تسخیر آمریکا با سوپر ماریو

ستایش منفرد

ما متولدین دهه1360 که سال‌های کودکی‌مان را با هیجان و تعلیق بازی‌های ساده و ابتدایی کنسول‌های بازی گذراندیم، شخصیت کوتاه‌قدِ سبیلویی را که لباس‌کارِ سرهمی آبی و بلوز قرمز می‌پوشید و کلاهی همرنگ بلوزش بر سر می‌گذاشت، هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنیم. آن روزها همه ما این شخصیت را به اسم «قارچ‌خور» می‌شناختیم، چون با خوردن قارچ‌هایی که در طول بازی در مسیرش بود، ناگهان قد می‌کشید و راحت‌تر می‌توانست جفت‎‌پا روی سر لاک‌پشت‌هایی که دشمنش بودند، بپرد و حذف‌شان کند. آن روزها هیچ‌کدام‌مان نمی‌دانستیم که اسم اصلی قارچ‌خور «سوپر ماریو» است که معنای آن چیزی می‌شود در مایه‌های ماریو کولاک یا ماریو محشر. سروکله ماریو نخستین‌بار در سال1981 در بازی ویدئویی «دانکی کنگ» (یاد کینگ‌کنگ افتادید؟) از محصولات شرکت ژاپنی «نینتندو» پیدا شد که باید از روی موانعی مثل بشکه‌های غلتان می‌جهید و امتیاز جمع می‌کرد تا بتواند زنی به نام پائولین را که گرفتار چنگ میمون بدذات بود، نجات دهد. نام مردِ جهنده یکباره سر زبان‌ها افتاد و جهانی شد. از آن پس، ماریو در بازی‌های زیادی از ژانرهای مختلف حضور داشته و پرفروش‌ترین فرانشیز بازی ویدئویی تاریخ محسوب می‌شود. این موفقیت‌ها باعث شد که ماریو راهش را از دنیای بازی به سمت رسانه‌های دیگر مثل تلویزیون و سینما و کمیک‎بوک و مانگا کج کند که البته بیشتر این محصولات در دهه‌های 1980 و 1990 عرضه شدند. از 15فروردین امسال انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» (The Super Mario Bros. Movie) در سینماهای جهان اکران شده و بیش از یک میلیارد دلار فروخته است. این فروش غیرمنتظره نشان داد که سوپر ماریو همچنان محبوب است و باید منتظر دنباله‌های دیگر این انیمیشن پرفروش باشیم. در این صفحه اطلاعاتی از این انیمیشن و سابقه شخصیت سوپر ماریو گرد آورده‌ایم.


داستان از چه قرار است؟
ماریو به همراه برادرش لوییجی به‌تازگی لوله‌کشی خودشان را در بروکلین باز کرده‌اند که مورد تمسخر کارفرمای سابق‌شان، اسپایک و مخالفت پدرشان است. ماریو و لوییجی پس از اینکه خبر نشت بزرگ آب در شهر را می‌شنوند، به زیرِ زمین می‌روند تا آن را تعمیر کنند، اما هر دو به داخل لوله بزرگی مکیده و از هم جدا می‌شوند. ماریو در قلمرو قارچ‌ها که فرمانروایش پرنسس پیچ است، فرود می‌آید درحالی‌که لوییجی سر از سرزمین تاریکی درمی‌آورد که حاکمش بازِر شیطان‌صفت است. بازر در طلب ازدواج با پرنسس پیچ است و قصد دارد درصورت مخالفت پرنسس قلمرو او را نابود کند. بازر به ماریو به چشم رقیب عشقی خود نگاه می‌کند و به همین دلیل لوییجی را گروگان می‌گیرد تا مستمسکی برای تهدید ماریو باشد. ماریو با تاد ملاقات می‌کند که او را به دیدار پرنسس پیچ می‌برد. پرنسس قصد دارد که با کنگ‌ها علیه بازر متحد شود و موافقت می‌کند که تاد و ماریو در راه مبارزه با بازر همسفر او شوند. پادشاه امپراتوری جنگل، کرنکی کنگ، به شرط اینکه ماریو پسرش، دانکی کنگ، را در مبارزه‌ای شکست دهد، حاضر به کمک می‌شود. به‌رغم قدرت دانکی کنگ، ماریو موفق به شکستش می‌شود. ماریو، پرنسس، تاد و میمون‌ها راه قلمرو قارچ‌ها را در پیش می‌گیرند که در میانه راه با حمله ارتش بازر مواجه می‌شوند. حین مبارزه، ماریو و دانکی کنگ در اقیانوس می‌افتند و بقیه میمون‌ها اسیر می‌شوند و پرنسس و تاد به قلمر قارچ‎ها بر‌می‌گردند تا مردم شهر را تخلیه کنند. بازر از پرنسس خواستگاری می‌کند و پرنسس که متوجه شده مشاور بازر، کامک، تاد را شکنجه کرده پیشنهاد او را می‌پذیرد. در این اثنا، ماریو و دانکی کنگ خودشان را به مراسم عروسی می‌رسانند. ماریو و دانکی کنگ زندانیان و لوییجی را آزاد می‌کنند و بر اثر انفجاری که باعث ایجاد خلأ و مَکش می‌شود، همگی به بروکلین منتقل می‌شوند. بازر به اندازه یک قارچ کوچک و در بطری زندانی می‌شود و مردم بروکلین از ماریو و لوییجی قدردانی می‌کنند.

با مستأجر خود مهربان باش!

در سال1981، شرکت نینتندو مکانی را از تاجر و بسازوبفروش آمریکایی، ماریو آرنولد سیگل (2018ـ1934)، اجاره کرد تا به‌عنوان مقر آمریکایی خود از آن استفاده کند. زمانی که شرکت نینتندو در حال کار روی بازی «دانکی کنگ» بود، سیگل به محل آنها رفت تا از مینُرو آراکاوا، رئیس نینتندو آمریکا، اجاره‌ عقب‌افتاده را دریافت کند و او را در مقابل کارمندانش مورد سرزنش قرار داد. آراکاوا و همکارانش، شخصیت بازی دانکی کنگ را که قبلا «مرد جهنده» نام داشت، به ماریو تغییر نام دادند.


چارلز مارتینیت، بازیگر آمریکایی، از سال1991 در مجموعه بازی‌های «سوپر ماریو» دوبلور ماریو و لوییجی بوده، اما در این انیمیشن در نقش عموی آنها و یکی از اهالی بروکلین به نام جوزپه حضوری کوتاه دارد که این خود باعث اعتراض بعضی از دوستداران وی شد.

ایتالیایی‌های ژاپنی‌تبار

ماریو و لوییجی همانطور که از نام‌شان هم مشخص است، ایتالیایی هستند. با وجود این، ماریو و لوییجی و بسیاری از شخصیت‌های فرانشیز سوپر ماریو را طراح ژاپنی، شیگِرو میاموتو، برای شرکت نینتندو خلق کرده است. او که خود از مقامات بالای این شرکت است، یکی از متخصصان برجسته و افراد مؤثر در تاریخ بازی‌های ویدئویی شناخته می‌شود. میاموتو، علاوه بر بازی پر‌طرفدار ماریو، بازی‌های ویدئویی دیگری همچون «افسانه زلدا» و «وی موزیک» را نیز طراحی کرده است.

سال‌ها و اقتباس‌ها

1986
انیمیشن «برادران سوپر ماریو: ماموریت بزرگ برای نجات پرنسس پیچ» به کارگردانی ماسامی هاتا اکران شد که دوبعدی بود و به همراه انیمیشن «پسر دونده: رازِ سربازِ ستاره‌ای» که در یک روز اکران شدند، نخستین انیمیشن‌هایی هستند که براساس بازی ویدئویی ساخته شده‌اند. صداپیشگان این انیمیشن ژاپنی‌زبان بودند و فیلم فقط در ژاپن اکران شد و تا مدت‌ها یافتن نسخه‌ای از آن کار سختی بود.

1993

لایو اکشن (Live-Action) «برادران سوپر ماریو» به کارگردانی زوج راکی مورتن و آنابِل جانکل به نمایش درآمد که به‌رغم بودجه 42 تا 48میلیون دلاری‌اش در گیشه شکست خورد. این فیلم نخستین لایو اکشنی بود که براساس یک بازی ویدئویی ساخته می‌شد. باب هاسکینز در نقش ماریو، جان لیگزامو در نقش لوییجی و دنیس هاپر در نقش شخصیت منفی فیلم ظاهر شدند.

2023

انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» اکران شد و بزرگ‌ترین افتتاحیه آخر هفته یک انیمیشن در سراسر جهان و پردرآمدترین فیلم براساس یک بازی ویدئویی را از آن خود کرد. این فیلم پرفروش‌ترین فیلم 2023 تا اینجای سال، پنجمین انیمیشن پرفروش تاریخ، بیست‌وچهارمین فیلم پرفروش تاریخ، پرفروش‌ترین انیمیشن کمپانی ایلومینِیشن (سازنده انیمیشن «من نفرت‌انگیز») و پرفروش‌ترین انیمیشن غیر «دیزنی / پیکسار» است.

لوله‌کش یا کاشف؟

با اینکه حرفه سوپر ماریو لوله‌کشی است، اما آنچه در قلب داستان‎های او وجود دارد، جست‌وجوگری و اکتشاف است. او مثل هموطن ایتالیایی‎اش، کریستف کلُمب که اتفاقی قاره آمریکا را کشف کرد، در مکان‌هایی که قبلا کسانی در آنها ساکن شده‌اند، به جست‌وجو می‌پردازد. ماریو مثل قهرمانان بازی‌های اکشن و ماجرایی نیست که در استفاده از سلاح مهارت دارند و قدرت جنگاوری‌شان جذاب است. طبعا خوردن قارچ و مبارزه با دشمنانی که غلبه بر آنها چندان سخت نیست، عامل جذابیت ماریو نیست. این روح جست‌وجوگری است که این بازی و این شخصیت را اینطور محبوب کرده است.

قاچاق فیلم
حساب توییتری video memes نسخه پرده‌ای این انیمیشن را در دو قسمت در صفحه‌اش قرار داد که با وجود اینکه نسبت‌های منظری و کمی رنگ و نورش به‌هم ریخته بود، حداقل 9میلیون نفر از آن دیدن کردند. توییتر بعد از چند روز این حساب را بست و این نسخه نتوانست لطمه جدی‌ای به فروش فیلم بزند.