جراحی برعهده دارند، زیرا موجب بی‌دردی بیماران و راحتی کار جراحان می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 8هزار متخصص بیهوشی در کشور هستند که البته برخی از آنها در این حوزه مشغول به‌ کار نیستند اما مسئولان در استان‌های مختلف از کمبود این پزشکان در شهرهای مختلف خبر می‌دهند. مشکلی که البته تنها مختص ایران نیست و گفته می‌شود بیش از نیمی از مردم دنیا به یک بیهوشی ایمن و استاندارد دسترسی ندارند و در بسیاری از نقاط دنیا هنوز تجهیزات و متخصصان بیهوشی کافی وجود ندارد. به همین دلیل یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت، گسترش دسترسی مردم به بیهوشی ایمن است. این در حالی است که کشور ما  از متخصصان بسیار باتجربه و با سطح علمی بالا برخوردار است ولی چندی پیش رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران از خالی ماندن بیش از 70درصد از صندلی‌های تخصصی رشته بیهوشی خبر داد و روند وضعیت بیهوشی در ایران را نزولی عنوان کرد. اما مشکل کجاست که این رشته پراهمیت کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد.
متخصصان تأکید می‌کنند که زمانی می‌توان در امر پیشگیری و ارائه خدمات درمانی باکیفیت موفق بود که یک چرخه سالم و پویای اقتصادی برای حوزه سلامت تعریف شود و تا زمانی که این چرخه برقرار نباشد، ارائه خدمات مطلوب و مستمر امکانپذیر نخواهد بود. مسئله‌ای که در حوزه تخصصی بیهوشی مطرح است اما متخصصان این رشته بالینی با مشکلات متعددی مواجه هستند که کیفیت این خدمات را کاهش می‌دهد. در این‌باره گفته می‌شود یکی از دلایل نبود رشد در رشته بیهوشی، تعرفه پایین و چرخه اقتصادی ضعیف است، به‌طوری که درآمد متخصصان بیهوشی در مقایسه با سایر رشته‌های پزشکی با وجود ساعات کاری زیاد و سختی و استرس بیشتر، کمتر است. درآمد کم در کنار سختی کار و استرس زیاد منجر به کاهش میل پزشکان به انتخاب این رشته و کمبود نیروی انسانی و حتی مهاجرت باتجربه‌های این حوزه هم شده و این در حالی است که بیهوشی در سایر کشورها یک رشته کلیدی، استراتژیک و در حال توسعه است و جایگاه ویژه‌ای دارد. این در حالی است که در صورتحساب‌های بیمارستانی هم اینطور تصور می‌شود که تمام پول عنوان شده برای هزینه‌های بیهوشی به‌عنوان دستمزد به پزشک یا متخصص پرداخت می‌شود اما واقعیت اینجاست که بخش عمده‌ای از صورتحساب بیهوشی بیمار در بیمارستان، مربوط به داروهای بیهوشی و سایر هزینه‌های بیمارستانی است و درصد ناچیزی از کل مبلغ دریافتی به‌عنوان دستمزد به متخصص بیهوشی پرداخت می‌شود. مشکلات مطرح‌شده باعث شده که بیماران نگرانی‌هایی از کاهش کیفیت خدمات بیهوشی و حتی کمبود داروهای آن به ‌دلیل گرانی و تحریم‌ها داشته باشند اما انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه ایران تأکید کرده تاکنون هیچ بیماری به‌دلیل کمبود تجهیزات و داروی بیهوشی از انجام عمل جراحی بازنمانده و داروهایی هم که در حوزه بیهوشی در حال مصرف است مورد نظارت قرار می‌گیرد و درباره کیفیت آنها، نگرانی خاصی وجود ندارد چون همگی به تأیید سازمان غذا و دارو می‌رسند و کل کشورهای منطقه هم خواهان واردات داروهای بیهوشی تولید شده در کشور هستند. با همه این موارد اما اگر برای آینده بیهوشی و تامین نیروی کافی در این زمینه در کشور برنامه‌ریزی نشود، در آینده نزدیک این رشته با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد و یکی از چالش‌های جدی حوزه سلامت خواهد بود.