شوک غیرمنتظره به بازار جهانی نفت

تصمیم غیرمنتظره اوپک‌پلاس برای کاهش عرضه روزانه ۱.۶میلیون بشکه‌ای نفت بازار جهانی طلای سیاه را با شوک 4درصدی افزایش قیمت مواجه کرد. روز 13فروردین اعضای اوپک پلاس اعلام کردند به‌طور داوطلبانه عرضه نفت خام خود را از‌ ماه می‌۲۰۲۳ تا پایان سال در مجموع روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه دیگر کاهش می‌دهند. به گزارش همشهری، دیروز کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌پلاس با تأکید بر پایبندی به برنامه کاهش عرضه روزانه ۲میلیون بشکه‌ای از یک کاهش داوطلبانه روزانه یک میلیون و ۶۰۰هزار بشکه‌ای از ‌ماه می(اردیبهشت ماه) خبر داد. این کمیته با بررسی داده‌های تولید نفت خام در ماه‌های ژانویه و فوریه۲۰۲۳ بر پایبندی کل اعضای اوپک‌پلاس به توافقنامه همکاری و سازوکار جبران تخطی‌ها تأکید کردند.
بر این اساس، عربستان سعودی روزانه ۵۰۰هزار بشکه، عراق روزانه ۲۱۱هزار بشکه، امارات متحده عربی روزانه ۱۴۴هزار بشکه، کویت روزانه ۱۲۸هزار بشکه، قزاقستان روزانه ۷۸هزار بشکه، الجزایر روزانه ۴۸هزار بشکه، عمان روزانه ۴۰هزار بشکه و گابن روزانه ۸هزار بشکه از‌ماه مه تا پایان سال۲۰۲۳ از تولید خود می‌کاهند. با احتساب کاهش 500هزار بشکه‌ای تولید نفت روسیه برآورد شده که مجموع کاهش تولید داوطلبانه کشورهای یادشده به یک میلیون و ۶۶۰هزار بشکه در روز برسد.

تحلیلگران چه می‌گویند؟
 تحلیلگران بازار جهانی نفت می‌گویند: این اقدام غافلگیرکننده کشورهای عمده فروشنده نفت، شامل اعضای سازمان اوپک و غیراوپک باعث افزایش فوری قیمت‌های جهانی نفت خام می‌شود. این در حالی است که آمریکا به‌عنوان یک کشور اصلی تولیدکننده و مصرف‌کننده نفت تصمیم اوپک پلاس را غیرعقلانی توصیف کرد. رویترز هم گزارش داد با احتساب تعهدهای جداگانه کشورهای عضو اوپک‌پلاس، مجموع کاهش تولید روزانه این ائتلاف به ۳میلیون و ۶۶۰هزار بشکه می‌رسد که معادل ۳.۷ درصد تقاضای جهانی است.  این تصمیم در پی بروز یک بحران بانکی در آمریکا گرفته شده که باعث تضعیف تقاضا برای نفت شده بوده و قیمت هر بشکه به 70دلار رسید که پایین‌ترین قیمت در 15‌ماه اخیر به‌شمار می‌رود.
رئیس شرکت سرمایه‌گذاری پیکرینگ انرژی پارتنزز می‌گوید: تصمیم تازه اوپک‌پلاس برای کاهش عرضه نفت می‌تواند قیمت نفت را ۱۰دلار برای هر بشکه افزایش دهد، درحالی‌که مؤسسه پی‌وی‌ام پیش‌بینی کرد که با آغاز معاملات بازارهای جهانی نفت خام باید منتظر جهش فوری بود.

واکنش نفت‌فروشان
عربستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک اعلام کرد که به‌طور داوطلبانه تولید خود را ۵۰۰هزار بشکه در روز کاهش می‌دهد و هدف از این اقدام را حمایت از ثبات بازار نفت اعلام کرد. معاون نخست‌وزیر روسیه هم گفت که کشورش کاهش تولید روزانه ۵۰۰ هزار بشکه‌ای را تا پایان ۲۰۲۳ تمدید می‌کند. علاوه بر عربستان و روسیه، کشورهای کویت، عمان، عراق و امارات هم از تصمیم خود برای کاهش داوطلبانه نفت خود خبر دادند. الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: فدراسیون روسیه به‌عنوان یک مشارکت‌کننده مسئول در بازار نفت و انجام اقدامی پیشگیرانه در برابر نوسان‌های بیشتر بازارهای جهانی، کاهش داوطلبانه روزانه ۵۰۰هزار بشکه‌ای‌ماه فوریه را تا پایان سال۲۰۲۳ تمدید خواهد کرد.
تنها 3کشور ایران، لیبی و ونزوئلا مشمول تصمیم کاهش داوطلبانه تولید نفت اوپک پلاس نمی‌شوند چراکه این کشورها تولیدی کمتر از سطح توافق شده را دارند.

جهش 4دلاری طلای سیاه
تصمیم ناگهانی اوپک‌پلاس بر کاهش عرضه روزانه یک میلیون و ۶۰۰هزار بشکه‌ای، قیمت‌های جهانی نفت خام را ۴دلار برای هر بشکه افزایش داد که بیشترین افزایش روزانه در یک سال اخیر به شمار می‌رود. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال حدود 84دلار و نفت سبک آمریکا هم اندکی بیش از 79دلار داد و ستد شد.

مکث
جدایی نفت فروشان از واشنگتن
فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی وین و کارشناس ارشد اقتصاد انرژی تصمیم اخیر اوپک‌پلاس برای کاهش سقف جمعی این ائتلاف را اقدامی بسیار مهم ارزیابی کرد و آن را در واقع تلاشی از سوی تولیدکنندگان بزرگ برای پایان دادن به سلطه سیاست‌های آمریکا بر بازار انرژی دانست.او تأکید کرد: ارقام کاهش تولید حکایت از آن دارد که عربستان، عراق، امارات متحده عربی، کویت و عمان بخش اعظم کاهش را به‌خود اختصاص می‌دهند، یعنی بازگشت کانون نظام تصمیم‌گیری نفت به منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه که این تحولی مهم است. برکشلی تأکید دارد: تصمیم اوپک‌پلاس نیز در این مقطع بسیار مهم است. آمریکا خود را آماده می‌کرد تا پر کردن ذخیره‌سازی‌های راهبردی خود را آغاز کند درحالی‌که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا پیشتر گفته بود با رسیدن قیمت نفت به ۷۰ دلار، پر کردن دوباره ذخیره‌سازی‌های راهبردی را آغاز می‌کند ولیکن ذخیره‌سازی‌های راهبردی آمریکا که امروز به‌عنوان تنظیم بازار از آن استفاده می‌شود، مفهوم راهبردی خود را از دست داده است. این کارشناس ارشد انرژی افزود: در شرایطی که اقتصاد آمریکا و اروپا با نرخ‌های بالای تورم، ورشکستگی بانک‌ها و مخاطره‌های رکورد تورمی روبه‌روست، تصمیم اوپک‌پلاس، راهبردی و پرمعناست.