برنج پلاستیکی واقعی یا غیرواقعی؟

مهلا داریان- روزنامه‌نگار

از حدود 14هزار سال پیش برنج به‌صورت خودرو در آسیا و آفریقا رشد می‌کرد. در زمان انوشیروان، طبیبی به نام برزویه، برنج را از هندوستان با خود به ایران آورد و از اواخر دوره ساسانیان در گیلان قوت غالب مردم آنجا شد و هنوز هم ازجمله غذاهای اصلی ایرانی‌هاست. اهمیت برنج در پخت غذاهای ایرانی تا حدی است که شناخت انواع برنج و شیوه پخت‌شان از هنرهای آشپزی هر کدبانویی است و همین امر بازار آزمایش تشخیص برنج اصلی از تقلبی را هم در شبکه‌های اجتماعی داغ کرده است. تمام آنچه باید در این آزمایش انجام دهید آتش زدن چند دانه برنج است. اگر دانه‌ها شعله‌ور شوند به‌معنای مصنوعی بودن برنج است.
چند سال پیش ویدئویی در شبکه اجتماعی از تولید برنج با مواد پلاستیکی منتشر شد که می‌گفتند تولید چین است. خبر درست بود؛ چینی‌ها برنج را هم کپی کردند، اما نه با پلاستیک.
برخی از سایت‌ها و شبکه‌های خبری داخلی با تأیید خبر تولید برنج مصنوعی با روکش پلاستیکی، گزارش‌هایی را منتشر کردند. اما همه این اخبار توسط سازمان غذا و دارو تکذیب شد.
این روزها اما، بازار خبرهای داغ در شبکه‌های اجتماعی، برنج هندی را نشانه گرفته است. علاوه بر گزارش‌هایی در مورد بی‌کیفیت بودن برنج هندی توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی خبر وجود سم آرسنیک هم در این برنج مطرح شد.
کاربری ‌می‌نویسد: «اگه اینا پلاستیکی نیستند، چرا وقتی می‌خوری دل درد می‌گیری یا وقتی به مرغ و خروس می‌دی نمی‌خوره، ولی برنج کشت را برعکس با ولع می‌خورند؟ دقیقاً مثل سوسیس و کالباس که وقتی جلوی گربه می‌ا‌ندازی بو می‌کنه و اون رو نمی‌خوره یا به سگ که می‌دی به‌سختی می‌خوره و بعد از خوردنش مریض می‌شه. حیوانات بهترین تشخیص رو دارن. »
ندا هم از دیگر کاربران، شیوه پخت برنج هندی را علت بی‌کیفیت بودن آن می‌داند و می‌نویسد: «موقع جوشیدن هیچ نشاسته‌ای پس نمی‌دهد و هرگز به هم نمی‌چسبد، اگر ساعت‌ها آن را بجوشانید خمیر نمی‌شود و شکل خود را حفظ می‌کند. برنج پاکستانی یا تایلندی به‌مراتب سالم‌ترند.»
دکتر محمدحسین عزیزی، رئیس انجمن صنایع غذایی با رد شایعه واردات برنج پلاستیکی می‌گوید: «هیچ غذای پلاستیکی وجود ندارد؛ چون پلاستیک را نه‌تنها انسان، بلکه هیچ حیوانی هم نمی‌تواند هضم کند. این نوع از برنج‌های وارداتی از انواع اصلاح شده هستند و طوری ساخته شده‌اند که هنگام پخت‌وپز به‌اصطلاح بیشتر ری کرده و برنج شکل و فرم خود را حفظ می‌کند.»
او توضیح می‌دهد: «البته دستگاه‌هایی هم هستند که با نشاسته و برخی مواد افزودنی برنج تولید می‌کنند، اما هنوز کیفیت لازم را برای عرضه در بازار به‌دست نیاورده‌اند و همه برنج‌های وارداتی داخل بازار از نوع برنج کشت هستند و هیچ‌کدام با دستگاه تولید نشده‌اند.»
او با اشاره به ویدئو‌های منتشرشده در فضای مجازی برای آزمایش برنج به روش سوزاندن می‌‌افزاید: «اینکه می‌گویند اگر برنج بسوزد، پس پلاستیکی است، درست نیست؛ چون همه موادغذایی روی آتش می‌سوزند؛ چراکه از کربوهیدرات و پروتئین و سایر مواد تشکیل شده‌اند و تنها مواد معدنی هستند که نمی‌سوزند که آنها هم در شرایط دمای بالا باز هم می‌سوزند. اما ماجرای اصلی سلامت موادغذایی و وجود سموم مختلف ازجمله آرسنیک در آن است که مورد توجه سازمان‌های نظارت‌کننده‌ای مانند سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد است. درواقع هیچ غذایی را نمی‌توانید پیدا کنید که در آن سم نباشد؛ چون سموم مختلف از راه آب، خاک، باران و هوا وارد خوراکی‌ها می‌شوند، ولی نکته‌ای که حائز اهمیت است، اندازه و مقدار سموم در انواع مواد غذایی‌ است که این را هم همان سازمان‌های مربوطه توسط آزمایشگاه‌های مورد تأییدشان انجام می‌دهند و اگر از حد مجاز بیشتر نباشد، اجازه ترخیص به آنها داده می‌شود.» بررسی‌های میدانی خبرنگار همشهری از کسبه بازار نشان‌ می‌دهد. نگرانی بیشتر کسبه از نگهداری طولانی‌مدت برنج‌ها در انبارهای مبدأ چون هند و حتی بعد از واردات در انبارهای ایران است. یکی از کسبه می‌گوید: «بعضی از برنج‌هایی که دولت وارد می‌کند به‌علت سودجویی برخی واردکنندگان تاریخ انقضای‌‌شان می‌گذرد، ولی با تمدید 6ماهه تاریخ، مجوز بسته‌بندی و توزیع در فروشگا‌ه‌ها را کسب می‌کنند که این درست نیست.» کاسبان خیابان انبار نفت هم که بورس موادغذایی ازجمله برنج است، می‌گویند: «با گران شدن دلار و بالا رفتن قیمت برنج‌های هندی مابه‌التفاوت قیمتی بین برنج هندی و ایرانی آنقدر زیاد نیست و بهتر است مردم برای پخت از برنج‌های ارزان‌تر ایرانی استفاده کنند یا حداقل برنج‌های پاکستانی یا تایلندی خریداری کنند.»