درس ساختمان بهار

سیمین برادران-روزنامه‌نگار

دیرتر از معمول با 125تماس گرفته بودند؛ تصور می‌کردند خودشان از پس آتش برمی‌آیند. پارکینگ را انبار کرده و پلمب ساختمان را به‌صورت غیرمجاز شکسته بودند. چند تا از ستون‌های طبقات منفی را برداشته و در آسانسور را هم کار نگذاشته بودند و سرانجام آتش گرفت و منجر به شهادت یک آتش‌نشان حین اطفای حریق شد. ساختمان بهار؛ همان ساختمانی که در سال گذشته انرژی بسیاری از شهر گرفت و غم زیادی بر دلمان بر جای گذاشت جزو ساختمان‌های پرخطر نبود، ولی با تغییر کاربری فاجعه آفرید. تهران ساختمان‌های این گونه کم ندارد. جای جای پایتخت پر است از ساختمان‌هایی که به‌نحوی دستکاری شده‌اند و شهروندان بدون توجه و بی‌خبر در آنجا تردد می‌کنند.

خطر، همسایه‌ها را تهدید می‌کند
 به مأموران دروغ نگویید
جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی میزان ناایمنی ساختمان‌های تغییر کاربری داده شده را تشریح می‌کند: «هر ساختمان یک کاربری دارد که طبق کاربری تعریف‌شده و مجاز باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد؛ چون اساس کار ساختمان‌سازی‌ و مهندسی براساس آن کاربری تعریف شده است. وقتی بدون اخذ مجوز لازم تغییر کاربری می‌دهند تخلف بوده و غیرمجاز است؛ چراکه زیرساخت‌های آن به‌صورت غیرقانونی تغییر می‌کند.» «در برخی تغییر کاربری‌ها مجبور هستند دیوارها و لوله‌کشی‌ها را تغییر ‌دهند.» او با بیان این نکته ادامه می‌دهد: «اینجاست که خطر آغاز می‌شود. خیلی از همسایه‌ها متوجه می‌شوند، اما برایشان مهم نیست و خطر را جدی نمی‌گیرند. خیلی افرادی که دنبال سود هستند به‌دنبال انبار کردن مواد خطرناک می‌روند؛ مگر می‌شود همسایه‌ها نفهمند؟ مشکل اینجاست کهگاهی به ساختمان‌هایی که سرکشی می‌کنیم متوجه می‌شویم همه‌‌چیز درست است، اما پس از حریق اعلام می‌شود تغییر کاربری داده‌اند و هر اتاق را انبار مواد خاصی کرده‌اند و به مأموران دروغ می‌گویند. غیرمجاز تغییر کاربری می‌دهند، اما یکسری مخفیانه است که بسیار برای فرد و همسایه‌ها خطرناک است.»

چگونه خانه‌ای ایمن بخریم؟
ملکی راه‌های تشخیص تغییر کاربری را تشریح می‌کند: «کاربری ساختمانی که می‌خواهید در آن واحدی بخرید یا اجاره کنید در سند قید شده است، ولی وقتی می‌بینید کاربری مورد دیگری است باید حساسیت لازم را داشته باشید. گاهی واحد بدون پارکینگ می‌فروشند و این پارکینگ‌ها را تغییر کاربری می‌دهند و ایمنی لازم رعایت نمی‌شود. برای هر تغییر کاربری باید مراجعه به آتش‌نشانی داشته باشند و آتش‌نشانی دستورالعملی می‌دهد که باید آن را رعایت کنند.» سخنگوی سازمان آتش‌نشانی طی هشداری می‌گوید: «اگر شهروندان تغییر کاربری خطرناکی را ملاحظه کنند، مثلا ببینند مواد شیمیایی انبار می‌شود، می‌توانند به نواحی شهرداری اعلام کنند، اما چنانچه مواد خطرناک جابه‌جا ‌کنند می‌توانند به نیروی انتظامی هم اطلاع دهند.»

چه محورهایی در ارزیابی ساختمان‌های ایمن اثر دارد؟
اسماعیل سلیمی، سرپرست معاونت پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان مدیریت بحران شهر تهران ضمن هشدار به شهروندان از راه‌های قانونی تغییر کاربری پرده ‌برمی‌دارد:
   به سابقه ساختمان توجه کنید (آیا براساس پروانه‌های مورد تأیید شهرداری و نظام مهندسی ساخته شده است یا دارای تخلفات ساختمانی نسبت به صدور پروانه است.)
   سال ساخت اهمیت زیادی دارد (اگر سال ساخت بعد از ابلاغ آیین‌نامه باشد، ساختمان بهتر است.)

هشدار
تغییراتی که مالک بدون نظارت نظام مهندسی و شهرداری در ساختمان ایجاد می‌کند، خیلی خطرناک است:
تغییر لوله‌کشی ساختمان
برداشتن تیغه و ستون
تبدیل پارکینگ به انبار
تبدیل انبار به منزل مسکونی
تغییر در لوله گاز
تغییرات بدون نظر کارشناس متخصص در ساختمان

چگونه ساختمان‌مان را تغییر بدهیم؟
1 باید برگه استحکام بنا از شهرداری بگیرید.
2  نقشه مقاوم‌سازی‌ داخلی تغییرات و تعمیرات اساسی را تهیه کنید.
3 نقشه را به تأیید نظام مهندسی برسانید.
4 پروانه تعمیرات اساسی را از شهرداری اخذ و به‌طور قانونی کار خود را انجام دهید.

 ســطــوح تــغـیـیـر کـاربـری ساختمان‌ها
تغییر کاربری اساسی(مثلا تجاری تبدیل به مسکونی یا اداری شود)
تغییر فعالیت ساختمان بدون تغییر کاربری

چگونه بفهمیم ساختمانی ناایمن است؟
1 دریافت شناسنامه فنی ساختمان از نظام مهندسی یا شهرداری
2 دریافت سوابق تخلفات ساختمان از شهرداری
3 ارائه اسناد دریافتی به ناظر یک شرکت دارای صلاحیت

مبحث 22 مقررات ملی ساختمان چه می‌گوید و چرا اهمیت دارد؟
این بحث هنوز اجرایی نشده، ولی در حال رفع ایراد است که تضمین می‌کند کسی که مجری یا مالک ساختمان است موظف است بازرس ایمنی برای ساختمان به‌طور سالانه بگیرد تا طبق مشخصات فنی آن را بررسی کند. این ناظر بررسی می‌کند که ایمنی رعایت شده در ساخت‌وساز وجود دارد یا خیر یا اینکه تغییراتی ایجاد شده است یا خیر؟

نحوه ارائه گزارش‌های مردمی هنگام مواجهه با تخلفات
مردم اگر گزارشی دارند از طریق سامانه 137پلاس اطلاع دهند. به سایت سازمان مدیریت بحران شهر تهران هم می‌توانند مراجعه کنند. پایگاه‌های مدیریت بحران در مناطق 22گانه هم گزارش‌های مردمی را دریافت می‌کنند.