وقتی مرغ همسایه غاز است!

امروز در ایران کمتر کسی است که کاربر شبکه‌های اجتماعی نباشد و همچنین کمتر کسی است که تأثیر این شبکه‌ها بر زندگی مردم را منکر شود. تعداد استفاده‌کنندگان از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در ایران، در حالی افزایش یافته که هنوز کاربران این شبکه‌ها با آزمون و خطا و تجربه کردن، راه و رسم حضور در این فضا‌ها را یاد می‌گیرند و در اصطلاح علمی‌تر، «سواد رسانه‌ای» را می‌آموزند. دراین گزارش به بررسی چند موضوعی که به‌دلیل ضعف در سواد رسانه‌‌ای منجر به تحقیر ایرانیان شده است پرداخته‌ایم.

تفاوت خانواده «داگر» با خانواده «علیلویی»

زمانی که صداوسیما گزارشی مستند از زندگی آقای علیلویی شهروند ساکن استان آذربایجان غربی پخش کرد که صاحب 19فرزند است، برخی در فضای مجازی دست به تخریب و توهین این خانواده زدند و اقدام مرد خانه را مصداق شکنجه همسرش با بارداری‌های پیاپی خواندند و این مسئله را تا پای نقض حقوق بشر هم بردند! منتقدان با تحقیر مرد خانواده  اینکه او حق نداشته است فرزندآوری کند وی را مورد شماتت خود قرار داده و تأکید کردند که خانواده‌های ایرانی نباید بیش از یک یا حداکثر 2فرزند داشته باشند و بیشتر از آن نشانه کم‌سوادی اجتماعی خانواده‌هاست که باید مورد مواخذه قرار بگیرد. با این حال، همین منتقدان در رویکردی کاملا متناقض با خانواده علیلویی از فرزندآوری درغرب کاملا حمایت می‌کنند. دولت‌های غربی حتی حاضرند به ازای هر فرزند تا 10هزار دلار به پدر و مادر پاداش دهند. خانواده آقای «داگر» با 19فرزند پرجمعیت‌ترین خانواده در آمریکاست. برخلاف خانواده آقای علیلویی کسی به خانواده داگر در آمریکا به‌دلیل پرجمعیت بودنشان توهین نکرد بلکه او را تشویق هم کردند به‌گونه‌ای که در برنامه‌های پرطرفدار تلویزیونی دعوت به همکاری شد و او مردم دیگر را نیز تشویق به فرزندآوری کرد؛ اقدامی که در آمریکا نشانه مدرن بودن خانواده و میان برخی ایرانیان نشانه‌ای از عقب‌ماندگی فرهنگی به شمار می‌رود و بهانه‌ای برای تحقیر افرادی با تعداد بیشتر فرزند!

این ایرانی‌های کتاب نخوان!

آمار مطالعه در آمریکا حیرت‌آور است. برخی نشریات آمریکایی از اوضاع وخیم کتابخوانی و عادت ترک شده مطالعه بین اهالی این سرزمین می‌نویسند. این گزارش‌ها نشان می‌دهد کمتر از یک‌سوم نوجوانان ۱۳ساله کتاب می‌خوانند و هرچه بزرگ‌تر می‌شوند این عادت کمرنگ‌تر می‌شود تا آنجا که میانگین مطالعه در سنین ۱۵ تا ۲۴ سال تنها 7دقیقه تخمین زده شده است. این وضعیت میان کشورهای همسایه ایران وخیم‌تر است. اعراب ساکن حوزه خلیج‌فارس در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن سرانه مطالعه‌ای را به‌خود اختصاص داده‌اند که بهتر است به جای اعلام دقیقه، میزان صفحاتی که مطالعه می‌کنند را بررسی کنیم. تنها یک‌چهارم صفحه در یک سال؟! در‌ واقع بهتر است واحد شمارش مطالعه را در این کشور‌ها با «سطر در سال» سنجید. جالب‌تر اینکه در قیاس با کودکان کشور‌های اروپایی که در سال 12هزار دقیقه کتاب می‌خوانند، آمارمطالعه کودکان عربی حوزه خلیج‌فارس تنها ۶دقیقه است. این در حالی است که خبرگزاری ایسنا چندی پیش از میانگین 30دقیقه‌ای سرانه مطالعه هر روز یک ایرانی خبر داده است که نشان می‌دهد، ایرانیان برخلاف برخی خودتحقیری‌های فرهنگی، از آمریکایی‌ها و اعراب ثروتمند منطقه مطالعه بیشتری دارند.

تعریف دوگانه از یک اقدام مشابه

جزیره کیش از جمله مناطق گردشگری و توسعه‌پذیر کشور است که  با اجرای سیاست‌های مناسب می‌تواند برای کشور سودآوری بیشتری داشته باشد. با این حال، یک مانع بزرگ بر سر راه این هدف وجود دارد. نبود زمین چالش اساسی در کیش است که سبب شده توسعه و سرمایه‌گذاری برای درآمدزایی بیشتر در این جزیره با مخاطره روبه‌رو شود. شرایطی که مشابه آن در امارات، قطر و هلند نیز وجود داشت و این کشورها با سرمایه‌گذاری هنگفت اراضی خشک خود را برای جذب گردشگر اضافه کردند. اقدامی که با استقبال بسیاری روبه‌رو شد اما همان‌ها که از ایجاد شهرک نخل‌مانند در امارات استقبال کردند و آن را مصداق پیشرفت و شکوفایی امارات دانستند، در تغییر موضعی عیان از اینکه 500هکتار به وسعت اراضی کیش اضافه شود ابراز ناخرسندی کردند و آن را مصداق زمین‌خواری و دریاخواری در ایران دانستند. این عده با بیان اینکه ایران توانایی انجام این کار را ندارد با ادعای اینکه اقدام ایران محیط‌زیست را نابود می‌کند با قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به‌عنوان تنها مجموعه‌ای که در ایران قادر به انجام این پروژه است مخالفت کردند. شگفت اینکه در این جریان، به‌رغم ادعاهای زیست‌محیطی هرگز سخنی در رد اقدام کشورهایی مانند قطر، هلند و امارات به زبان رانده نشد و این حساسیت صرفا برای اجرای این پروژه در کیش ایجاد شد. موضوعی که نشان می‌دهد عده‌ای به شکل سازمان‌یافته با تحقیر ایران و اصرار به عقب نگه داشتن آن سعی دارند کشور را از مواهبی که به شکل طبیعی می‌تواند از آن برخوردار باشد، محروم کنند.