بازگشت گنج خانوادگی، بعد از 8 دهه سرگردانی

جواد نصرتی-روزنامه‌نگار

سال‌های پیگیری یک خانواده فرانسوی سرانجام نتیجه داد و آنها بخشی از میراث گرانبهای به تاراج ‌رفته خانوادگی خود را، از یک موزه در فرانسه پس گرفتند. یک دادگاه در فرانسه، حکم داده است که 4 نقاشی بسیار معروف و گرانبها که در موزه اورسای فرانسه نگهداری می‌شود، به بازماندگان خانواده وویار بازگردانده شود. این نقاشی‌ها، بخشی از میراث گرانبهای آمبرواز وویار است که در این سال‌ها، سرقت، انتقال به نازی‌ها، انتقال به آلمان و عرضه عمومی در موزه را تجربه کرده‌اند. این نقاشی‌ها متعلق به نقاشان معروف 2 سده اخیر، گوگن، سزان و رنوار هستند. وراث وویار، سال‌های زیادی درجنگ حقوقی با این موزه بودند تا بتوانند این تابلوهای گرانبها را برگردانند. این تابلوها، از زمانی که از خانواده آنها خارج شدند، ماجراهای عجیبی را پشت سر گذاشته‌اند. آمبرواز وویار، دلال معروف آثار هنری، در سال 1939در یک تصادف عجیب درگذشت. یک سال بعد از مرگ او، همزمان با حمله نازی‌های به فرانسه- به‌گفته خیلی‌ها- برادر او لوسین، به 2 کارشناس آثار هنری به‌نام اتین بینیو و مارتن فابیانی کمک کرد تا تعداد زیادی از آثار گرانبهای گنجینه آمبرواز را بدزدند. آمبرواز بعد از مرگش، بیش از 6هزار اثر هنری گرانبها به یادگار گذاشته بود. بینیو و فابیانی روابط نزدیکی با نازی‌های آلمان داشتند و بسیاری از آثار به تارج رفته از گنجینه خانواده وویار را به آلمانی‌ها فروختند. این 4 تابلو که حالا دادگاه فرانسه درباره آنها حکم داده، بخشی از همین آثار بودند. تابلوهای مورد بحث، سرانجام به موزه اورسی در فرانسه که در واقع متعلق به دولت فرانسه است سپرده شدند. با این حال در سال 2013، بازماندگان آمبرواز وویار دعوایی حقوقی را علیه دولت فرانسه گشودند تا این تابلوها را پس بگیرند. دولت این ادعا را رد می‌کرد و مدعی بود چون مدارک کافی وجود ندارد که نشان بدهد این تابلوها دزدیده شده‌اند، شاکیان نمی‌توانند مدعی مالکیت آنها باشند. اما در نهایت یک قاضی در سال 2022حکم داد که این تابلوها، وقتی که وویار درگذشته، متعلق به او بوده و در نتیجه حالا مالکیت آنها در اختیار بازماندگانش است. این حکم به
دیوان عالی فرانسه ارجاع داده شد اما در نهایت تغییری در حکم اولیه ایجاد نشد و حالا باید به خانواده وویار مسترد شوند. این تابلوها و دیگر آثار فرانسوی که در دوران اشغال این کشور توسط ارتش آلمان ضبط شده بودند، بعد از جنگ جهانی دوم به‌صورت خودکار به فرانسه استرداد شده بودند و مالکیت آنها در اختیار دولت فرانسه قرار گرفته بود.
وراث وویار، در پی این حکم،  به یکباره نه‌تنها گنج خانوادگی را دوباره احیا کردند که مالک تعدادی از باارزش‌ترین نقاشی‌های 2 سده اخیر شدند. آنها البته در دادگاه‌ها به‌دنبال استرداد 3 تابلوی دیگر از رنوار و گوگن هستند که وضعیت مشابهی دارند.