توافق سبز ایران و چین

زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار

20سند همکاری در زمینه‌های کشاورزی، تجارت، گردشگری، حفاظت از محیط‌زیست، بهداشت، امدادرسانی، فرهنگ، ورزش و... در جریان سفر سیدابراهیم رئیسی به چین در حضور رؤسای جمهوری ایران و چین امضا شد. سند مربوط به همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران با همتای چینی نیز برای انجام امور اداری به وزارت امور خارجه داده شده است. به‌گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست، منافع ایران از این سند با همکاری در حوزه‌هایی به‌دست می‌آید که چین در آن پیشرفت‌های چشمگیر داشته است. مبارزه با آلودگی هوا، آلودگی‌های صنعتی، مسائل مربوط به محیط‌زیست دریایی و تکنولوژی‌های مرتبط با افزایش بهره‌وری با کاهش تخریب محیط‌زیست ازجمله آنهاست. 

سرمایه‌گذاری برای توسعه انرژی پاک
از مهم‌ترین مفاد همکاری زیست‌محیطی ایران و چین سرمایه‌گذاری برانرژی‌های جایگزین خورشیدی و توسعه توربین‌های بادی است. از ابتدای سال۱۴۰۱ تا انتهای دی‌ماه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور معادل ۹۱۸۹ میلیون کیلووات ساعت بود که 5درصد از کل تولید برق کشور است و از انتشار 50هزار تن گاز گلخانه‌ای و 0.4هزار‌تن آلاینده‌ محلی ‌جلوگیری شد.سال گذشته چین در مناطق غیراقتصادی این کشور، تأسیسات برق سبز احداث کرد که بازدهی تنها یکی از آنها برابر با ۴۵۰نیروگاه اتمی کوچک است. اصلی‌ترین دلیل چین برای توسعه انرژی‌های جایگزین، کاهش سهم انتشار آلاینده ‌کربن در جو است.

حفاظت از اکوسیستم‌های آبی
ایران با وجود برخورداری از 3پهنه آبی دریای خزر، عمان و خلیج‌فارس، جزو ۲۰کشور نخست برخوردار از تنوع‌زیستی است. براساس اسناد بالادستی، بسیاری از برنامه‌های توسعه‌ای باید در مناطق ساحلی اجرا شوند؛ به همین دلیل موضوع حفاظت از سواحل و دریاها برای سازمان حفاظت محیط‌زیست بسیار پررنگ‌تر است. براساس سند همکاری زیست‌محیطی ایران و چین، تبادل فناوری‌ پایش و کاهش آلودگی‌های مناطق ساحلی و دریایی مورد تأکید قرار گرفته است. تخریب زیستگاه‌های آبی با آلودگی‌ نفتی، صید بی‌رویه، ورود گونه‌های مهاجم گیاهی و جانوری و ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی از مهم‌ترین چالش‌های محیط‌زیست دریایی است.

ورود برای کاهش آلودگی هوا
یکی از برنامه‌های پکن در کاهش آلودگی هوا سیستم پاسخ سریع به آلودگی شدید مقطعی است. این برنامه شامل محدود کردن تردد وسایل نقلیه موتوری، تعلیق فعالیت‌های تولیدی کارخانجات و صنایع دارای سوخت فسیلی، تعلیق فعالیت‌های ساخت‌وساز و افزایش شست‌وشوی معابر است. تمرکز مدیریت کیفیت هوا در پکن حول 6شاخص اصلی کاهش آلاینده‌های ذرات معلق در هوا بود. یکی از جزئیات مؤثر در کاهش آلایندگی در پکن در بخش نیروگاه‌ها، کاهش استفاده از زغال‌سنگ و اصلاح الگوی مصرف گرمایش خانگی است. اصلاح کیفیت سوخت و تأکید بر معاینات فنی خودروها از دیگر اقدامات کشور چین در راستای بهبود کیفیت هوا بوده است.

 مقابله با طوفان‌های گرد و غبار
ریزگردها چندین سال است هوای اکثر شهرهای غربی، مرکزی و شمالی ایران را آلوده کرده است. ذرات کمتر از 2.5میکرون نفوذ‌پذیری بیشتری به دستگاه تنفسی و بینایی انسان و سایر گونه‌ها دارد.تاکنون برنامه ایجاد کمربند سبز یا دیوار بزرگ سبز (Great Green Wall) در برخی مناطق همچون چین و کشورهای آفریقایی اجرایی شده است. منشأ بخشی از کانون‌های ریزگرد در خارج از کشور است و در نتیجه پیش‌بینی و پایش مستمر این کانون‌ها برای اجرای برنامه‌های کاهش آسیب، ضروری است. تبادل فناوری و دانش در این حوزه در سند همکاری‌های ایران و چین که خود درگیر پدیده گردوغبار هستند، گنجانده شده است.