گزارش
گاوخونی با زاینده‌رود زنده شد
بارش‌های خوب زمستان با پرآب کردن زاینده‌رود لب‌های تشنه تالاب گاوخونی را هم سیراب کرد
زهرا رفیعی-روزنامه‌نگار
بارش‌های اخیر در بالادست حوضه آبریز تالاب گاوخونی علاوه بر پرآب کردن زاینده‌رود و برگرداندن زندگی دوباره به شهر اصفهان، بستر تالاب بین‌المللی گاوخونی را نیز هر‌چند به مقدار کم، اما مرطوب کرد و حالا باتوجه به وعده‌های مدیرعامل آب منطقه‌ای اصفهان، انتظار می‌رود بخش‌هایی از این تالاب 47 هزار هکتاری کشور احیا شود. زاینده‌رود، این اصلی‌ترین رود منتهی به تالاب گاوخونی، سال‌های گذشته نیز در ایام نوروز جریان طبیعی آب را به خود دیده است. تصاویر منتشرشده از جریان یافتن آب در زاینده‌رود اصفهان دوباره مردمی را نشان می‌دهد که کنار این رودخانه زنده جمع شده‌اند. محمد درویش، فعال محیط‌زیست 29بهمن‌ماه با انتشار تصاویری نوشت: «سال‌ها بود زاینده‌رود را با این هیبت آب ندیده بودم که از بین هر ۱۷دهانه پل مارنان عبور کند؛ رخدادی که به برکت باران تاریخی و شگفت‌آور دیار زنده‌رود از دیروز تا امروز رنگ واقعیت گرفته است و فردا تن خشک گاوخونی را هم خیس خواهد کرد.» جریان سیلابی که در پی بارش‌های کم‌سابقه ۲۵ و ۲۶ بهمن و طغیان رودخانه شور دهاقان روز پنجشنبه وارد رودخانه زاینده‌رود شده بود، پس از حدود ۷۲ ساعت به ایستگاه پایانی رسید. جریان آب در زاینده‌رود از بند شاخ کنار ورودی تالاب گاوخونی نیز عبور کرده است. محمود چیتیان، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با اشاره به افزایش جریان یافتن دوباره آب در رودخانه زاینده‌رود در پی ورود سیلاب رودخانه شور و رواناب‌های بین‌حوضه‌ای گفت: با توجه به اینکه در زمان حاضر آب برای کشاورزان شرق و شبکه‌های آبیاری توزیع می‌شود، قطعاً تلاش می‌کنیم مقدار مناسبی از این جریان به سمت تالاب گاوخونی هدایت شود.
حقابه گاوخونی از برف کوهرنگ
حقابه قانونی محیط زیست، زاینده‌رود و تالاب گاوخونی۳۱۳میلیون مترمکعب آب در سال است که سهم گاوخونی۱۷۶میلیون مترمکعب در سال‌های خشکی زاینده‌رود تعیین شده و تأمین این میزان حقابه می‌تواند کارکرد اکولوژیک آن را حفظ کند.
هفته گذشته احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در نشستی درخصوص نیازهای زیست‌محیطی تالاب گاوخونی گفته بود که با مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای جلساتی داشته و در تلاش است برای فروردین‌ماه حقابه خوبی فراهم شود. سازمان حفاظت محیط‌زیست امیدوار است که حقابه تالاب گاوخونی از برف‌هایی که در کوهرنگ نشسته به بستر تالاب برسد، ولی تا زمان آب شدن برف‌ها میان وعده‌ها تا عمل متولیان، کشاورزان و فعالان محیط‌زیست همیشه فاصله‌ای هست.
سال‌هاست که زاینده‌رود تقریبا در تمام طول سال خشک است و همین موضوع باعث شده که کشاورزان در سال‌های گذشته دست به تجمع‌هایی بزنند. مسئولان هر سال در این موقع از سال برای مدتی کوتاه آب زاینده‌رود را باز می‌کنند تا کشاورزان بتوانند به کشت غلات بپردازند.
آبخیزداری ۳میلیون مترمکعب آب
حسین‌یاری، سرپرست معاونت آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان خبر از ذخیره ۳میلیون و ۱۰۰ هزار مترمکعب رواناب در سازه‌های آبخیزداری نیمه شرق و جنوب استان اصفهان می‌دهد و می‌گوید: بند تغذیه مصنوعی مبارکه و سازه‌های کنترل سیلاب رود شور در مجموع ۵۰۰ هزار مترمکعب سیلاب را کنترل کردند که در حال حاضر نیز این سیلاب از سازه‌های آبگیری شده به مرور در حال جریان به سمت رودخانه زاینده‌رود است. امیدها برای رسیدن آب به پهنه گاوخونی آرزویی است که حتی در سیلاب سال‌های 97 و 98 هم رخ نداد.
در 4نوبت رهاسازی آب از سد زاینده‌رود در گذشته حتی یک مترمربع آب به گاوخونی نرسیده بود. سیلاب رودخانه شور در سال جاری هم پشت بند‌های منطقه ذخیره و به کانال‌های کشاورزی روانه شد. حشمت‌الله انتخابی، فعال محیط‌زیست نیز می‌گوید: سد رودشتین تا گاوخونی 120کیلومتر فاصله دارد و بستر طبیعی رودخانه معمولا در این بخش عموما خشک است. اگر آبی به پیکره زاینده‌رود در شرق اصفهان و گاوخونی برسد، رواناب‌هایی است که در این 120کیلومتر جاری شده است؛ این آب جدا از آب رهاسازی شده از بالادست زاینده‌رود است.
80 درصد حقابه گاوخونی از زاینده‌رود و 20 درصد آن از رودهای فصلی و رواناب‌هایی در شمال، شرق و جنوب تالاب تامین می‌شود. سیلاب‌های شمالی نیز که به تالاب منتهی می‌شوند معمولا از طریق خرم‌رود، میان‌کوه رودشت، رودخانه شیراز و سیلاب‌های شرق تالاب از کوه‌های کم‌ارتفاع شهرستان ابرقو و سیلاب‌های جنوب از طریق چشمه‌ریزه در کوه‌های شرق سمیرم به تالاب می‌رسند.
