چراغ سبز مصالح ساختمانی به نهضت خانه‌سازی

احمد میرخدائی- روزنامه‌نگار

بعد از تورم منفی بازار نهاده‌های ساختمانی تهران در فصل تابستان، این بازار در فصل پاییز نیز با شرایط نسبتاً مساعدی روبه‌رو بوده و شیب تورم آن افت کرده است. این اتفاق، می‌تواند یک امتیاز برای تولید مسکن و به‌خصوص نهضت ملی مسکن باشد و هزینه‌های تولید مسکن در این طرح را کاهش دهد مشروط بر اینکه طبق ادعای متولیان امر، این نهضت در شرایط فعلی نیز فعال باشد و افول تورم نهاده‌های ساختمانی ناشی از رکود این طرح نباشد.
به گزارش همشهری، اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد: در فصل پاییز امسال، شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران نسبت به فصل تابستان 4.6درصد رشد کرده و میزان افزایش سالانه آن نسبت به‌ سال قبل نیز از 34.7درصد فراتر نرفته است. این درحالی‌است که شاخص تورم مصرف‌کننده در فصل پاییز امسال 7.2درصد و در یک سال منتهی به این فصل 45درصد رشد کرده است. به‌عبارت‌دیگر، شتاب رشد قیمت در بازار نهاده‌های ساختمانی تهران در پاییز امسال کمتر از شتاب رشد تورم عمومی بوده است. این شاخص در فصل تابستان نیز به‌واسطه کاهش صدور پروانه‌های ساختمانی در شهر تهران با تورم منفی 3.4درصدی مواجه شده بود.

دلایل کاهش شیب تورم مصالح
نهاده‌های ساختمانی در ایران به‌واسطه بهره‌مندی از انرژی و نیروی کار ارزان، بیش از هر چیز در اثر تغییرات رابطه عرضه و تقاضا با جهش قیمت مواجه می‌شوند و در فصل پاییز نیز یکی از دلایل کاهش شیب تورم این بازار در تهران می‌تواند ناشی از کاهش حدود 50درصدی صدور پروانه ساختمانی در شهر تهران و افت تقاضا برای مصالح ساختمانی باشد. البته صدور پروانه ساختمانی در فصل تابستان عادی شد و انتظار می‌رود با یکی دو فصل تأخیر، عواملی که از این مسیر به کاهش تورم نهاده ساختمانی منجر شده بودند، بی‌اثر شوند. در این میان، افزایش تولید نیز یکی از محرک‌های کاهش تورم نهاده‌های ساختمانی است و بنا به آمارهای مربوط به تولید صنعتی در فصل پاییز اوضاع تولید بهتر از فصول قبل بوده و از این محل نیز امکان کاهش شیب تورم نهاده‌های ساختمانی محتمل است. در این میان، کاهش فعالیت در پروژه‌های نهضت ملی مسکن نیز می‌تواند محرک کاهش شیب تورم نهاده‌های ساختمانی از محل افت تقاضا باشد؛ هرچند متولیان نهضت ملی مسکن از فعال بودن این طرح خبر می‌دهند که در این صورت، افت قیمت نهاده‌ها به هر دلیلی که باشد یک امتیاز برای ساخت مسکن مشارکتی با قیمت پایین است.

سیگنال منفی به بازار مسکن
تورم نهاده‌های ساختمانی همواره یکی از محرک‌های جهش قیمت مسکن بوده و با بالا بردن ارزش جایگزینی آپارتمان‌های موجود، به رشد فزاینده قیمت مسکن کمک کرده است. در پاییز امسال اما، برخلاف اغلب فصول گذشته، تورم نهاده‌های ساختمانی فروکش کرده و بهانه افزایش قیمت مسکن از محل رشد هزینه ساخت تا حدودی بی‌اثر است. به گزارش همشهری، جهش‌های متوالی قیمت مسکن، از یک‌سو این بازار را با کسادی معاملات مواجه کرده و از سوی دیگر به‌واسطه کاهش قدرت خرید سرمایه در گردش سازندگان، منجر به افت مقیاس ساخت‌وساز آنها شده است؛ چراکه با جهش قیمت مسکن که بخش زیادی از آن ناشی از ترقی قیمت زمین است، سازندگان قدرت انجام پروژه‌های بزرگ با سرمایه قبلی را ندارند و به‌ناچار هم برای مدیریت مالی و هم به‌منظور گرفتار نشدن در رکود احتمالی بازار مسکن، ابعاد فعالیت خود را کاهش می‌دهند. در شرایط فعلی، فروکش کردن تورم نهاده‌های ساختمانی هم از افزایش ارزش جایگزینی مسکن جلوگیری می‌کند و هم با کاهش هزینه ساخت می‌تواند به افزایش عرضه واحدهای نوساز و شکستن تب قیمتی بازار مسکن منجر شود.

مکث
بازار نهاده‌های ساختمانی به روایت آمار
اطلاعات مرکز آمار ایران از وضعیت شاخص و متوسط قیمت نهاده‌های ساختمانی شهر تهران نشان می‌دهد: در فصل پاییز ۱۴۰۱، شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران 4.6درصد رشد کرده است. طبق آمار، رشد این شاخص نسبت به پاییز سال قبل 31.6درصد بوده و تورم سالانه آن نیز به 34.7درصد رسیده که هم نسبت به فصل قبل و هم نسبت به اغلب فصول در سال‌های اخیر کمتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین تورم این بازار نسبت به سال قبل به گروه شیشه اختصاص داشته و در مقابل گروه آهن آلات، میلگرد و پروفیل در و پنجره کمترین میزان رشد را تجربه کرده‌اند که البته این گروه در روزهای اخیر تحت‌تأثیر جهش قیمت ارز در حال جبران عقب‌ماندگی از تورم است.