روایت تهران
میدانی برای تجارت و کسب‌وکار
تخته‌پل
مریم قاسمی
عطار و کفاش کنار هم
به‌گفته اعتمادالسلطنه، میدان تخته‌پل در زمان سلطنت زندیه و سپس در دوران قاجار دشتی گسترده بود؛ محل کشت و برداشت انواع سبزی برای مصرف اهالی تهران و به سبزه‌میدان معروف.در کتاب تهران قدیم آمده، سبزه‌میدان از میدان‌های مهم دارالخلافه تهران بوده که به‌دستور امیرکبیر تغییراتی اساسی در بافتش ایجاد شد.سبزه میدان تهران علاوه بر محل کسب، محل تجمع مردم در ایام محرم بوده و هنوز نیز هست. این میدان اکنون، همان اسلوب قدیمی را دارد البته بدون آن درختان بلند، آب نماها و مغازه‌های قدیمی. سبزه‌میدان بعد از آنکه به‌صورت 2 طبقه ساخته شد، حجره‌های پایینی را دارو فروش‌ها یا عطاری‌ها و طبقه فوقانی را تجار به‌دست گرفتند. دهانه اصلی ورودی بازار به بازار کفاش‌ها یا ارسی‌دوزها راه می‌یابد و چهار طرفش با چهار دهانه به بازار صحاف‌ها و توتون‌فروش‌ها و کفاش‌ها منتهی می‌شود.
تجارت پرسودی که بوی گند می‌داد
سمیرا باباجانپور
روش غیراصولی دفع فاضلاب که در روزگاری به مشکل اصلی بلدیه تهران تبدیل شده بود، برای بعضی‌ها تجارتی پرسود هم بود. ویلم فلور، ایران‌شناس معروف هلندی در این‌باره نوشته: «برخی از کشاورزان با الاغ‌های خود به شهر می‌آمدند و فضولات و کثافات را بار الاغ می‌کردند و با خود می‌بردند تا به‌عنوان کود در مزارع کشاورزی از آن استفاده کنند. انتقال فاضلاب به بیرون شهر توسط گروه ویژه‌ای به نام «کناس» انجام می‌شد که از این طریق امرارمعاش می‌کردند. آنان حتی به دولت نیز بابت این کار مالیات می‌پرداختند. حق پاکسازی مستراح‌های عمومی بالا بود. برای مثال (سرویس بهداشتی) مسجد شاه تهران با ۴۰ مستراح، دارای سرقفلی‌ای معادل حداقل ۳۰هزار تومان در سال بود. البته این پول به جیب رفتگران فاضلاب نمی‌رفت و بیشتر کسانی که آنها را استخدام کرده بودند، پول‌ها را می‌گرفتند.
بورس کی به تهران آمد؟
رضا نیکنام
۵۶سال از ورود نخستین کارگزاران بخش خصوصی به بورس تهران می‌گذرد. در آن سال‌ها چراغ بورس اوراق بهادار تهران با ورود سهام «بانک صنعت و معدن» و «نفت پارس» روشن شد و شهروندان تهرانی برای نخستین بار با مقوله‌هایی همچون خرید اوراق بهادار و سود سهام آشنا شدند. امکانات دفتر بورس تهران به یک میز و چند صندلی و یک تخته سیاه محدود می‌شد و دفتر اولیه بورس در بانک کارگشایی درخیابان فردوسی قرار داشت.البته طرح اولیه راه‌اندازی بازار بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی‌گردد. در آن سال به درخواست دولت ایران، یک فرد به‌نام «وان لوترفلد» درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی‌هایی انجام داد و حتی طرح قانونی تاسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد.
هتلی که تئاترشهر شد
ثریا روزبهانی
نیمه نخست سال 1311بود که هتل بلدیه در چهارراه ولیعصر فعلی افتتاح شد. این هتل که مدتی بعد به کافه تغییر کاربری داد، این روزها با عنوان تئاترشهر پایتخت، پاتوق هنرمندان و هنردوست‌هاست. زمین هتل متعلق به میرزاعیسی وزیر بود، اما شهرداری آن را تصاحب کرد تا دومین هتل تهران را در آن بسازد. حدود 100هزار تومان هم برای ساخت هتل هزینه کرد. در روزنامه اطلاعات آن زمان درباره این هتل نوشته شده بود: «عمارت مهمانخانه بلدیه مشرف به باغ زیبایی است که دارای خیابان‌بندی منظم و گلکاری‌های قشنگ است و این باغ خود به عظمت و شکوه عمارت بیشتر افزوده است.»طبق اسناد تاریخی در سال ۱۳۴۵ با تصویب ساخت سالن تئاتر مدرن در زمین‌های اطراف هتل، ساختمان این هتل هم به رادیو تلویزیون ملی سپرده و تئاترشهر در محل کافه بلدیه راه‌اندازی شد.
اولین زندانی زندان قصر
زهرا بلندی
سرتیپ درگاهی، رئیس شهربانی در دوران حکومت رضاشاه، کسی بود که زندان قصر را در سال ۱۳۰۸ ساخت و ۲روز بعد از افتتاح آن توسط رضاشاه برکنار شد و به‌عنوان نخستین زندانی زندان قصر محبوس شد. به‌گفته تهران‌شناسان، محمد درگاهی، فردی شرور و در مدرسه به ممدچاقو معروف بود. او پس از ساخت زندان، از رضاشاه و درباریان دعوت می‌کند تا برای افتتاح به زندان بیایند. او هنگام بازدید دری را باز می‌کند و همه را به داخل یکی از بندها می‌فرستد، اما همین که شاه می‌خواهد داخل شود تیمورتاش، وزیر دربار، مانع رفتن شاه به داخل بند می‌شود. مراسم که به پایان می‌رسد تیمورتاش به رضاشاه می‌گوید محمد درگاهی قصد داشت با ورود او به سلول در را به روی همه قفل کند و علیه آنها کودتا کند و ادامه ماجرا رقم می‌خورد.
